شب‌های قدر و آیین‌های آن در کردستان
سنندج - ایرنا - شب‌های "لیله‌القدر" در کردستان آیین‌های خاصی از جمله شب زنده داری با نمازهای تراویح و وتر، دعا و نیایش در مساجد و تکایا و توزیع نان‌روغنی های مخصوص این مناطق در بین خانواده ها نیازمند برگزار می‌شود.
به گزارش ایرنا، چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید. آری شب قدر است و باید جسم را رها و با چشم روح به عالم کبریایی نظر کرد. اینجا میدان شوریدگی و دلدادگی است. عقل را یارای همراهی نیست، عشق را باید علمدار کرد و راهی وادی حقیقت شد.
ایزد، اینک راه را برای عاشقان وصالش، هموار کرده است. شب قدر همان پلی است که دوستداران بارگاه احدیت، از مسیر آن، ره صدساله را یک شبه می‌توانند طی کنند و قدم بر آستان رضایت حضرت دوست بگذارند.
عظمت این شب پر رمز و راز، خواب را از چشمان اهل ایمان می‌رباید. عاشقان واقعی دل به دلدار می‌دهند و از خود بیخود می‌شوند. دست‌هایشان را به نشانه دعا بلند می‌کنند تا خواسته‌هایشان بر امواج انوار الهی به عرش اعلا برسد، بلکه پروردگار رحمان، قلم عفو بر گناهانشان بکشد و نور رحمت و سعادت در زندگیشان جاری و ساری شود.
شب قدر است و نزول قرآن. هدیه‌ای که بر آخرین پیام‌آور الهی و منجی عالم بشریت نازل شد تا چراغ هدایت و روشنی‌بخش بشریت و عالم ظلمانی در اعصار مختلف باشد.
چه شبی بالاتر از این شب؟ خداوند عزوجل، آن را از هزار ماه برتر دانسته است. شبی که سالها است مردم کردستان هم به مانند دیگر نقاط ایران اسلامی آن را گرامی می‌دارند.
طبق بسیاری از منابع اهل سنت، لیله‌القدر یکی از شب‌های فرد 10 روز آخر ماه رمضان است، بنابراین اغلب این 10 شب آخر را مبارک می‌دانند و برای اطمینان و بهره‌مندی از برکت شب قدر، تمام این شبها را به دعا و مناجات و قرائت قرآن می‌پردازند.
پیش از شیوع کرونا، مساجد کردستان در شب‌های قدر، حال و هوای دیگری داشت. شهروندان سنندجی خوب یادشان هست که آیین لیله‌القدر در مسجد جامع با چه کیفیتی برگزار می‌شد.
صحن جدید مسجد جامع سنندج، شب‌های قدر، مملو از جمعیتی می‌شد که تنها به عشق خدا و برای راز و نیاز با ذات اقدسش حضور می‌یافتند. پیر و جوان، زن و مرد و کودک و نوجوان، از هر قشری برای حضور در این آیین معنوی، به مسجد می‌آمدند.
پس از اذان عشا، به منظور اقامه نماز و نمازهای تراویح و وتر، فوج فوج مردم روزه‌دار سنندجی، به سمت مسجد جامع راهی می‌شدند تا ساعاتی از شب را دور از هیاهوی کار و زندگی، با خدای خود خلوت کنند.
تمام طبقات مسجد جامع پر از جمعیت می‌شد و جایی برای سوزن انداختن نبود. حتی کسانی که روزه نبودند، از روی علاقه و بخاطر فیض بردن از برکات این شبها، در آیین قدر شرکت می‌کردند.
بعد از تلاوت قرآن، تواشیح، مولودی‌خوانی و سخنرانی، نوبت به دعای سحر می‌شد. یادم هست هنگام دعا (که نیم ساعتی طول می‌کشید) چراغ‌ها را خاموش می‌کردند تا حس و حال معنوی به حاضران دست بدهد.
