سایه سنگین "جنگ جهانی سوم" بر گیشه‌ها
این پیش‌بینی تاجایی بود که روح‌الله سهرابی مدیرکل اداره نظارت بر نمایش سازمان سینمایی، گفت: با توجه به اقبال ویژه مردم به سینما و مدیریت صحیح اکران، پیش‌بینی می‌کنم فیلم سینمایی «فسیل» رکورد فروش تاریخ سینمای ایران را خواهد شکست.
اما در میان همه این برآوردها یک اتفاق باعث شد تا تغییرات معناداری در ادامه روند صعودی فروش گیشه‌ها برای هفته‌های بعد دیده شود که آن هم پخش غیرقانونی فیلم سینمایی "جنگ جهانی سوم" بود.
فیلم "جنگ جهانی سوم" به عنوان اثری که نماینده اسکار ایران بود، امیدهای زیادی را برای کمک به ادامه روند صعودی جذب مخاطبان به سالن‌ها بعد از ایام عید فطر یعنی شروع تابستانی فروش سینما، ایجاد کرده بود و برنامه‌ریزان قصد داشتند با استفاده از این فیلم خوش ساخت ضریب اشغال صندلی‌های سینماهای ایران را در سطح منطقی خود برای هفته‌های نگهدارند.
سیاست‌گذاران در این زمینه با درنظر گرفتن سایه سنگین قاچاق "جنگ جهانی سوم" و احتمال ریزش قابل توجه مخاطبان در پی این اتفاق در جدول برنامه‌هایی که برای اکران تدوین کرده‌بودند در اقدامی کاملا حساب شده و البته کارآمد موضوع اکران زود هنگام جنگ جهانی سوم را در دستور کار خود قرار داده و نهایتاً قرار بر این شد که این فیلم از روز شنبه آینده 26 فروردین ماه 1402 در لیست اکران قرار گیرد تا باز هم به اندازه توانی که اکران فیلم در سالن و روی پرده بزرگ دارد، فروش کند.
از سوی دیگر فارغ از این اتفاقات و تصمیم‌گیری‌های انجام شده برای مقابله با پدیده شوم قاچاق آثار سینمایی که باید مسئولان وزارت ارشاد، نمایندگان مجلس و البته جامعه هنرمندان برای آن تصمیم‌گیری دقیق و اصولی را اتخاذ کنند؛ بد نیست با نیم نگاهی به عملکرد گیشه‌های سینمایی و بخش‌های مختلف آثار اکران شده یعنی فیلم‌های سینمایی، مستندها و آثار خارجی کمی بررسی کنیم که آیا واقعاً با سیاست‌های اتخاذ شده سایه سنگین پخش غیرقانونی "جنگ جهانی سوم" از عملکرد گیشه‌ها دور می‌شود و سینماها می‌تواند فروش خوبی مانند هفته‌های گذشته در سینما تجربه کنند یا خیر؟
چه‌خبر از آمار فروش چهارشنبه به چهارشنبه
برای رسیدن به پاسخ سؤالی که قبلا مطرح شد بد نیست ابتدا فروش گیشه‌ها از تاریخ 16 فروردین تا 23 همین ماه را در میان آثار روی پرده سال 1402 بررسی کنیم با این نکته که در این دوره هفت روزه به دلیل ایام شب‌های قدر و شهادت مولای متقیان حضرت علی (ع) طبق روال همیشگی 2 روز سینماها تعطیل بوده‌اند.
در بررسی‌های اولیه سامانه سمفا می‌بینیم در دوره مورد نظر ما تعداد کل بلیت‌های فروخته شده برای سینمای 1402 رقم 278231 قطعه با درآمدی معادل 13 میلیارد و 874 میلیون و 713 هزار تومان بوده که فسیل با 236957 بلیت فروخته شده و در سهم درآمدی 11 میلیارد و 953 میلیون 839 هزار و 500 تومان در جایگاه نخست و غریب با 24370 بلیت فروخته شده و درآمد یک میلیارد و 93 میلیون و 606 هزار و 500 تومان در رتبه دوم است.
این درحالی است که "عروس خیابان فرشته" توانست 16764 مخاطب به خود جلب کرده و رقمی معادل 822 میلیون و 472 هزار تومان مقام سوم و "بچه‌های طوفان" هم تنها با 140 مخاطب فروشی معادل 4 میلیون و 795 هزار تومان رتبه چهارم را به دست آورد. به این ترتیب بررسی هفته قبل از دوره مورد نظر ما که همچنان تعطیلات نوروزی ادامه داشت، نشان می‌دهد در تاریخ 16 تا 23 فروردین 1402 شمسی تعداد مخاطبان سالن‌های سینمای ایران کاهشی در حدود 50 درصد داشته چون از رقم 548277 نفر به 278231 رسیده است.
