شهروندان تهرانی: اخذ هزینه بابت "پارک حاشیه‌ای هوشمند" چیزی جز گرفتن "پول زور" نیست!
شهروندان درباره اجرای "پارک حاشیه‌ای هوشمند" در بسیاری از خیابان‌های پرتردد تهران و اخذ مبالغ گزاف در ازای پارک خودرو در کنار خیابان می‌گویند: وقتی در ازای پارک خودرو در حاشیه این خیابان‌ها، خدماتی ارائه نمی‌شود، اخذ این مبالغ حکم "پول زور" را دارد!
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، تهران که در مقابل شهرهای تاریخی و پرآوازه کشور، شهری کوچک و خوش آب‌وهوا در شمال ری و در دامنه‌های جنوبی البرز بود اکنون به یک ابرشهر تبدیل شده که ترافیک و آلودگی هوا در صدر معضلات آن قرار دارد و ذیل آن فهرست طویلی از مشکلات است که یکی از آنها کمبود فضای پارک برای خودروهاست.
سال‌هاست مردم تهران و حتی بسیاری از افرادی که به‌صورت روزانه مهمان ناخوانده این شهر هستند با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و این معضل زمانی بیش از پیش خودنمایی می‌کند که هنگام رسیدن به مقصد یا بازگشت به مبدأ، دقایق زیادی صرف پیدا کردن جای پارک خودرو میشود.
این معضل دیرینه تهرانی‌ها، مسئولان شهری را بر آن داشت تا در سطح محلات ساخت پارکینگ های محلی و در محدوده‌های مرکزی شهر، نقاط مهم و پرتردد، مدیریت جای پارک خودروها به شکل هوشمند را در دستور کار قرار دهد؛ بر این اساس بعد از تجربه ناموفق استفاده از دستگاه‌های پارکومتر و پارکبان ها، اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند از 1398 سر زبان‌ها افتاد و این طرح با عنوان گام جدیدی در مدیریت جای پارک خودروها به‌صورت پایلوت از منطقه دو آغاز شد.
مدیریت هوشمند 130000 فضای پارک خودرو در تهران
نقاط مجاز برای اجرای طرح، مربوط به خیابان‌ها و معابری است که در آن اماکن تجاری، اداری و آموزشی قرار دارد؛ بنابراین خیابان‌های در نظر گرفته شده برای پارک حاشیه‌ای باید شریان‌های خاصی باشند. این در حالی است که در برخی خیابان‌ها، پارک خودرو به طور کلی ممنوع است، مانند بخش‌های عمده‌ای از خیابان ولیعصر؛ بنابراین از بیش از یک میلیون جای پارکی که به صورت بالقوه در تهران شناسایی شده حداکثر 120 الی 130 هزار جای پارک مدیریت میشود.
بعد از اجرای طرح پایلوت در منطقه 2 تهران، به تدریج سایر مناطق نیز به اجرای طرح ملحق شدند؛ بر این اساس در حال حاضر برخی از فضاهای پارک به پارک حاشیه‌ای پولی اختصاص یافته و شهروندان با تابلوهای بزرگ نصب شده در نقاطی که تحت پوشش پارک حاشیه‌ای است، متوجه اجرای طرح می‌شوند و در صورت استفاده از آن مشمول پرداخت مبالغی طبق مصوبه شورای شهر هستند.
پارک حاشیه‌ای برای شهروندان ماهانه چقدر آب می‌خورد؟
بر اساس مصوبه تعیین شده، در سال جاری برای دو ساعت اول پارک خودرو مبلغ 2200 تومان و به ازای هر نیم ساعت بعدی مبلغ 2800 تومان در نظر گرفته شده است؛ شهروندان باید از محل کیف الکترونیک سامانه تهرانِ من نسبت به شارژ حساب خود اقدام کنند تا هزینه پارک حاشیه‌ای از کیف پول‌شان کسر شود.
بنابراین اگر فردی خودروی خود را از ساعت 7 تا 16 در نقاط اجرای طرح "پارک حاشیه‌ای هوشمند" بگذارد، روزانه مبلغ 41400 تومان و ماهانه (با در نظر گرفتن 5 روز کاری در هفته) 828000 تومان باید به عنوان هزینه پارک حاشیه‌ای خودرو بپردازد!
