سود سرشار ایران از شاهراه خاورمیانه؛ 2 کشور همسایه کیش و مات شدند
کریدور زنگزور که به‌عنوان یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در قفقاز جنوبی مطرح شده، می‌تواند جایگاه ژئوپلیتیک ایران را تحت تأثیر قرار دهد. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، در صورت بهره‌گیری صحیح از این کریدور، قادر خواهد بود حلقه ارتباطی میان شرق و غرب را تقویت کرده و نقش پررنگ‌تری در شبکه‌های حمل‌ونقل منطقه‌ای و جهانی ایفا کند.
از منظر اقتصادی، حضور فعال ایران در این کریدور می‌تواند به افزایش درآمدهای ترانزیتی و رشد مبادلات تجاری بین‌المللی منجر شود. این مسیر نه تنها برای جابه‌جایی کالاهای منطقه، بلکه برای اتصال به کریدورهای بزرگ‌تر همچون شمال - جنوب اهمیت دارد. دولت ایران با بهره‌برداری هوشمندانه از این فرصت می‌تواند بخشی از کمبود منابع ارزی کشور را جبران کرده و تنوعی پایدار در درآمدهای غیرنفتی ایجاد کند.
بهره‌مندی ایران از ظرفیت‌های زنگزور علاوه بر مزایای اقتصادی، پیامدهای ژئوپلیتیک مهمی نیز به همراه دارد. حضور فعال در این کریدور، به تهران امکان می‌دهد نفوذ خود در معادلات قفقاز جنوبی را حفظ کند و از حاشیه‌نشینی در رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای جلوگیری کند. این امر در شرایطی که بازیگران متعددی به دنبال کنترل مسیرهای حیاتی ترانزیتی هستند، از اهمیت دوچندان برخوردار است.
از سوی دیگر، توسعه زیرساخت‌های مرتبط با کریدور زنگزور می‌تواند به رونق مناطق مرزی ایران کمک کند. استان‌های شمال‌غربی کشور با اتصال مستقیم به این مسیر، از فرصت‌های جدیدی برای جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال و توسعه صنایع وابسته برخوردار خواهند شد. به این ترتیب، کریدور زنگزور تنها یک گذرگاه تجاری نیست، بلکه ابزاری برای متوازن‌سازی توسعه منطقه‌ای نیز به شمار می‌رود.
ارتقای امنیت و نفوذ منطقه‌ای
در نهایت، نقش‌آفرینی ایران در این کریدور را می‌توان بخشی از استراتژی کلان کشور برای تبدیل شدن به محور اتصال شرق و غرب دانست. دولت اگر بتواند با دیپلماسی فعال، هماهنگی منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری داخلی مسیر بهره‌برداری از زنگزور را هموار کند، نه تنها منافع اقتصادی قابل توجهی به دست خواهد آورد، بلکه جایگاه سیاسی و امنیتی خود را نیز در یکی از حساس‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی جهان تثبیت خواهد کرد.
رییس کمیسیون عمران مجلس بابیان اینکه یک سال از تشکیل ستاد ملی ترانزیت می‌گذرد اما یک جلسه هم برگزار نشده، گفت: ایران در کریدور زنگزور نقش آفرین است اما عده‌ای می‌خواهند محدودیت‌هایی در این کریدور اعمال و مسیر را منحرف کنند که این امکان پذیر نیست اما از خباثت دشمن نمی‌توان هیچ اقدامی را پیش بینی کرد.
نقش آفرینی موثر ایران در کریدور زنگزور
محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه یک سال از تشکیل ستاد ملی ترانزیت می‌گذرد اما تا کنون یک جلسه هم در این ستاد برگزار نشده‌است، اظهار داشت: در برنامه هفتم طبق حکم ماده 57، ایجاد ستاد ملی گذر مرز به مرز یا ستاد ملی ترانزیت دیده و تشکیل شده است. رییس این ستاد رییس جمهور و در غیاب وی معاون اول خواهد بود و دبیر این ستاد هم وزیر راه و شهرسازی تعیین شده‌است.
وی با بیان اینکه وظیفه ستاد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درباره تمام موضوعات مرتبط با ترانزیت و لجستیک و حمل و نقل بین‌المللی است، گفت: در راستای انجام تکالیف ترانزیتی، تمام دستگاه‌های مرتبط با حمل و نقل و ترانزیت در این ستاد حضور دارند. هماهنگی با نهادهای زیربنایی از جمله شقوق حمل و نقل هوایی، دریایی، جاده‌ای و ریلی، اصلاح رویه نرم افزاری ترانزیت و بازنگری مقررات، حذف مجوزهای غیرضروری و کاهش زمان پاسخگویی دستگاه‌ها و ایجاد سیستم رهگیری از وظایف این ستاد محسوب می‌شود.
رییس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: یک سال از ابلاغ برنامه هفتم و تشکیل این ستاد گذشته است اما در این ستاد حتی یک جلسه هم برگزار نشده و از این رو تقاضای کتبی از رییس جمهور داشتیم که هر چه زودتر نسبت به برگزاری این جلسه با حضور نمایندگان تمام دستگاه ها اقدام کند.
رضایی کوچی گفت: به لحاظ موقعیت جغرافیایی ایران توانایی بالایی برای ترانزیت دارد از این رو باید انتقال کالا تسهیل شود. موضوع این است که دستگاه‌های تصمیم گیرنده متعددی در بحث ترانزیت دخیل هستند و موضوع مهم ترانزیت در کشور یک مدیریت واحد ندارد، از این رو این ستاد ملی ترانزیت تشکیل شد که آن هم پس از یکسال جلسه‌ای نداشت.
وی با اشاره به نگاه منتقدان نسبت به وضعیت ترانزیتی ایران و حذف کشورمان از کریدروهای منطقه تاکید کرد: کریدورها درگیر مسائل سیاسی شده‌اند و موضوع سیاسی و اقتصاد و دیپلماسی در فعالیت کریدورها بسیار نقش دارند به همین دلیل است که از هر دستگاه موثر از جمله وزارت امور خارجه نماینده‌ای در ستاد ملی ترانزیت باید حضور داشته باشد. از سوی دیگر، زیرساخت‌های ترانزیتی باید فراهم شود که در طول سال‌های گذشته این اقدامات به نحو شایسته موقعیت جغرافیایی کشور و پتانسیل‌های موجود، انجام نشده است.
رییس کمیسیون عمران با بیان اینکه روز پنجشنبه هفته جاری اعضای کمیسیون عمران بازدیدی از مسیر کریدور زنگزور خواهند داشت، گفت: ایران در کریدور زنگزور نقش آفرین است اما عده‌ای می‌خواهند محدودیت‌هایی در این کریدور اعمال کنند و مسیر را منحرف کنند که این امکان پذیر نیست اما از خباثت دشمن نمی‌توان هیچ اقدامی را پیش بینی کرد.
رضایی کوچی تاکید کرد: در برنامه هفتم گفته شده که در سال اول برنامه باید 40 میلیون تن کالا ترانزیت شود که در حال حاضر 50 درصد این عدد در حال انجام است و میزان ترانزیت باید دو برابر افزایش پیدا کند.
