سعید عقیقی: «حکایت دریا» حکایت ماست

به گزارش ایسنا، این منتقد سینمایی نوشت:«اصالت نومیدی شاید کلید درک واپسین ساخته فرمان آرا باشد؛ فیلمی منطبق با حال و روز طاهر محبی و شاید خیلی‌ها، که در آن دیگر نه می‌توان سنگی در آب انداخت و نه همراه کودکی فرشته وار، همسفر رستگاری شد.

فیلم ساز این بار دو دهه دیرتر، دو دهه پیرتر، با ته مانده‌ی جام طنازی و پیاله‌ای لبالب از اندوه باز می‌گردد و با مرور خاطرات دوره‌ی دوم فیلمسازی اش، به بهترین نمونه های آن (خانه ای روی آب، بوی کافور عطریاس) نزدیک می شود.

بهره‌گیری از ساختار سه بندی (آغاز در تیمارستان - گسترش در خانه - بازگشت به تیمارستان)، سکوت میان جمله ها، شخصیت‌هایی که گویی از دنیای گلشیری برای دلداری موقت طاهر پای به دنیای او نهاده اند، ژاله که قلب غریبه‌اش دیگر بر زخم های عاطفی گذشته مرهم نمی گذارد، پروانه که ورودش لحظه‌ای توهم تشکیل خانواده کامل را زنده می‌کند و امیر که مرگ اش دوباره طاهر را به تیمارستان پرتاب می کند، کامل کننده تجربیات فیلم ساز از دو دهه اخیر است.

حضور کوتاه رویا نونهالی در جست و جوی پسر گم شده اش، ارجاعی‌ست واضح به نوزاد و کودک مرده بوی کافور... و خانه‌ای روی آب؛ هم چنان که خود فیلم قطعه سوم سونات خودنگاری مرگ اندیشانه در آثار فیلم ساز را می‌نوازد و در آن به چیزی تلخ تر از مرگ، که عبارت است از جوان کشی، جدایی، بحران عاطفی و فراموشی، اشاره میکند.

این بار از بوس کوچولوی فرشته مرگ خبری نیست و مردگان در حقیقت و زندگان در ذهن طاهر با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند. موسیقی گاه "پرایزنر وار " پیمان یزدانیان در قیاس با سازبندی بومی احمد پژمان در - مثلا - خانه ای روی آب، ابعاد منطقی تری به درام مدرن، ذهنیت گرا و گاه "کیشلوفسکی وار" فرمان آرا بخشیده است. برای من که شادمانی فانتزی و جنون آمیز دلم می خواد نگرانم کرده بود، تلخ کامی و سکون حکایت دریا واقعی تر، و به دنیای فیلم ساز نزدیک تر است.

در نسخه ای که من دیدم البته کاستی‌هایی هست؛ مثل لب زدن یک شخصیت و شنیده نشدن صدایش در یکی دو جا، یا برش دادن دو صحنه گفت و گوی دو نفره به یکدیگر که به دلیل چیدمان صحنه دوم (همصحبتی مهین و ژاله) کمی تصنعی از کار درآمده است. شاید فیلم باید بیش از این می‌بود، و - مثلا - رابطه طاهر، پروانه و ژاله، یا فصل دیدار با هوشنگ به یاری شگردهای گفت و گو نویسی و کنش‌های شخصیت ها گسترش و ژرفای بیش تری می‌یافت.

اما این‌ها چندان مهم نیست. پس از مدت‌ها صدای انسانیت یک فیلم ایرانی را از حنجره پیرمردی پریشان در فیلمی عمیقا اندوهگین، متوازن میان لحن شخصی و ابعاد اجتماعی و به اندازه اندوه‌اش موقر، از یک فیلم ساز صاحب سبک می‌شنویم. "حکایت دریا" حکایت ماست.»

«حکایت دریا» نهمین ساخته بهمن فرمان‌آراست که اواخر سال 95 در شهرستان رامسر فیلمبرداری شد و فاطمه معتمدآریا، علی نصیریان، لیلا حاتمی، صابر ابر، علی مصفا، رویا نونهالی، داریوش اسدزاده، پانته‌آ پناهی‌ها، اصغر پیران و بهمن فرمان آرا در آن به ایفای نقش پرداختند.

انتهای پیام