"سد چمشیر" قربانی بی‌کفایتی در مدیریت حوضه آبریز
"سد چمشیر" قربانی بی‌کفایتی در مدیریت حوضه آبریز است چرا که آنچه فعلاً در بالادست سد چمشیر مشاهده می‌شود، صدها هکتار کشت برنج، کشت انواع صیفی‌جات، توسعه عجیب باغات، ایستگاه‌های پمپاژ متعدد و مدیریت فشل آب در این منطقه است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در روزهای اخیر فضای رسانه‌ای و مجازی کشور مملو از اخبار و قضاوت‌های مختلف در مورد "سد چمشیر" است که طبق اعلام مراجع مختلف در وزارت نیرو، مقرر شده که طی چند ماه آینده آبگیری سد چمشیر آغاز شود. در این خصوص آنچه که عمده بیانیه‌ها و اظهارنظرهای کارشناسان را شامل می‌شود، بیشتر در مورد وضعیت شوری و انحلال نمک در دریاچه سد بعد از آبگیری است؛ ولی نکته‌ای که همواره مغفول مانده وضعیت بالادست سد و به عبارتی حوضه آبریز سد چمشیر است.
در سال‌های اخیر سدهای متعددی با هزینه‌های گزاف احداث شده‌اند، شبکه آبیاری در پایین دست سد به بهره‌برداری رسیده ولی متأسفانه جریان آب به پایین دست قطع شده و لذا تمام یا قسمتی از هزینه‌های انجام شده، تلف شده است، سدهای تالوار زنجان، سیوند فارس از آن جمله هستند و یا آخرین آن، سد کرخه است که به علت برداشت آب و استفاده از ایستگاه‌های پمپاژ متعدد در این سد، هم‌اکنون شبکه آبیاری 30 هزار هکتاری فکه و عین خوش بدون آب و غیرقابل استفاده شده است.
درخواست 10 استاد دانشگاه برای جلوگیری از احداث سد چمشیر + متن نامهسد چمشیر هم از این نوع سدها است که گرچه برنامه‌ریزی برای 1.8 میلیارد متر مکعب آبگیری در مخزن آن شده ولی طی چند سال اخیر و به علت عدم توجه مسئولین آب و کشاورزی در بالادست سد چمشیر و در استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد، هم‌اکنون رواناب مورد انتظار برای ورود به مخزن چمشیر به نصف، یعنی کمتر از یک میلیارد مترمکعب رسیده است.
آنچه که فعلاً در بالادست سد چمشیر خصوصاً در منطقه نورآباد و حاشیه رودخانه فهلیان و در منطقه کوپن مشاهده می‌شود، صدها هکتار کشت برنج، کشت انواع صیفی‌جات، توسعه عجیب باغات، ایستگاه‌های پمپاژ متعدد، کشت در دو یا سه نوبت در سال و به هر ترتیب به گونه‌ای برداشت آب خارج از ضوابط قانونی و بدون نظارت انجام می‌شود که ایستگاه آب‌سنجی حاج قلندر در بالادست دریاچه سد، کاهش شدید رواناب را در رودخانه زهره نشان می‌دهد.
تمام این موارد حاکی از آن است که یک بی‌توجهی به مدیریت حوضه آبریز زهره به عمل آمده و مسئولین آب و کشاورزی کشور ارزش هزینه‌های هزاران میلیاردی سد چمشیر را فراموش کرده‌اند.
در واقع باید در نظر داشت که سد چمشیر با اهداف تعدیل شوری آب در پایین‌دست با استفاده از جریانات سطحی و سیلابی و رواناب 1.8 میلیارد مترمکعبی احداث شد؛ لذا چنانچه بی‌توجهی باعث شود که مقادیر رواناب ورودی به سد نصف شود، قطعاً موضوع تعدیل شوری به حاشیه رفته و خسارت‌های سنگینی متوجه این پروژه عظیم خواهد شد.
مدیریت یکپارچه حوضه آبریز اساس و اصول حکمرانی آب در کشور است و باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که از هرگونه هرج و مرج در برداشت آب بدون توجه به تخصیص‌های داده شده از طرف وزارت نیرو جلوگیری به عمل آید.
محسن موسوی خوانساری؛ عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران