شکاف بزرگ در بازار کار ایران؛ زنان ایرانی کمتر حقوق می‌گیرند
در حالی که زنان ایرانی با شتابی چشمگیر در عرصه آموزش عالی پیش می‌روند، بازار کار همچنان برای آن‌ها میدان نابرابری است. از شکاف دستمزد و مشاغل غیررسمی گرفته تا موانع فرهنگی و آزار در محیط کار، زنان در ایران برای دستیابی به جایگاه شایسته خود در بازار کار با چالش‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اما این پایان ماجرا نیست؛ آیا زمان تغییر فرا نرسیده است؟
- فهرست محتوا
- تبعیض دستمزد؛ 17 درصد کمتر برای کار برابر
- مشاغل غیررسمی؛ زنان در لبه پرتگاه بی‌ثباتی
- موانع فرهنگی؛ سدی محکم در برابر پیشرفت زنان
- قوانین حمایتی یا مانع‌تراشی؟
- آزار در محیط کار؛ سکوتی پرهزینه
- آینده‌ای عادلانه؛ نیاز به تغییر نگاه و سیاست
آمارهای رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی زنان در پایان سال 1403 تنها 15.4 درصد بوده، در حالی که این رقم برای مردان به بیش از 45 درصد می‌رسد. این شکاف عمیق، نتیجه محدودیت‌های ساختاری، فرهنگی و حقوقی است که زنان را از حضور فعال در بازار کار بازمی‌دارد.
تبعیض دستمزد؛ 17 درصد کمتر برای کار برابر
پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد زنان در مشاغل مشابه، به‌طور متوسط 17 درصد کمتر از مردان حقوق دریافت می‌کنند. این نابرابری حتی در مشاغل رسمی نیز دیده می‌شود و زنان را در موقعیت‌های پایین‌رتبه و غیرمدیریتی نگه می‌دارد.
مشاغل غیررسمی؛ زنان در لبه پرتگاه بی‌ثباتی
بیش از 55 درصد زنان شاغل در ایران در مشاغل غیررسمی، بدون بیمه و قرارداد، مشغول به کار هستند. از دستفروشی تا کار در کارگاه‌های خانگی، این مشاغل زنان را در برابر اخراج و حوادث کاری آسیب‌پذیر کرده است.
موانع فرهنگی؛ سدی محکم در برابر پیشرفت زنان
نگرش‌های سنتی و مردسالارانه در بسیاری از مناطق، به‌ویژه شهرهای کوچک‌تر، زنان را به مشاغل محدودی مانند معلمی یا پرستاری سوق می‌دهد. این محدودیت‌ها تنوع فرصت‌های شغلی را برای زنان کاهش داده و مانع پیشرفت آن‌ها می‌شود.
قوانین حمایتی یا مانع‌تراشی؟
هرچند قوانین کار ایران در ظاهر از زنان حمایت می‌کند، اما در عمل، مواردی مانند مرخصی زایمان طولانی باعث کاهش تمایل کارفرمایان به استخدام زنان در سنین باروری شده است. مریم رضایی، کارشناس اقتصاد اجتماعی، پیشنهاد می‌دهد: «قوانین حمایتی باید بازنگری شوند و با مشوق‌هایی مثل معافیت‌های مالیاتی برای استخدام زنان همراه شوند.»
آزار در محیط کار؛ سکوتی پرهزینه
بر اساس یک نظرسنجی در تهران، 32 درصد زنان شاغل دست‌کم یک‌بار تجربه آزار کلامی یا جنسی در محیط کار داشته‌اند. نبود سیستم‌های موثر رسیدگی و ترس از انگ اجتماعی، زنان را به سکوت وادار می‌کند.
آینده‌ای عادلانه؛ نیاز به تغییر نگاه و سیاست
با وجود توانمندی‌ها و تحصیلات بالای زنان ایرانی، بازار کار همچنان پر از تبعیض و ناامنی است. رفع این نابرابری‌ها نیازمند تغییر نگرش‌های اجتماعی، اصلاح قوانین و سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه است تا زنان بتوانند جایگاه واقعی خود را در اقتصاد کشور پیدا کنند.
