زمین 99 ساله برای دولت چند؟
هزینه تمام‌شده زمین مسکن های دولتی ساز اعلام شد. زمین، یک فقره از فاکتورهای قیمت تمام‌شده در طرح خانه سازی دولتی است که در این طرح، تامین و آماده سازی آن بر عهده دولت قرار دارد. یافته های «دنیای‌اقتصاد» نشان می دهد زمین واحدهای مسکونی در طرح خانه سازی دولتی (ساخت یک میلیون مسکن در سال) که به صورت 99 ساله در اختیار متقاضیان و سازنده ها برای ساخت مسکن قرار می گیرد به ازای هر واحد رقمی...
این میزان، یعنی رقم 250 تا 300 میلیون تومانی هزینه تامین و آماده سازی زمین برای ساخت هر واحد مسکونی که دولت آن را تقبل کرده است، معادل یک‌سوم قیمت تمام‌شده هر کدام از این واحدها برای متقاضیان براساس قیمت های ابتدای سال‌جاری واحدها است. برآوردهای صورت گرفته نشان می دهد قیمت تمام‌شده این واحدها براساس داده های مربوط به هزینه ساخت و سقف تسهیلات نهضت ملی مسکن در ابتدای امسال، حول و حوش یک میلیارد تومان برای متقاضیان تمام می شود. هزینه 250 تا 300 میلیون تومانی تامین زمین برای دولت، در واقع معادل حدود یک‌سوم یا 30 درصد قیمت تمام‌شده این واحدها با نرخ های ابتدای سال برای متقاضیان واجد شرایط این طرح خانه سازی دولتی است.
هزینه زمین تنها یک آیتم هزینه بر در قیمت تمام‌شده ساخت این واحدهاست. پیش تر (اردیبهشت ماه امسال)، مشاور و نماینده وزیر نیرو در تامین آب و برق طرح های نهضت ملی مسکن اعلام کرده بود هزینه تامین زیرساخت های آب و برق برای واحدهای نهضت ملی مسکن 100 هزار میلیارد تومان برآورد شده که به طور میانگین برای هر واحد 110 میلیون تومان است.
با این حال، ارسلان مالکی، معاون وزیر راه وشهرسازی و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن در گفت‌و‌گو با «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به این سوال که قیمت تمام شده زمین نهضت ملی برای دولت چقدر است؟ اعلام کرد: قیمت تمام‌شده زمین در هر استان، هر شهر و هر پروژه متناسب با ویژگی های آن متفاوت است اما در مجموع براساس هزینه های آماده سازی و هزینه های مربوط به خدمات زیربنایی و روبنایی می توان اعلام کرد به ازای هر واحد مسکونی به طور متوسط 250 تا 300 میلیون تومان هزینه زمین به قیمت امروز خواهد بود.
این مقام مسوول در وزارت راه‌وشهرسازی همچنین از آماده سازی زمین ساخت معادل حدود یک میلیون و500 هزار واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن خبر داد. مالکی به «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به این سوال که تاکنون و در مجموع برای طرح نهضت ملی مسکن چقدر زمین تامین شده است، گفت: «اگر بخواهیم همه زمین هایی را که برای نهضت ملی مسکن تامین کرده و پای کار آورده ایم معرفی کنیم حجم بسیار زیادی زمین را شامل می شود؛ اما ما زمینی را به مردم اعلام می کنیم که نهایی شده باشد؛ یعنی مراحل مربوط به بررسی های تخصصی در کارگروه ها را طی کرده باشد، از کاربری مسکونی آن اطمینان داشته باشیم و هیچ شرط و شروطی نداشته باشد و بتوان مثلا از فردا عملیات آماده سازی برای شروع پروسه ساخت را روی آن آغاز کرد. تاکنون چنین زمینی به میزان 34 هزار هکتار نهایی شده است.»
وی در پاسخ به اینکه این میزان زمین برای ساخت چند واحد مسکونی در طرح نهضت ملی در نظر گرفته شده است، خاطرنشان کرد: «این زمین ها به صورت متفاوت ثبت شده است؛ یک زمینی هست که خالص مسکونی ثبت شده است و یک زمینی است که سرانه های آن هم به آن اضافه شده است. اما براساس اعلام استان ها، جمع بندی و برآورد ما این است که بالغ بر یک میلیون و500 هزار واحد مسکونی می توان در این اراضی براساس طرح هایی که در استان ها مصوب می شود، احداث کرد. فقط نکته مهم این است که بعضی از این اراضی خالص مسکونی است و سرانه های آن باید به آن اضافه شود.»
اختلاف آمار «زمین» با «ساخت»
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در حالی که آمارهای ارائه‌شده از سوی وزارت راه‌وشهرسازی و سازمان ملی زمین و مسکن از تامین زمین برای ساخت یک میلیون و500 هزار واحد مسکونی حکایت دارد اما براساس آمارهای همین وزارتخانه تاکنون، زمین‌های دولتی واگذار شده به صورت انفرادی و گروهی به متقاضیان واجد شرایط در قالب اجاره 99 ساله معادل 226 هزار و 573 واحد مسکونی و واحدهای مسکونی در دست ساخت برای متقاضیان واجد شرایط به صورت انبوه‌سازی روی اراضی اجاره 99 ساله دولتی، معادل 587 هزار و 394 واحد است.