اما با پرداخت این مبالغ قابل توجه توسط شهروندان قرار است چه خدماتی به شهروندان ارائه شود؟!
مسئولان شهری تا به امروز در توجیه چرایی اخذ این مبالغ قابل توجه در ازای پارک خودرو در حاشیه خیابان‌های اجرای این طرح در تهران، به اجرای عدالت و انضباط شهری اشاره کرده‌اند و مدعی شده‌اند اجرای طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند، مزیت های زیادی برای مردم به دنبال دارد از جمله کاهش تمایل شهروندان به استفاده از خودرو شخصی، ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری، توسعه حمل‌ونقل عمومی و فضای پارک و کاهش ترافیک خودروهای سرگردان خواهان جای پارک!!
به گفته مجتبی شفیعی؛ مدیرعامل سابق سازمان حمل و نقل و ترافیک شهر تهران، کاهش تقاضای پارک حاشیه‌ای در پهنه‌های تجاری و اداری، سازماندهی نرخ توقف وسایل نقلیه شخصی در سطح معابر، جلوگیری از پارک دوبل و انسداد مسیر و استفاده از مبالغ جمع‌آوری شده برای ساخت پارکینگ از دیگر مزایای اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند است.
و آنطور که علیرضا زاکانی شهردار تهران اعلام کرده بود موضوع درآمد برای شهرداری اولویت دوم و اولویت اول، نظم‌دهی به شهر و ایجاد آرامش برای شهروندان است!
پارک حاشیه ای قرار است معجزه کند؟!
با توضیحات مسئولان درباره اهداف اجرای طرح که به بخشی از آنها اشاره شد این‌طور به‌نظر می‌رسد که حل مشکلات فرهنگی و ترافیکی مانند جلوگیری از پارک دوبل، انسداد مسیر، صرف زمان طولانی برای پیدا کردن جای پارک در گرو پرداخت هزینه جای پارک است و پرداخت این هزینه‌ها معجزه‌وار مشکلات را حل می‌کند!
اما بررسی و پرس و جوی میدانی خبرنگار تسنیم حاکی از این است که این موضوع از دید شهروندان تهرانی کاملاً متفاوت است که در ادامه به مرور دیدگاه‌ها و نظرات برخی شهروندان درباره پارک حاشیه‌ای هوشمند پرداخته‌ایم:
ضعف محسوس شهرداری در اطلاع‌رسانی
مرد جوانی که دقیقاً خودروی خود را زیر تابلوی پارک حاشیه‌ای هوشمند پارک کرده، جزو افرادی است که از اجرای طرح مطلع نیست؛ با دقت به حرف‌های ما گوش میدهد و بعد سؤالاتش آغاز میشود! «طرح از کی اجرا شده؟ من از اجرای آن خبر نداشتم، یعنی الان کلی به شهرداری بدهکار هستم؟ به ازای هر نیم‌ساعت چقدر باید بپردازم؟»
این شهروند زمانی که پاسخ سؤالاتش را می‌گیرد شروع به حرکت می‌کند تا جای تا جای دیگری برای پارک خودروی خود پیدا کند!
خانم جوانی که خود را امینی معرفی می‌کند نیز جزو افراد بی‌خبر از اجرای طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند است، به خبرنگار تسنیم می‌گوید محل کار من حوالی میدان فردوسی است و سه روز در هفته به این محدوده می‌آیم. مترو شلوغ است و از زمانی‌که کرونا شروع شد به استفاده از خودروی شخصی عادت کردم.
وی می‌گوید: در این سه روز از صبح تا عصر، خودروی خود را در خیابان پارک می‌کنم اما هیچ‌گاه به تابلوهایی که از آن صحبت می‌کنید دقت نکرده بودم و چیزی هم درباره اجرای این طرح به گوشم نرسیده است!