این کاهش نزدیک به 50 درصد اگرچه به دلیل ایام شب‌های قدر و همچنین تعطیلی سینماها مرتبط است ولی نباید فراموش کنیم حذف گزینه‌های جذاب از فهرست اکران می‌تواند این روند نگران کننده را دنباله‌دار کرده و همچنان بلای جان فروش گیشه‌ها باشد.
خارجی‌ها چه عملکردی داشتند؟
از سوی دیگر همزمان با اکران فیلم‌های سال 1402 شمسی در سالن‌های سینما 10 فیلم خارجی هم روی پرده‌ها بود تا با توجه به این فیلم‌ها سبد انتخاب مخاطبان هنر هفتم ایران پر رنگ و لعاب باشد و تنوع این فیلم‌ها قدرت انتخاب مخاطبان را بیشتر کند اما بررسی دقیق و با حوصله عملکرد این فیلم‌ها در دوره مورد نظر ما یعنی از 16 فروردین تا 23 همین ماه نشان می‌دهد فیلم‌های گودزیلا در برابر کونگ، انیمیشن لوکا، انیمیشن میچل‌ها علیه ماشین‌ها، داستان اسباب‌بازی 4، کودزیلا (سه بعدی)، یک مکان ساکت 2، احضار 1، جنگ برای سیاره میمون‌ها (سه بعدی)، جاذبه (سه بعدی)، احضار 3 مجموعاً تعداد 1591 بلیت فروخته و درآمدی معادل یکصد و یازده میلیون و 950 هزار تومان به دخل سینماهای کشورمان ریخته است.
منتقدان در این زمینه تأکید دارند اگرچه انتخاب فیلم‌های خارجی به عنوان راهکاری برای تکمیل فهرست نمایش سالن‌ها درنظر گرفته شده است اما واقعیت اینجاست که تنوع ژانر و بروز بودن فیلم‌ها در این زمینه اثرگذاری بالایی دارد که در این 10 فیلم کمتر دیده شده است.
این گروه براین باورند که برخی از فیلم‌های انتخاب شده قدیمی بوده و با درنظر گرفتن دسترسی مخاطبان به این فیلم‌ها با استفاده از پلتفرم‌ها و فضای مجازی دیگر جاذبه‌ای برای حضور آنها روی صندلی سالن‌ها وجود ندارد و در بخش انیمیشن‌ها توانمندی تولیدات ایران به نوعی برای آنها فرصتی جهت جلب نظر مخاطبان نخواهد داشت.
مستندهای جذاب با فهرستی کم‌فروغ
از سوی دیگر تنوع سبد اکران سینما منوط به آثار خارجی نیست و جاذبه مستندها نیز مدنظر مسئولان برای جلب نظر مخاطبان به پرده نمایش بوده اما با نگاهی دقیق به سامانه سمفا می‌بینم تنها در دوره مورد نظر یک مستند با نام "آب از آتش" روی پرده بوده که توانسته فقط 188 بلیت با درآمدی معادل 3 میلیون و 760 هزار تومان داشته باشد.
در این زمینه نیز منتقدان تأکید می‌کنند سوژه‌های متنوع مستندها و جاذبه اینگونه فیلم‌ها می‌تواند فرصتی برای رونق گیشه‌ها شناخته شود و با درنظر گرفتن اینکه تعداد مستندسازان کشورمان بالا است و اتفاقا مستندهای با کیفیتی هم در جشنواره حقیقت اخیر برای علاقه‌مندان اکران شده، لازم است در فهرست اکرانی‌های این بخش تجدید نظر شود تا بتوانیم شاهد حضور قابل توجه مخاطبان در سالن‌ها باشیم.
و کلام آخر...
به این ترتیب با بررسی بخش‌های مختلف سینمایی کشورمان و البته فروش هفتگی آنها در بخش‌های فیلم‌های 1402، مستندها و فیلم‌های خارجی می‌بینیم که روند نزولی فروش با توجه به پخش قاچاق فیلم "جنگ جهانی سوم" می‌تواند ادامه‌دار باشد و باید جانی تازه به سبد اکران‌های سینمایی داده شود که باید با استفاده از آثار خارجی و مستندهای جذاب این روند تضمین شود و نیم‌نگاهی هم به آثار با کیفیت سینما حقیقت، فیلم کوتاه و جشنواره فجر گذشته به عنوان هوای تازه جدول پخش باشد تا آثار جدید سینمایی از راه برسند و رونق تضمین شده گیشه‌ها را ایجاد کنند.