دعاها، توسط یکی از مداحان خوش‌صدا قرائت می‌شد. صدای ناله و گریه‌های حاضران به قدری زیاد بود که تن هر انسانی را به لرزه در می‌آورد. انگار صحرای محشر بود و موقع بازخواست خداوند از برزخیان. مگر می‌شد جلوی سرازیر شدن اشک‌ها را گرفت؟ حس و حال آن دقایق، عجیب و غریبانه بود.
آن دقایق دیگر کسی توجهی به کنار دستی‌اش نداشت، مرد بودی یا زن، اشک از چشمهایت جاری می‌شد. یادم هست تعدادی هم از شدت گریه، بیحال و بیهوش می‌شدند.
تاریکی فضا، گریه و شیون حاضران در مسجد و فریاد "حی الله" دراویش، چنان آدم را تحت تاثیر قرار می‌داد که گویی دیگر از دنیا رفته‌ای و راهی برای برگشت نداری، حالا وقتش رسیده به گناهانت اعتراف و از خدا طلب آمرزش کنی. هیچگاه آن حالت روحانی و فضای عرفانی از یادم نمی‌رود. کاش باز هم فرصتی پیش بیاید و آن را تجربه کنم.
قدرهای خلوت اما برقرار بعد از شیوع کرونا آیین شب قدر در مساجد کردستان دیگر مثل قبل برگزار نشد. اعمال محدودیت‌ها، لزوم فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باعث شد، جمعیت کمتری در مساجد و تکایا، در این آیین شرکت کنند، البته تعداد مساجد برگزار کننده آیین شب قدر هم کمتر شد.
حالا اگرچه کرونا، شور و شوق شب قدر را تا حدودی کمتر کرده است اما باز هم مشتاقان ماه رمضان، در مصلی‌های بزرگ جمع می‌شوند و ساعاتی را به راز و نیاز با خالق خود می‌پردازند. ماموستاها دقایقی را سخنرانی می‌کنند، مداحان و مولودی‌خوانان به ستایش رسول و خاندان نبوت می‌پردازند و قاریان هم آیاتی از قرآن را برای حاضران قرائت می‌کنند. بعد از خواندن دعا و تذکره، مراسم تمام می‌شود و همه برای خوردن سحری به خانه باز می‌گردند.
پیش از کرونا، حتی عده‌ای از مردم حاضر در مسجد که از راه دور می‌آمدند، با خود غذای ساده‌ای را همراه می‌آوردند، در مسجد سحری می‌خوردند و همانجا نماز صبح را هم می‌خواندند.
بوی کولیره بیستم و هفتم نمی‌آید
براساس اعتقاد اهل سنت، لیله القدر در روزهای فرد دهه آخر ماه مبارک رمضان قرار دارد، ضمن اینکه این باور که شب بیست و هفتم رمضان شب قدر است در میان مردم و روحانیون این منطقه بیشتر رایج است و بنابراعتقاد غالب علمای اهل سنت طبق روایات متعدد، شب 27 رمضان همان شبی است که قرآن کریم بطور کامل بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد.
بر همین اساس، در کردستان از قدیم رسم بوده که زنان روز 26 رمضان، به پخت کولیره و برساق (نوعی نان محلی و سنتی) می‌پرداختند و در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان آن را بین فقرا، همسایگان و اطرافیان پخش می‌کردند. این رسم حالا هم به ویژه در روستاها و حتی شهرها تا حدودی وجود دارد اما کرونا که شیوع پیدا کرد بر این آیین تاثیر گذاشت و حالا دیگر بخاطر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، توزیع این نان در کوچه و برزن انجام نمی‌شود.
امیدوار به رمضان آینده باید منتظر ماند. شاید رمضان سال آینده دیگر خبری از کرونا نباشد. کسی چه می‌داند. شاید نماز جمعه و جماعات مثل قبل گرم و پرشور شد، شنیدن سخنرانی‌های قبل از افطار ماموستاها از بلندگوی مساجد، پهن شدن سفره‌های افطاری در مصلی‌ها، برگزاری دوباره نماز تروایح و همهمه داخل کوچه‌ها هنگام بیرون آمدن نمازگزاران از مسجد را شاید رمضان سال آینده تجربه کنیم.
*س_برچسب‌ها_س*