امینی با ابراز ناراحتی از اینکه با این اوصاف معلوم نیست تا الان چقدر به شهرداری بدهکار شده‌ام در پاسخ به اینکه آیا تا به‌حال به سامانه تهران من مراجعه کرده یا خیر؟ می‌گوید: خیر! من در این سه روز پیش از اجرای طرح ترافیک وارد طرح و بعد از پایان طرح از محدوده خارج می‌شوم بنابراین کاری با این سامانه ندارم.
نمیتوانم وقتم برای پیدا کردن جای پارک تلف کنم!
رضایی شهروند دیگری که در محل اجرایی طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند توقف کرده به خبرنگار تسنیم می‌گوید: بسیاری از روزهایی که به محل کارم مراجعه می‌کنم، کوچه‌های اطراف پر شده و مجبورم در این خیابان پارک کنم؛ شهرداری هم که از زمین و هوا به فکر کسب درآمد است!
وی می‌گوید: فعلاً که چاره‌ای نیست و برایم مهم نیست، پول را می‌دهم چون نمیتوانم به‌خاطر هزینه پارک حاشیه‌ای، وقتم را برای پیدا کردن جای پارک در کوچه پس‌کوچه‌ها تلف کنم!
مرد جوانی که با آرامش زیر تابلوی پارک حاشیه‌ای توقف کرده و چای می‌نوشد نیز با لبخند به خبرنگار تسنیم می‌گوید: برایم مهم نیست من از شهر دیگری برای کار اداری به تهران آمده‌ام، قرار نیست پولی به شهرداری بدهم. بگذارید هی نرخ تعیین کنند!
خانمی که به‌همراه دو فرزند خود در خیابان ایرانشهر پشت فرمان و در محل پارک حاشیه‌ای هوشمند متوقف شده هم می‌گوید: برای کار اداری به تهران آمده‌ام، چند روزی مهمان این شهر هستم و پول جای پارک هم هرچقدر باشد می‌پردازم.
این پول ها، پول زور است!
اما حسینی مرد میان‌سالی که یکی از کسبه‌های خیابان ایرانشهر است جزء افرادی است که دل پردردی دارد، صحبت را از پارک حاشیه‌ای آغاز کرد و با انتقاد از عملکرد سایر مسئولان به پایان رساند.
وی معتقد است این پول‌ها، پول زور است! برخی از شهروندان نیز چاره ای به جز پرداخت آن ندارند.
حسینی می‌گوید: من توان استفاده از مترو و اتوبوس را ندارم، تردد با تاکسی هم که اصلاً به صرفه نیست، با خودروی شخصی می‌آیم و اگر جای پارک در کوچه پس‌کوچه‌ها نصیبم نشود، چاره‌ای جز پارک کردن در این خیابان را ندارم حال مسئولان شهرداری بگویند این چه طرحی است که من باید تایم زیادی دنبال جای پارک در کوچه‌ها بگردم و دست آخر بیایم در همان خیابانی که قبلاً پولی نمی‌دادم پارک کنم؟!
وی در ادامه می‌گوید: آنچه از اجرای این طرح به‌نظر می‌رسد این است که شهرداری راهی برای کسب درآمد پیدا کرده، در غیر این صورت، ابتدا فکری برای ایجاد پارکینگ می‌کرد بعد از مردم برای پارک در خیابان پول می‌گرفت.
خاوری کارمند جوانی که هر روز از رباط‌کریم به تهران می‌آید نیز می‌گوید: راهم خیلی دور است مجبورم با خودرو به محل کار بیایم چرا که با استفاده از وسایل عمومی، هم وقت و هم هزینه زیادی صرف تردد میشود اما همیشه برای پیدا کردن جای پارک اسیر این خیابان‌ها و کوچه‌ها هستم.
وی ادامه میدهد: شهرداری که تصمیم خود را گرفته و حرف‌های بنده به‌عنوان یک شهروند هم تأثیری در تصمیمات آنها ندارد اما ای کاش پیش از اجرای این طرح، زیرساخت‌های لازم را فراهم می‌کرد.
