سیگنال بانک مرکزی به بازار ارز / عملیات جدید اجرایی شد

بر اساس پیش‌بینی بانک مرکزی از شرایط نقدینگی در بازار بین بانکی، موقعیت عملیاتی بانک مرکزی در هفته جاری یک قرارداد بازخرید بود. از این رو این بانک عملیات بازار آزاد را در قالب قراردادهای بازخرید به مبلغ 2063.7 هزار میلیارد ریال اجرا کرد.

گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی (24 اردیبهشت ماه 1403) به شرح زیر است:

بانک مرکزی در چارچوب مدیریت نقدینگی مورد نیاز بازار بین‌بانکی ریالی، عملیات بازار باز را به صورت هفتگی و موردی اجرا می‌کند. موضع عملیاتی این بانک (خرید یا فروش از طریق ابزار‌های موجود) بر اساس پیش‌بینی وضعیت نقدینگی در بازار بین‌بانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بین‌بانکی حول نرخ هدف، از طریق انتشار اطلاعیه در سامانه بازار بین‌بانکی (تابا) اعلام می‌شود. متعاقب اطلاعیه مزبور، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بین‌بانکی، نسبت به ارسال‌سفارش‌ها تا مهلت تعیین شده از طریق سامانه بازار بین‌بانکی (تابا) اقدام کنند.

بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند در روز‌های شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعده‌مند (دریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی مطابق با ضوابط تعیین شده) مشروط به در اختیار داشتن اوراق مالی اسلامی دولتی و در قالب توافق بازخرید با نرخ سقف دالان نرخ سود (24 درصد) استفاده کنند.

به همین ترتیب، این مازاد تقاضا در اعتبارگیری قاعده‌مند نیز به تدریج مشهود شده است و حجم اعتباردهی قاعده‌مند بانک مرکزی در هفته گذشته تقریباً به 80 درصد از ارزش تزریق اعتبار در بازار باز رسیده است.

عملیات بازار باز در هفته منتهی به 14 اسفند

عملیات بازار باز یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای اجرای سیاست پولی بوده و هدف اصلی آن تحت کنترل قرار دادن نرخ بهره در بازار بین بانکی است. در هفته گذشته مانند تقریبا دو ماه اخیر، حدود 145 همت اعتبار توسط بانک مرکزی در بازار باز تزریق شده است. در این عملیات بانک‌ها با گروه گذاشتن اوراق بهادار خود نزد بانک مرکزی می‌توانند به مدت یک هفته اعتبار با نرخ بهره 23 درصد استقراض کنند اما در پایان زمان قرارداد باید بدهی خود را تسویه کرده و اوراقشان را از بانک مرکزی تحویل بگیرند.

آمارها نشان می‌دهد در چند هفته اخیر، تقاضای بانک‌ها برای شرکت در عملیات بازار باز بسیار افزایش یافته است و نهایتا در هفته گذشته، این مازاد تقاضا به اوج خود رسیده است؛ مشاهده می‌شود در هفته منتهی به 14 اسفند سال جاری، ارزش سفارش‌های ارسال شده توسط 24 بانک به بانک مرکزی معادل 175 همت بوده است که به بیانی دیگر، همان تقاضا برای شرکت در عملیات بازار باز تلقی می‌شود و حدود 30 همت بیشتر از اعتباردهی بانک مرکزی در این عملیات رقم خورده است.

اعتبارگیری قاعده‌مند در قله؛ بانک‌ها تشنه نقدینگی هستند

اعتباردهی قاعده‌مند یک ابزار دیگر بانک مرکزی برای کنترل نرخ بهره است. در این نوع عملیات بانک‌ها می‌توانند با نرخ بهره 24 درصد به مدت یک الی دوروز از بانک مرکزی اعتبار قرض بگیرند. نکته جالب آن است که اعتبارگیری قاعده‌مند برای بانک‌ها نامحدود است و آن‌ها می‌توانند به هر میزان که نیاز دارند تقاضا کنند منتها چون این نرخ بهره بالاترین نرخ بهره از میان گزینه‌های بانک‌ها برای استقراض را دارد، عموما در عمل اعتباردهی قاعده‌مند به شکل کنترل شده‌ای انجام می‌گیرد.

طی سال جاری در بسیاری از هفته‌ها نیاز بانک‌ها به اعتبارگیری قاعده‌مند حتی به رقم صفر رسید اما در هفته‌های اخیر به دلیل افزایش یافتن نیاز به نقدینگی بانک‌ها، اعتباردهی قاعده‌مند بانک مرکزی شدیدا افزایش پیدا کرده است. مشاهده می‌شود در هفته دوم اسفند ماه بیش از 114 همت اعتبارگیری قاعده‌مند توسط 7 بانک صورت گرفته است که این رقم تقریبا معادل 80 درصد کل تزریق اعتبار بانک مرکزی در بازار باز به نظر می‌رسد.

کارشناسان عنوان می‌کنند عموما هفته‌های پایانی هرسال، روزهای پرکار و دشواری برای فعالان پولی است و عموما به دلیل حسابرسی و تسویه حساب‌ها، نیاز به نقدینگی در شبکه بانکی تشدید می‌شود.