به این ترتیب، این آمارها نشان می دهد از مجموع معادل یک میلیون و 500 هزار واحد مسکونی، زمین تامین شده از سوی سازمان ملی زمین و مسکن، تاکنون حدود 814 هزار واحد مسکونی روی این اراضی در پروسه ساخت قرار گرفته است.
مالکی نیز در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: «بخشی از این زمین ها به طور مستقیم به مردم واگذار شده است تا خودشان در قالب گروهی یا انفرادی اقدام به ساخت کنند؛ واگذاری به مردم در آمار قرارداد با سازنده ذکر نمی شود و خود مردم باید برای دریافت پروانه ساخت و ادامه پروسه ساخت‌وساز اقدام کنند.
معادل حدود 250 هزار واحد مسکونی تاکنون به مردم زمین واگذار شده است؛ از سوی دیگر بخش دیگری از زمین ها در مرحله آماده سازی قرار دارد که این مرحله در واقع مرحله مابین تامین و معرفی زمین و شروع پروسه ساخت بعد از انعقاد قرارداد با سازنده است. بخش دیگری در مرحله طراحی قرار دارند. به این معنا که بعد از مسکونی شدن کاربری اراضی و بعد از الحاق، باید برای طرح تفصیلی مورد مطالعه قرار بگیرد و بعد از این مرحله طرح آماده سازی آن تهیه شده و بعد از انجام پروسه آماده سازی در مرحله تحویل به مردم و سازنده ها قرار می گیرد. این زمین ها در حال حاضر در مراحل متفاوت قرار دارند و علت اختلافی که بین آمار تامین زمین و واگذاری آن برای ساخت وجود دارد نیز همین است.» به گزارش «دنیای‌اقتصاد» آمارها نشان‌دهنده فاصله حدود 700 هزار واحدی بین زمین تامین‌شده و زمین هایی است که برای ساخت واگذار شده اند یا هم اکنون مسکن روی آنها در حال ساخت است.
اما براساس قانون جهش تولید مسکن از سال 1400، دولت مکلف به ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در سال شد. به این ترتیب دولت باید تاکنون دست کم 2 میلیون واحد مسکونی را در قالب نهضت ملی مسکن وارد پروسه ساخت کرده بود.
اما حتی اگر تمام معادل یک میلیون و500 هزار واحدی که از سوی سازمان ملی زمین و مسکن برای خانه سازی دولتی، زمین تامین شده است نیز، در پروسه ساخت قرار گرفته و ساخت وساز روی این زمین ها آغاز شده بود بازهم، دولت از برنامه ساخت این واحدها مطابق با تعهد قانونی عقب بود. با این حال، آمارها نشان می دهد همه این زمین ها تا امروز وارد پروسه ساخت نشده است؛ در حالی که بنا بر اعلام مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن این زمین ها آماده ساخت هستند.
سنجش عملکرد با خط کش وام
اما سنجش عملکرد خانه سازی دولتی با یک خط کش دقیق یعنی آمار پرداخت تسهیلات بانکی برای ساخت، زاویه دیگری از طرح نهضت ملی را نشان می دهد.
جدیدترین آمار ارائه شده از سوی مسوولان ارشد بانک عامل بخش مسکن که در یک تعریف موجود در سیستم بانکی، تاکنون بیش از 80 درصد تسهیلات نهضت ملی مسکن را پرداخت کرده است، از پرداخت حدود 270 هزار فقره تسهیلات نهضت ملی خبر می دهد.
این تسهیلات در همان مراحل ابتدایی ساخت واحدها به سازنده پرداخت می شود و از این نظر می توان از آن به عنوان خط کش و معیار دقیق قرار گرفتن واحدها در پروسه ساخت و مراحل اولیه پیشرفت فیزیکی یاد کرد.
با این معیار که تاکنون حدود 80 درصد از تسهیلات پرداخت شده به نهضت ملی مسکن از سوی این بانک بوده است می توان این گونه نتیجه گرفت که کمتر از 500 هزار واحد مسکونی هم اکنون در مراحل اولیه پیشرفت فیزیکی قرار دارد.
اما اخیرا آماری از سوی بانک مرکزی اعلام شد که براساس آن گفته شد بانک تخصصی حوزه مسکن تاکنون 30 تا 50 درصد کل تسهیلات پرداخت‌شده در نهضت ملی مسکن را پرداخت کرده است که با این حساب نیز در سال دوم اجرای این طرح باز هم کمتر از یک میلیون خانه دولتی با استفاده از وام بانکی در پروسه عملیات اجرایی ساخت قرار گرفته است که این میزان باز هم با تعهد دولت برای ساخت سالانه یک میلیون مسکن در سال، فاصله قابل‌توجهی دارد.
--> اخبار مرتبط