زادروز حکیم توس؛ گرامیداشت یادگار جاودان زبان پارسی

مشهد - یکم بهمن ماه زادروز ابوالقاسم فردوسی، شاعر نامی و حماسه‌سرای بی‌همتا است که این حکیم توانا با شاهنامه‌اش، حماسه‌ها و افسانه‌های ایران باستان را نسل به نسل انتقال داد.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: امروز، در تقویمی که تاریخ را به رشته تحریر می‌کشد، روزی است برای یادآوری و بزرگداشت یکی از ستارگان درخشان آسمان ادب و فرهنگ ایران زمین: ابوالقاسم فردوسی، شاعر نامی و حماسه‌سرای بی‌همتا. زادروز او، فرصتی است برای تجلیل از شخصیتی که با قلم توانا و اندیشه بلندش، نه تنها شاهکاری بی‌بدیل به نام شاهنامه آفرید، بلکه زبان فارسی را از گزند فراموشی و نابودی نجات داد و برای همیشه در قلب تاریخ و فرهنگ ایران جاودانه ساخت.

فردوسی، این فرزند با افتخار توس، با شاهنامه‌اش، حماسه‌ها و افسانه‌های ایران باستان را نسل به نسل انتقال داد. این اثر شکوهمند، نه تنها شرحی از تاریخ و اسطوره‌های ایران است، بلکه بازتابی از فرهنگ، آداب و رسوم، و آرمان‌های والای ایرانیان در طول تاریخ است. شاهنامه سرودی است از شجاعت، عشق، ایثار و پایداری در برابر ستم. هر بیت از آن گنجینه‌ای است از واژه‌های زیبا و مفهومی عمیق که نسل‌های آینده را به سوی شناخت خود و تاریخ غنی‌شان رهنمون می‌شود.

اما اهمیت فردوسی فقط به خلق شاهنامه خلاصه نمی‌شود. او با انتخاب زبان فارسی دری، به جای زبان‌های دیگر آن زمان، گامی بلند در جهت اعتلای زبان مادری برداشت و آن را به زبان ادبی و رسمی مبدل کرد. این اقدام شجاعانه، نقش بسزایی در حفظ و گسترش زبان فارسی داشت و زبانی که امروزه مورد استفاده میلیون‌ها نفر در سراسر دنیاست، تا حد زیادی مدیون تلاش‌های این شاعر بی‌نظیر است.

حقیقت‌هایی درباره شاهنامه و حکیم ابوالقاسم فردوسی که باید بدانید

در همین راستا سید محسن میرآفتاب، کارشناس و راهنمای گردشگری آرامگاه فردوسی، به بررسی تاریخچه شاهنامه و نقش فردوسی در ادبیات فارسی پرداخته کرد در این مصاحبه به تحلیل اشتباهات رایج درباره فردوسی و شاهنامه می‌پردازیم.

کارشناس و راهنمای گردشگری آرامگاه فردوسی اظهار کرد: سند تاریخ مبنی بر تاریخ دقیق تولد فردوسی حکیم وجود ندارد. ما تنها این را میدانیم که فردوسی زاده 319 خورشیدی هست و سال 400 خورشیدی چشم از جهان فرو بسته است.

وی گفت: ما یک کتاب تاریخی به نام شاهنامه ابومنصوری داریم که به نثر نوشته شده است. شادروان محمد عبدالرزاق طوسی، فرمانروای طوس تصمیم می‌گیرد تاریخ ایران را گردآوری کند و به همین منظور چند وزیر را برای جمع‌آوری این اطلاعات انتخاب می‌کند. وی به آنها می‌گوید که کارهای سیاسی را کنار بگذارند و فقط بر روی گردآوری تاریخ تمرکز کنند. این سه نفر از خراسان، هرات، نیشابور و سیستان انتخاب می‌شوند و به زبان پهلوی که همان فارسی میانه ایران است، مشغول به کار می‌شوند.

میرآفتاب ادامه داد: این افراد به جمع‌آوری تاریخ ایران پرداخته و شاهنامه ابومنصوری را می‌نویسند. هدف از تبدیل این کتاب به شعر این بود که حافظه جمعی مردم ایران بتواند بهتر آن را حفظ کند. بعد از مرگ دقیقی طوسی، شاعر دیگری برای تکمیل این کار گمارده می‌شود. پس از مدتی، فردوسی به دربار معرفی می‌شود و تصمیم می‌گیرد که کتاب را با نام خداوند جان و خرد آغاز کند.

کارشناس و راهنمای گردشگری آرامگاه فردوسی تصریح کرد: فردوسی با احترام به کارهای دقیقی، از او نام می‌برد و کار را به‌گونه‌ای ادامه می‌دهد که یاد او در تاریخ باقی بماند. فردوسی در طول 30 سال شاهنامه را به نظم درآورد و در این هنگام، اتهاماتی از قبیل نژادپرستی را به او نسبت می‌دهند که حقیقت ندارد. هیچ واژه نژادپرستانه‌ای در شاهنامه وجود ندارد.

میرآفتاب همچنین به رابطه فردوسی با سلطان محمود غزنوی اشاره کرد و گفت: سلطان محمود در واقع یک کودک 11 ساله بوده و فردوسی هرگز با او همکاری نداشته است. داستان‌های مربوط به دوستی فردوسی و محمود، نادرست و دروغین است.

کارشناس و راهنمای گردشگری آرامگاه فردوسی در خصوص فاتحه فرستادن به فردوسی گفت: آرامگاه فردوسی در باغ شخصی او واقع شده و او در ناز و نعمت زندگی کرده است. این تصور که فردوسی در فقر و نداری مرده، نادرست است. افرادی که به آرامگاه فردوسی می‌آیند، به مهر او می‌آیند و فاتحه می‌فرستند. این عمل به معنای احترام و یادآوری آثار اوست. فردوسی در شاهنامه خود می‌گوید: «هر آن کس که دارد هوش و رأی و دین، پس از مرگ بر من کند آفرین.» این نشان می‌دهد که او دوست دارد که پس از مرگش، یادش گرامی داشته شود.

وی افزود: معتبرترین نسخه شاهنامه، نسخه فلورانس است که در سال 614 هجری قمری نگاشته شده و در موزه فلورانس نگهداری می‌شود. پس از آن، نسخه‌های دیگر مانند شاهنامه بندری و شاهنامه بریتانیا به ترتیب در سال‌های 620 و 675 هجری قمری نوشته شده‌اند.

میر آفتاب اظهار کرد: فردوسی برای ایرانیان نماد پاسداری از فرهنگ و تاریخ این سرزمین است و به همین دلیل باید به او احترام گذاشت.

بزرگداشت زادروز فردوسی، تنها یک مراسم سنتی نیست. این روز، یادآوری وظیفه ما در پاسداری از میراث ارزشمند اوست. وظیفه ماست که شاهنامه را بخوانیم، بفهمیم، و به نسل‌های بعدی انتقال دهیم. وظیفه ماست که زبان فارسی را حفظ کنیم و غنای آن را پاس بداریم.

در این روز، بیایید با تجلیل از فردوسی، به پاسداشت زبان و فرهنگ غنی خود بپردازیم و بار دیگر، به عظمت و شکوه این میراث گرانبها پی ببریم. یاد او همیشه در قلب ایران و ایرانیان جاودان خواهد ماند.