رونمایی از دستاورد جدید هسته‌ای / سزیم چیست و چه کاربردهایی دارد؟
رادیو نوکلئید سزیم 137، با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی در محل نمایشگاه روایت خدمت، رونمایی شد؛ از این محصول در بحث صنعت در سنجشگرهای صنعتی استفاده می‌شود.
رادیو نوکلئید سزیم 137، با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی در محل نمایشگاه روایت خدمت، رونمایی شد؛ از این محصول در بحث صنعت در سنجشگرهای صنعتی استفاده می‌شود.
به گزارش خبرنگار مهر، آئین رو نمایی از رادیو نوکلئید سزیم 137، با حضور محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در محل نمایشگاه روایت خدمت، رونمایی شد.
سزیم 137 ساتع کننده پرتو گرماست که هم برای پرتو درمانی و هم در بخش صنعتی استفاده می‌شود.
از این محصول در بحث صنعت در سنجشگرهای صنعتی استفاده می‌شود.
گفتی است، به مناسبت هفته دولت، نمایشگاه «روایت خدمت» از روز گذشته در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز به کار کرد.
در نمایشگاه «روایت خدمت» (وعده، وفا) که از چهارم شهریورماه و به منظور روایت خدمات و دستاوردهای دو ساله دولت مردمی آغاز به کار کرده، سازمان انرژی اتمی ایران نیز به عنوان یکی از دستگاه‌های دولتی با برپایی غرفه‌ای به ارائه آخرین دستاوردهای خود در دولت سیزدهم پرداخته است.
در نمایشگاه «روایت خدمت» دستاوردهای صنعت هسته‌ای در تمام ابعاد برای مردم معرفی شده است.
سزیم 137 چیست و چه کاربردهایی دارد؟
به گزارش مهر، سازمان انرژی اتمی ایران با توجه ویژه به منویات مقام معظم رهبری، سند تحول دولت مردمی، سند راهبردی صنعت هسته‌ای در افق 1420 و بویژه با هدف رفع نیازهای مردم و کشورمان، پروژه‌های کلان و راهبردی دانش‌بنیان و پیشران حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای را با محوریت روحیه‌ی خودباوری، خوداتکایی و درون‌زایی در سطح ملی تعریف و عملیاتی نموده است.
در همین راستا دانشمندان و متخصصان هسته‌ای صنعت هسته‌ای کشور برای اولین بار موفق شدند هسته پرتوزای سزیم 137 که دارای ارزش‌های اقتصادی، فناوری، دانش بنیانی و کاربردهای متعدد است، را در مقیاس آزمایشگاهی به تولید برسانند و بخش مهمی از نیاز کشور به چشمه‌های صنعتی را رفع کنند.
این رادیونوکلئید که نیمه عمری حدود 30 سال دارد، و در اثر فعالیت‌های راکتور و عمدتاً در سوخت هسته‌ای مصرف شده و پسماندهای پرتوزا یافت می‌شود.
با توجه به نیاز کشور به تولید سزیم -137 و دشوار بودن واردات این رادیونوکلئید، یک طرح تحقیقاتی برای دستیابی به دانش فنی جداسازی و تخلیص این ماده از محصولات شکافت اورانیوم در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای آغاز گردید که با موفقیت در تیر ماه 1402 به پایان رسید.
با اجرای موفق این طرح تحقیقاتی نه تنها دانش فنی لازم برای جداسازی و تخلیص سزیم -137 از محصولات شکافت اورانیوم برای نخستین بار در کشور بومی سازی شده است، بلکه واحد آزمایشگاهی احداث شده برای این منظور، می‌تواند برای دستیابی به دانشفنی جداسازی سایر هسته‌های پرتوزا از محصولات شکافت که دارای کاربردهای خاص در پزشکی و صنعت هستند، مورد استفاده قرار گیرد.
هسته پرتوزای سزیم 137 کاربردهای پزشکی و صنعتی متعددی داشته و در دستگاه‌های پرتوتابی، براکی تراپی، رادیوتراپی، چشمه‌های کالیبراسیون و انواع مختلف گیج‌های صنعتی استفاده می‌شود.
امروزه از سزیم -137 در اکتیویته های بالا جهت پرتودهی فرآورده‌های خونی، مواد آرایشی، مواد غذایی و سایر محصولات استفاده می‌گردد. سزیم -137 جهت پرتودهی فرآورده‌های خونی قبل از تزریق به بیمار جهت جلوگیری از بیماری پیوند علیه بیمار (GVHD) استفاده می‌شود. در حال حاضر پیشگیری از این عارضه با پرتودهی مستقیم با اشعه گاما یا ایکس به فرآورده‌های خونی قبل از تزریق ممکن است.
همچنین در اکتیویته های کمتر، سزیم 137 در گیج‌های صنعتی جهت اندازه گیری ضخامت، سطح، دانسیته و رطوبت استفاده می‌گردد. یکی دیگر از کاربردهای سزیم -137 در چاه پیمایی جهت کسب اطلاعات لازم از خواص کلی سازند از جمله جنس سنگ، خواص پتروفیزیکی، ساختمان لایه‌های اطراف چاه و اطلاعات زمین شناختی طبقات زمین می‌باشد.
شایان ذکر است در فاز نخست با توجه به پرتوزایی بسیار بالای برخی پاره‌های شکافت و خطرات ناشی از آن، یک اتاقک سربی مناسب و واحد یکپارچه جداسازی سزیم -137 طراحی و ساخته شد. سپس فرآیند انحلال هدف اورانیوم پرتودیده و جداسازی رادیوشیمیایی سزیم -137 به صورت پیوسته درون اتاقک سربی انجام پذیرفت.
با طراحی، ساخت و راه اندازی واحد آزمایشگاهی جداسازی سزیم -137 از محصولات شکافت، در نخستین گام بیست و چهار میلی کوری سزیم -137 به فرم شیمیایی سزیم نیترات و با خلوص رادیونوکلئیدی 9/99 درصد (در حجم 250 میلی لیتر) تولید گردید.
این واحد آزمایشگاهی توانایی تولید حدود 2 کوری سزیم -137 در سال را از انحلال اهداف اورانیومی پرتو دیده دارد. این مقدار می‌تواند نیاز فعلی کشور به چشمه‌های صنعتی سزیم -137 با اکتیویته ای از چند میکروکوری تا چند میلی کوری را رفع کند.
لازم به ذکر است با توجه به اکتیویته بالای چشمه‌های سزیم -137 برای پرتودهی فرآورده‌های خونی (بالای 1500 کوری) در حال حاضر امکان تولید این چشمه‌ها در واحد آزمایشگاهی احداث شده وجود ندارد.
دانشمندان این مرز و بوم در حوزه‌های گوناگون صنعت هسته‌ای با تلاش شبانه روزی و اراده‌ای پولادین واژه ما می‌توانیم را معنی کرده اند و فرصت خدمت را به نمایش اقتدار علمی و فناوری کشورمان تبدیل می‌کنند. در این صنعت جمعه‌ها تعطیل نیست.