سعدیِ شاعران آیینی؛ نامه متفاوت مرحوم مؤید به سازگار

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هنر متعالی همواره در طول تاریخ رسانه‌ای برای انتقال مفاهیم و اندیشه‌های ناب معرفتی است و در میان تمام هنرها، شعر در جامعه ایرانی همواره بزگترین رسالت را در این زمینه بر دوش داشته است. گواه آن هم می‌تواند ابیاتی باشد که واقعه‌ای را در دل تاریخ زنده نگاه می‌دارند و با ترسیم حقیقت، جبهه حق و باطل را مشخص می‌کنند. شاعرانی که اینگونه شعر را باور کرده‌اند، همواره می‌کوشند از قریحه خود در حساس‌ترین مواقع به بهترین نحو بهره ببرند و آثاری خلق کنند که بجا و تأثیرگذار باشد. نمونه‌ای از این دست از شاعران در خیل کاروان شعر و ادب این سرزمین کم نبوده و نیستند؛ شاعرانی که صداقت و حقیقت را به ثمن بخس معاوضه نکردند.

زنده‌یاد سیدرضا مؤید خراسانی، از شاعران پیشکسوت آیینی، از جمله این شاعران بود. او که از ملک‌الشعرای آستان قدس رضوی و از خادمان فرهنگ رضوی بود، در سال 1321 در مشهد مقدس به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را در مکتب‌خانه پشت سر گذاشت و پس از آن به شغل آزاد روی آورد. مرحوم مؤید سرودن را از 12 سالگی آغاز کرد؛ علاقه‌اش به شعر پای او را به کتابخانه آستان قدس رضوی گشود و باعث شد ساعت‌ها در جوار حرم مطهر رضوی به مطالعه دیوان اشعار گذشتگان بپردازد.

او طی سال‌های متمادی اشعار قابل توجه آئینی سروده که همواره مورد استفاده ذاکران و مداحان اهل بیت (ع) قرار گرفته است؛ شاعری که از محافل ادبی مشهد فراتر رفت و در حافظه شعری دوستداران شعر و علاقه‌مندان به شعر آیینی جا خوش کرد. غلامرضا سازگار، استاد پیشکسوت شعر آیینی و پیرغلام حسینی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی شادروان مؤید گفت: شاعران شعر می‌گویند و می‌سوزانند، اما مؤید می‌سوخت و شعر می‌گفت. خانواده‌اش می‌گویند آنقدر حال بکا داشت، گاه در نیمه‌های شب بیدار می‌شد و بر مصائب اهل بیت (ع) می‌گریست. هرگاه می‌خواست شعری برای ائمه اطهار (ع) بسراید یا وصفی از مصائب اهل بیت (ع) را بیان کند، در اتاق راه می‌رفت و می‌گریست.

او در ادامه با بیان خاطره‌ای از زنده‌یاد مؤید، به علاقه مرحوم مؤید به خاندان عصمت و طهارت (ع) اشاره و اضافه کرد: قرار بود به مکه مشرف شوم، مؤید رباعی را برای من به این شرح فرستاد:

ای یار سفر کرده چه خوش از در من رفتی به مدینه، قبله دیگر من آنجا که رسیدی ز ره مهر و وفا از من برسان سلام بر مادر من

من هم جواب او را اینطور دادم:

ای دوست که می‌روم کنون از بر تو بر شهر مدینه، قبله دیگر تو گفتی که سلام تو به مادر ببرم برگو به کجاست تربت مادر تو

این پیشکسوت شعر آیینی، مرحوم مؤید را «دل‌سوخته» توصیف کرد و ادامه داد: مؤید متواضع بود. مؤید انقلابی بود. علقه و علاقه او به رهبر معظم انقلاب و توجه ایشان به مؤید نشانه این موضوع است.

سازگار یکی از ویژگی‌های شعر مرحوم مؤید را حفظ تعادل در «محتوا و اندیشه» و «شور و عاطفه» دانست و یادآور شد: شعر خوب همین ویژگی را دارد؛ عامی و خواص، معلم و شاگرد آن را بپسندند. مؤید شعرش همه‌کس پسند بود. برخی از شعرا را داریم که خیلی شعر والایی می‌گویند، اما همه آن را نمی‌فهمند یا نمی‌پسندند. مؤید با زبان مردم شعر می‌گفت، خاص می‌گفت، اما با زبان مردم؛ با محتوا می‌گفت، اما با زبان ساده. شعر او همانند شعر سعدی است. هر کس شعر سعدی را می‌خواند، به او احسنت می‌گوید.

این پیشکسوت شعر آیینی، مؤید را «ابوبصیر» دانست و گفت: او در همه جنبه‌ها بصیرت داشت. او شعر روز می‌گفت و شعرش محدود به مدح و مرثیه نبود، شعر مؤید پیوندی با مسائل جاری جامعه داشت و این رویه از زمان انقلاب در شعر او دیده می‌شود که با زبان شعر با اتفاقات همراهی می‌کرد.

سازگار همه‌کس پسند بودن شعر مؤید را یکی از نکات برجسته شعری مؤید دانست که جوانان و علاقه‌مندان به فعالیت در حوزه شعر آیینی می‌توانند از آن الهام بگیرند. او در این رابطه افزود: بعضی از شعرها خیلی قوی است، اما در گنجینه و گنجه می‌ماند، اما شعر مؤید مصداق این کلام بود: «غنچه که وا کند دهن، دست به دست می‌رود». از نمونه‌های درخشان در دیوان مؤید شعری است که او در وصف علی ابن موسی الرضا (ع) سروده است؛ شعری که همه عامی آن را می‌پسندد و هم خواص:

محبوب رضاست هرکه دل‌ریش‌تر است از کعبه صفای این حرم بیشتر است

اینجاست طبیبی که ندارد نوبت هر دل که شکسته‌تر بود پیش‌تر است