سرشماری "بوکه کانیله" در زیستگاه‌های کردستان

حیدر ویسی با اشاره به اینکه سرشماری سمندر در کردستان از اویل خرداد ماه سال جاری آغاز شده و تا پایان این ماه ادامه دارد، اظهار کرد که 2 گونه سمندر شامل سمندر آتشین و خال زرد یا همان کوهستانی کردستان در این استان شناسایی شده است.

وی با اشاره به اینکه زیستگاه این گونه‌ها در استان بیشتر در منابع آبی شهرستان‌های مریوان، سروآباد، کامیاران، بانه، سقز و سنندج است، افزود که براساس برآوردهای انجام شده تاکنون سمندر که یکی از گونه‌های در حال خطر انقراض است، وضعیت مناسبی در استان دارد.

رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست کردستان تصریح کرد که سه اکیپ از کارشناسان این اداره کل مشغول سرشماری گونه‌های سمندر در استان هستند و تاکنون این کار در 10 زیستگاه این گونه انجام شده است.

وی عنوان کرد که از شهروندان درخواست داریم در صورت مشاهده سمندر به هیچ وجه آنرا از زیستگاه خود جدا نکنند چراکه امکان زیست آن در استخر و فضای محدود وجود ندارد و این گونه جانوری نیاز به زیست در آب های جاری دارد.

به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی حفاظت محیط زیست کردستان؛ حیدر ویسی بر جلوگیری از ورود مواد شوینده و زباله به زیستگاه سمندر تاکید کرد و ادامه داد که کمبود آب و خشکسالی و تخریب چشمه‌ها و تغییر کاربری اراضی از عوامل تهدیدکننده این گونه به شمار می‌رود.

وی در پایان یادآور شد که سمندرها تخم‌های خود را به شاخ و برگ و ریشه گیاهان درون آب می‌چسبانند و لایه روبی چشمه‌ها موجب از بین رفتن تخم این گونه می‌شود بنابراین از مردم درخواست می‌شود که از لایه روبی مسیر جویبارهای کوهستانی خودداری کنند.

سمندر از راسته دوزیستان دمدار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته به‌شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده و زیستگاه آن چشمه‌سارها، جویبارها و آب‌های روان و زلال است.

این‌گونه دارای سر پهن، طول سر با عرض آن تقریبا برابر، پوزه گرد، چشم‌های برجسته، بدن و دم قوی، فاقد تاج پشتی و به رنگ سیاه براق همراه با لکه‌های زرد رنگ روشن به اشکال حلقه‌ایی، قلابی و نیم دایره است و خال‌های زرد این گونه به طور غیر منظم در پشت بدن قرار دارند.

در اصطلاح محلی به این گونه جانوری «بوکه کانیله» و «کانی‌بوک» گفته می‌شود که به معنی عروس چشمه است و این نامگذاری حاکی از آن است که تنها در چشمه‌های با آب روان و صاف قابل مشاهده است.

تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج‌دار جنوبی و سمندر جویباری ایرانی در کشورمان شناسایی و نامگذاری شده است.

کردستان دارای پنج منطقه حفاظت شده شامل منطقه چلچمه و سارال با 97 هزار هکتار، منطقه حفاظت شده بیجار با وسعت 32 هزار هکتار، منطقه بدر و پریشان قروه با وسعت 43 هزار هکتار، منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان با وسعت 57 هزار هکتار و منطقه عبدالرزاق سقز با وسعت 39 هزار هکتار و پناهگاه حیات وحش زریوار با وسعت سه هزار هکتار و 2 اثر طبیعی ملی وچندین منطقه شکار ممنوع است که این استان را در زمره منحصربفرد ترین نقاط کشور به لحاظ تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی قرار داده است.