سایه سنگین تغییرات اقلیمی بر ایران | وضع بارش ها در سال آبی پیش رو چگونه خواهد بود؟
با توجه به تغییرات اقلیمی که در سطح جهانی در حال وقوع است، بسیاری از کشورها آثار ناشی از این تغییرات را تجربه می‌کنند. در کشور ما، تأثیرات تغییرات اقلیمی به صورت کاهش بارش و خشکی هوا نمایان شده است.
استان‌های واقع در زاگرس مرکزی در پاییز امسال با بیشترین میزان کم‌بارشی مواجه خواهند شد. اگرچه پیش‌بینی‌های فصلی هواشناسی معمولاً دقت بالایی ندارند، اما کارشناسان این حوزه بر این باورند که بارش‌های پاییزی امسال نسبت به میانگین 30 ساله کاهش خواهد یافت.
تأثیر تغییرات اقلیمی همچنان بر شهرهای ایران سایه افکنده است. به گفته کارشناسان، پاییز امسال گرم و خشک خواهد بود. بر اساس پیش‌بینی‌های سامانه‌های جهانی هواشناسی، احتمالاً 50 تا 70 درصد از مناطق ایران در پاییز 1403 با خشکسالی و کاهش قابل توجه بارندگی روبرو خواهند شد.
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی، کاهش بارندگی‌های پاییزی در مقایسه با میانگین بلندمدت 30ساله را پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: این شرایط بیشترین تأثیر را بر استان‌های واقع در زاگرس مرکزی دارد.
هوش مصنوعی چه می‌گوید؟
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با بیان اینکه پیش بینی‌های فصلی قطعیت ندارد، گفت: با توجه به متغیرها، پیش‌بینی خشکی پاییز و شدت و ماهیت آن از الان قابل پیش‌بینی نیست و اثرات آن را هم با دقت نمی‌توان بیان کرد. با همه این تفاسیر و با توجه به تکنولوژی‌ها و مدل‌های هواشناسی و استفاده از هوش مصنوعی تا حدودی می‌توان شرایط را پیش‌بینی کرد.»
احد وظیفه افزود: «مهم‌ترین شاخصی که برای پیش‌بینی فصلی در مراکز مهم هواشناسی دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، آب اقیانوس آرام و مناطق حاره‌ای اقیانوس‌هاست. به‌دلیل کم بودن تغییرات در این مناطق، «ال‌نینو» و «لانینا» (فاز گرم و سرد اقیانوس آرام) رخ می‌دهد؛ در نتیجه شاخص‌های مرتبط با آب اقیانوس‌ها به‌خصوص در مناطق حاره‌ای یکی از شاخص‌های مهم برای پیش‌بینی فصلی است. امسال انتظار می‌رود آب اقیانوس آرام، کمی سرد شود. غالب مدل‌های عددی نشان می‌دهد که بارندگی پاییز امسال کمتر از نرمال و گرما به‌طور تقریبی یک تا 2درجه بالاتر از میانگین بلندمدت است.»
تنش آبی در این استان‌ها
او با اشاره به شرایط آب و هوایی پاییز بر منابع آبی گفت: «کم‌بارشی و افزایش دمای پاییز بر منابع آبی مثل رودخانه‌ها، سدها، یخ‌های ارتفاعات، آب‌های زیرزمینی تأثیرگذار است. برداشت و مصرف منابع آبی طی 4دهه گذشته به‌شدت بالاتر از حدی بوده است که پایداری سرزمین را حفظ کند. پیش‌بینی کم‌بارشی پاییز امسال خیلی از مناطق کشور به‌خصوص مناطقی که پیش زمینه کمبود منابع آب دارند را دچار چالش می‌کند. این چالش در استان‌های تهران، قزوین، خراسان رضوی و سمنان که با پیش‌بینی کم‌بارشی پاییز امسال، پنجمین بارندگی کمتر از نرمال را تجربه می‌کنند، بیشتر است.»
ثبت رکورد تاریخی گرما
«وظیفه» افزود: «برخی از مناطق این استان‌ها با تانکر آبرسانی می‌شوند که کمبود بارش، این وضعیت را تشدید می‌کند و تعداد روستا‌هایی که دچار تنش آبی هستند را افزایش می‌دهد. حتی مناطق شهری با کمبود آب مواجه خواهند شد. مناطق جنوبی استان تهران در تأمین آب دچار مضیقه هستند و کمبود بارش در این مناطق تنش را به بحران تأمین آب تبدیل می‌کند.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با اشاره به پیش بینی شرایط آب و هوای تابستان 1404 گفت: «تأثیرکم‌بارشی پاییز بر تابستان سال آینده بسیار دشوار است و قطعیت زیادی ندارد؛ اما به‌احتمال زیاد، تابستان1404 با توجه به فروکش کردن «ال‌نینو» و حرکت به‌سمت فاز لانینا (سردی آب اقیانوس‌ها) به گرمی تابستان امسال که گرم‌ترین دوره تاریخ کره زمین و ایران را تجربه کرد، نخواهد بود.»