ساخت پارکینگ در تهران یک ضرورت است
این شهروند می‌گوید: یکی از زیرساخت‌های ضروری این شهر احداث پارکینگ است زیرا کمبود پارکینگو جای پارک در تهران به یک معضل تبدیل شده و همه را عاصی کرده است؛ می‌دانم حرف‌های من را به گوش مسئولان نمی‌رسانید اما به اعتقاد من در چنین شرایطی پرداخت پول برای جای پارک در حاشیه خیابان که به اسم پارک حاشیه‌ای هوشمند نام‌گذاری شده، با هر دلیل و توجیهی از نظر مردم "پول زور" است چراکه در ازای پرداخت این پول، هیچ خدمتی به مردم ارائه نمی‌شود.
وی می گوید: چند سال باید صبر کنیم تا شهرداری از محل اجرای این طرح نسبت به ساخت پارکینگ اقدام کند؟
قطبی کارمند دیگری که هر روز از سعادت‌آباد به مرکز شهر می‌آید نیز می‌گوید: شهرداری طرحی را اجرا می‌کند که پیش‌نیازهای لازم را ندارد، مگر حمل‌ونقل عمومی وضعیت مطلوب و مناسبی دارد که بگوییم این پول را برای جای پارک نمی‌دهیم و به‌جای آن از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنیم؟ مگر حمل و نقل عمومی تهران مطلوبیت حداقلی را دارد؟!
وی می‌گوید: اوضاع همان است و مشکلات همچنان پابرجاست، فقط قرار است پولی برای جای پارک بپردازیم. به‌نظر شما اسم این پول چیست؟
"پارک حاشیه‌ای هوشمند" فضای پارک را از انحصار خارج می‌کند
گفت‌وگوی خبرنگار تسنیم با ده‌ها شهروند دیگر نیز با همین محور پیش رفت؛ اکثر آنها معتقد هستند اگر بتوان پرداخت پول برای جای پارک را به‌عنوان یک رویکرد یا منبع درآمدی شهرداری پذیرفت، نبود امکانات برای شهروندان را نمی‌توان پذیرا بود البته جعفر تشکری هاشمی؛ رئیس کمیسیون فرهنگی و عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران معتقد است اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند نه در تهران و ایران بلکه در همه جای دنیا برای این است که فضای پارک حاشیه‌ای خیابان به انحصار عده خاصی در نیاید و همه بتوانند از آن استفاده کنند!
وی می گوید: بنابراین با نرخ‌گذاری و کنترل ساعت توقف، سعی می‌کنند عملاً فضای پارک عادلانه توزیع شود و میل به استفاده از پارک حاشیه‌ای به حداقل برسد تا معبر برای تردد مناسب باشد نه اینکه به توقف خودرو و محلی برای تأمین کسری پارکینگ فعالیت‌های اداری، تجاری یا مسکونی تبدیل شود.
اجرای طرح پارک حاشیه ای هوشمند اصولا برای ارائه خدمات نیست
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درباره خدماتی که در ازای پرداخت هزینه به شهروندان ارائه میشود، می‌گوید: اجرای این طرح اصولاً برای ارائه خدمات نیست؛ یک شهروند در ازای عارضه‌ای که به شهر ایجاد می‌کند و خط عبوری خیابان را اشغال می‌کند، هزینه‌ای که از سوی قانونگذار تعیین شده را به ازای هر ساعت توقف می‌پردازد!
وی ادامه می دهد: این موضوع مربوط به یک‌سال و دوسال اخیر نیست، ده‌ها سال است که در همه دنیا، پارک حاشیه‌ای تابع قانون عوارض است تا میل به پارک کردن در کنار خیابان‌ها به حداقل ممکن برسد.
تشکری هاشمی در پاسخ به اینکه آیا امکان ثابت نگهداشتن نرخ پارک حاشیه‌ای تا زمان اجرای کامل طرح وجود دارد؟ نیز می گوید: در پارک حاشیه‌ای هیچ تفاوتی بین اینکه در یک خیابان طرح اجرا شده است یا تمام شهر، فرقی ندارد. شما به محض اینکه در یک معبری توقف کردید مفهوم آن ایجاد عارضه در آن معبر است.
