سهم نخبگان علم و فرهنگ از ده هزار میلیارد درآمد تلویزیون

در برهه ای که شبکه چهار سیما و بعد شبکه گفتگوی رادیو راه اندازی شد نگاه به این مقوله با تاکید بر کار عمیق،‌در فضای باز همرا ه بود به‌گونه ای که حتی پخش «آگهی» و «اخبار» از شبکه چهار ممنوع شد.

در این دوره دهها برنامه ویژه مثل تماشاگه راز، مجله فرهنگی، چهره های ماندگار، گستره شریعت، افاق و.. تولید و پخش می شد که طیف عظیمی از مخاطبان را خشنود می کرد اما به مرور با تغییر نگرش مدیریت رسانه در سازمان صدا و سیما اهداف نیز دچار تغییرات اساسی گردید. نخستین تحول هنگامی پدید آمد که آگهی و تبلیغات بعنوان رکن اساسی ومنبع اصلی درآمد در شبکه ها مطرح شد.

اندک اندک چراغ تولید برنامه های پر محتوی و دانش افزا خاموش و بخت برنامه های سرگرمی باز شد؛ حالا «مشارکت» بهانه ای شده بود تا به زور پول و حمایت صاحبان سرمایه و بنگاههای مالی؛ این انجمن و آن فرد مطرح شوند و وضع چنان در امیزد که برخی نخبگان تصور کنند دوغ ودوشاب انگار یکی است. نتیجه اینکه بزرگان سر در گریبان خویش گوشه عزلت گزینند و دلالان روزنه فساد را در این عرصه نیز پیداکنند که: هر که پولی داد ما عکس انداختیم... بدین گونه اغلب برنامه ها با قید مشارکتی ودر صورت وجود «حامی» تولید می شود و البته برنامه های تفریحی دورهمی و خندوانه، حامیان مالی معظمی می یابند؛ بازیگران، مجری و مجریان، تاجر و تجار سیاستگذار علمی و فرهنگی می شوند. رفته رفته همانها تصمیم می گیرند کدام کارشناس، کی دعوت شود و چه بگوید که حامیان را خوش بیاید یکباره؛ رسانه ای که در دهه هفتاد پخش هر نوع آگهی را دون شان فرهنگی می پنداشت مملو از کلیپ ها و تیزرهای تبلیغاتی شد که در آغاز، میانه و پایان هر برنامه ای مرسوم گشت. روشن است برنامه های نخبگان، بی حامی مالی مجال طرح نیابند مگر اندکی که از بودجه رسانه ملی بهره برند. واین پدیده البته مشکل زا و خطرناک است.

در این میان رییس سابق رسانه ملی گفته است بالغ بر 10/000 میلیارد تومان در آمد سالانه تبلیغات تلویزیون است؛ این سوال پرسیدنی است از این همه، سهم برنامه های مرتبط با نخبگان و نام آوران عرصه فرهنگ و اندیشه چیست؟ شایسته است مدیریت جدید رسانه ملی مجالی برای طرح آرا و نظرات بزرگان فراهم کند ودر تولید این نوع برنامه ها ضمن استقلال رای وایجاد محیطی مناسب ، به پالایش این وضع بپردازد و حداقل شبکه چهار و شبکه خبر از پخش آگهی معاف کند و البته گشاده دستی و سخاوتمندانه عمل نماید مثلا به میزان نصف هزینه یک سریال الف ویژه که این روزها در حال تولید است..