سایه تورم منفی بر اقتصاد آسیا

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمدامین مکرمی؛ بانک‌های مرکزی منطقه اکنون با وضعیتی دشوار روبه‌رو هستند. در چند اقتصاد، تورم هنوز در محدوده هدف باقی مانده، اما روند کلی نشان می‌دهد فشارهای کاهشی غالب شده است. در پنج کشور، شاخص قیمت‌ها حتی کمتر از کف هدف‌گذاری شده قرار دارد.

در ابتدا برخی نگاه‌ها به سمت سیاست‌های تجاری آمریکا و تعرفه‌های ترامپ معطوف شد. از نظر تئوریک، این تعرفه‌ها می‌توانست شوک منفی به تقاضا وارد کند و صادرات و قیمت‌ها را در آسیا پایین بکشد. اما داده‌ها خلاف این را نشان می‌دهد. شرکت‌ها برای پیشگیری از پیامد اعمال تعرفه‌ها، محموله‌های خود را پیش از موعد روانه آمریکا کردند و همین امر به رشد صادرات منجر شد. بنابراین، ریشه‌های تورم پایین آسیا پیش از بازگشت ترامپ به قدرت شکل گرفته است.

بر اساس گزارش اکونومیست، یکی از عوامل اصلی، مازاد ظرفیت تولید در چین است. این کشور با مشکل عرضه بیش از حد کالا مواجه بوده و شاخص قیمت صادراتی آن از سال 2022 تاکنون 15 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که حجم صادرات همچنان در حال افزایش است. اثر این روند بیش از همه همسایگان آسیایی را تحت فشار قرار داده است. بازار خودروی تایلند با هجوم مدل‌های ارزان چینی شاهد کاهش 6 درصدی قیمت‌ها طی یک سال اخیر بوده است. در بازار تلفن همراه نیز رقابت شدید برندهای چینی قیمت‌ها را در ویتنام و سنگاپور پایین آورده است.

عامل مهم دیگر، کاهش قیمت کالاهای اساسی به‌ویژه انرژی و مواد غذایی است. افزایش تولید اوپک‌پلاس، قیمت نفت را در سطحی ثابت نگه داشته و فشار هزینه‌ای را برای کشورهای واردکننده کاهش داده است. در بخش مواد غذایی هم که طی سال‌های اخیر به دلیل جنگ اوکراین و تغییرات آب‌وهوایی با رشد قیمت شدید مواجه بود، اکنون روند معکوس دیده می‌شود. متوسط تورم مواد غذایی در ده اقتصاد بزرگ آسیا از 5 درصد در 2024 به 1 درصد در ژوئیه امسال رسید.

از سوی دیگر، ضعف تقاضای داخلی در بسیاری کشورها بر مشکل افزوده است. کره‌جنوبی وارد دوره رکود شده و در اندونزی کاهش رقابت‌پذیری صنعت، به تعطیلی خطوط تولید و کاهش اعتماد مصرف‌کننده منجر شده است.

رشد دستمزدها نیز در سراسر آسیا کند شده است. افزایش عرضه نیروی کار در فیلیپین، هند، اندونزی و مالزی موجب شده حقوق‌ها تحت فشار نزولی قرار گیرد. خاطره تلخ جهش تورمی 2022 نیز باعث شده خانوارها به احتیاط بیشتری در مصرف روی آورند و بانک‌های مرکزی هم سیاست‌های انقباضی را ادامه دهند. این ترکیب، تقاضای داخلی را بیش از پیش تضعیف کرده است.

انتظار می‌رود تعرفه‌های آمریکا، روند تورم پایین و حتی منفی را در آسیا تثبیت کند. با کاهش تقاضای خارجی، تولیدکنندگان آسیایی برای یافتن بازارهای جدید ناچار به کاهش قیمت خواهند شد. هرچند در نگاه نخست افت هزینه‌های زندگی برای مصرف‌کنندگان خوشایند است، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که تورم منفی در حقیقت بازتابی از ضعف بنیادین اقتصادهای آسیایی و نشانه‌ای از کندی رشد آن‌هاست.