وی با بیان اینکه تاکنون شهرداری نگاه درآمدی به این طرح نداشته است، می‌گوید: تاکنون از این محل درآمدی که در سرنوشت مدیریت شهر و مجموع درآمدهای شهرداری تأثیری آنچنانی داشته باشد، احصا نشده است؛ اما طبق آنچه قانونگذار مشخص کرده درآمد باید اختصاصاً صرف توسعه پارکینگ‌های عمومی شود و بخش عمده‌ای از درآمدهای دیگر مانند طرح ترافیک باید صرف توسعه و حمل و نقل عمومی شود.
چنین اظهارات از سوی برخی اعضای شورای شهر تهران در حالیست که تهران در حال حاضر به دلیل توقف طرح‌های توسعه‌ای در طول 10 سال گذشته و عدم تزریق منابع حداقلی برای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به هیچ عنوان وضعیت قابل قبولی برای ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مطلوب به شهروندان را ندارد وبا این اوصاف، اجرای طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند صرفاً قرار دادن شهروندان تهرانی در تنگنای بیشتر است.
راه انتخابی برای شهروندان وجود ندارد
اگر فردی که به دلیل عارضه‌ای که در شهر ایجاد کرده مشمول پرداخت هزینه یا عوارض است، باید شرایط انتخاب هم داشته باشد، باید بتواند بین حمل و نقل عمومی، استفاده از پارکینگ یا پارک خودرو در معابر فرعی یک گزینه را انتخاب کند.
طبق شاخص‌های تعیین شده و آنچه زمانی جزو اهداف قالیباف شهردار اسبق تهران بود، یک فرد باید بتواند بعد از طی 300 متر به یکی از مدهای حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشد، اگرچه آینده امیدوار کننده‌ای با اقدامات مدیریت شهری برای تهرانی‌ها متصور است اما اکنون این وضعیت مطلوب در حمل و نقل عمومی وجود ندارد.
بنابراین نمی توان آنها را مجبور به استفاده از حمل و نقل عمومی کرد زیرا توسعه کافی و ظرفیت لازم را ندارد.
وضعیت پارکینگ‌های عمومی هم که اصلا وضعیت مناسبی ندارد و تعداد انگشت‌شمار آنها، پاسخگوی نیاز شهروندان نیست. معابر فرعی هم که جزو محدوده اجرای طرح نیستند، ظرفیت محدودی دارند!
اما با مصوبه اخیر شورای شهر تهران باز هم طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند مشمول افزایش نرخ شد و طبق این مصوبه، برای خودروهای سواری و وانت به ازای هر 30 دقیقه تا 2 ساعت اول 3 هزار تومان، برای بعد از دو ساعت به ازای هر 30 دقیقه 3 هزار و 900 تومان و برای کامیونت و مینی‌بوس هر 30 دقیقه تا دو ساعت اول 6 هزار و 100 تومان و هفت هزار و 500 تومان برای دو ساعت بعدی به ازای هر 30 دقیقه تعیین شد.
همچنین مصوب شد افرادی که در سامانه تهران من مبالغ خود را شارژ نگه داشته باشند مشمول تخفیف 10 درصدی می‌شوند؛ اگر مبلغ پارک حاشیه‌ای تا 10 روز پرداخت نشود به ازای ماهانه 2 درصد به مبلغ پارک حاشیه‌ای افزوده خواهد شد و تا 24 درصد به این عدد در طول یک سال افزوده خواهد شد! همچنین پلیس نیز می‌تواند در این زمینه اعمال قانون داشته باشد.
پارک خودروهای جانبازان و معلولان با پارک ویژه این افراد در معابر پارک حاشیه‌ای رایگان خواهد بود.
نرخ حق توقف موتورسیکلت در پارک حاشیه‌ای برابر 20 درصد نرخ عوارض تعرفه‌های مربوط به اقسام معابر در جداول خواهد بود.
اما در شرایطی که شهرداری با اجرای طرح «من شهردارم» نشان داده نظرات شهروندان در تصمیم‌گیری‌هایش اهمیت دارد بهتر بود در راستای تکریم شهروندان یا نسبت به دریافت وجه در قبال جای پارک خودروها تجدیدنظر کند یا دست‌کم فعلا ترمز افزایش نرخ سالانه این طرح را بکشد تا مردم بیش از این در تنگنا قرار نگیرند!