طبخ غذاهای محلی در روزهای خانه نشینی کدبانوهای لرستانی
خرم آباد - ایرنا - ایام خانه نشینی ایرانیان به منظور قطع زنجیره ابتلای هر چه بیشتر افراد به بیماری کرونا، مجالی برای پخت و پز غذاهای محلی توسط کدبانوهای ایران زمین و رقم زدن روزهای در خانه ماندن است.
به گزارش ایرنا، در شرایطی که لزوم در خانه ماندن و پرهیز از رفت و آمدهای غیرضروری تاکید متخصصان و مسوولان است، فرصت خوبی برای انجام فعالیت های مورد علاقه خانواده ها، ورزش و سرگرمی و مطالعه و انجام کارهای عقب افتاده است که در این روزها بسیاری از بانوان ایرانی با پخت و پزهای محلی و گرم کردن تنور خانه ها سعی در گرم کردن کانون خانواده ها دارند.
در این ایام اگرچه همه افراد خانواده ها به ظاهر به دور از فعالیت های روزهای قبل در خانه مانده اند و سعی در رعایت فاصله اجتماعی دارند اما مادران ایرانی روزهای پرکار و مسئولیتی را سپری می کنند و با برنامه ریزی های مختلف تلاش می کنند علاوه بر مشغول کردن افراد خانوداه با فراهم کردن غذاهای سالم و مقوی سلامت همه اعضای خانواده را نیز تضمین کنند.
اکنون که ایام در روزگار بهاری رقم خورده است مادران لرستانی باهنرنمایی و یادآوری روزگارهای گذشته دست به کار پخت و پزهای محلی شده اند و با اشتیاق بیشتری افراد خانواده را دور سفره جمع می کنند.
استان لرستان به عقیده‌ی باستان‌شناسان یکی از نخستین سکونت‌گاه‌های بشری بوده است و فرهنگ غذایی غنی و قابل توجهی دارد که یکی از جاذبه های گردشگری این استان غذاهای سنتی آن است که در سال های گذشته برخی نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.
بهره گیری از مواهب الهی در دشت و کوه های این استان با ترکیبی از هنرنمایی کدبانوهای لر بوی دل انگیز غذاهای محلی را به ویژه در ایام بهار وبا استفاده از گیاهان بهاری در خانه های لرستان ذائقه هر مهمانی را تغذیه می کند و طعم فراموش نشدنی غذاهای سنتی لرستان را ذهن او به یادگار خواهد گذاشت.
در این گزارش به پرطرفدارترین و معروفترین غذاهای محلی لرستان اشاره می شود. چلو گوشت (زیربرنجی) این غذای خوشمزه محلی غذای شهر خرم‌آباد است که از آن بیشتر در مناسبت‌ها (اعیاد. عروسی) استفاده می‌شود.
برای سرو این غذا از سینی بزرگ استفاده می‌شود و نحوه کشیدن این غذا سبب لذت چند برابر در زمان خوردن می‌شود به این صورت که پلو را در کف مجمع ریخته و گوشت‌های پخته را در وسط برنج می‌ریزند و روی آن را با برنج می‌پوشانند به‌طوری‌که گوشت دیده نشود و با زرشک و زعفران تزیین می کنند، سپس غذا را با نان می‌پوشانند تا سرد نشود. جگروز غذای محلی جگروز یکی از محبوب‌ترین غذاهای لرستان است که بعد از تهیه، مانند کباب به سیخ کشیده و روی آتش قرار می‌گیرد.
مواد اولیه استفاده‌شده در جگروز جگر، لیمو، نمک و گوجه وز است. برای بهتر شدن طعم این غذای سرشار از انرژی د در کنارش گوجه راکباب می کنند.
دنده کباب لرستان
دنده کباب که در گویش محلی به آن دنه کواو می‌گویند از خوشمزه‌ترین کباب‌ها و غذاهای محلی لرستان است.
فرق این دنده کباب با دنده کباب‌هایی که در سایر شهرها پخته می‌شود در نوع برش دادن گوشت، طبخ آن و سس غلیظ و مخصوصی است که برای تهیه آن استفاده می‌کنند.
چزنک رغو چزنک رغو نوعی غذای سنتی است که از نان فطیر و روغن حیوانی درست می‌شود و برای تهیه آن خمیر نرم را روی ساج یا تاوه گرم کرده تا برشته شود.
بعد از پشت و رو کردن نان آماده می‌شود سپس قبل از سرد شدن روی آن روغن حیوانی و خاک قند یا شیره انگور اضافه می‌کنند.
آش ترخینه از معروفترین و محبوب‌ترین آش‌های این استان آش ترخینه است و از این آش در ایام ماه رمضان که به‌عنوان غذای کامل محسوب می‌شود و به ثبت ملی رسیده است.
مواد اولیه و طعم آن سوای از آش استان‌های دیگر است. برای تزیین روی آش مانند سایر آش‌ها از نعناع داغ و پیاز استفاده می‌شود. مواد به‌کاررفته در این آش بیاز، اسفناج، تره، گشنیز، جعفری ساطوری، شوید، عدس، نعناع، نمک و فلفل و زردچوبه است.
آش ورکواز این آش محلی و سنتی ازجمله آش‌هایی است که بسیار مقوی و معروف است و همان‌طور که از اسمش پیداست برای تهیه این آش از یک نوع سبزی به نام ورکواز که به‌صورت خودرو می‌روید استفاده می‌شود و این نوع سبزی را فقط در اطراف دشت‌های بروجرد می‌توان پیدا کرد که طبیعتی گرم دارد.
این آش بسیار خوشمزه و مقوی است که در درمان بیماری‌های مفصلی و روماتیسمی و همچنین بهبود عملکرد روده بسیار مفید است. آش برتله این آش غذای سنتی ساده‌ای است که بیشتر در مراسم مذهبی تهیه می‌شود و مواد اولیه این آش شامل شیر، گندم و نمک است. آش شله ماش این آش خوشمزه یکی دیگر از آش‌های محلی لرستان است و مزیتی آن این است که هم می‌توان به‌عنوان بیش غذا و یا به‌عنوان غذای اصلی در نظر گرفته شود و جزو پرخاصیت‌ترین و مقوی‌ترین آش‌های ایرانی محسوب می‌شود که در درمان برخی بیماری‌ها می‌توان استفاده کرد.
برای تهیه این آش از لوبیاچیتی، برنج، عدس، نعناع، بیاز، آبگوشت، ماش، زعفران، نعناع داغ و نمک و ادویه استفاده می‌شود. آش بادمجان آش بادمجان ازجمله آش‌های محلی است که در بروجرد طبخ می‌شود، این آش یک وعده غذایی کامل به‌حساب می‌آید که از مواد اولیه‌ای همچون گوشت، لوبیا سفید و قرمز، نخود، بلغور گندم، پیاز و سیر، نعناع خشک و بادمجان استفاده می‌شود. سغدو (دلمه سیراب شیردان) غذای محلی سغدو ازجمله غذاهایی است که از شکمبه گوسفند تهیه می‌شود. افرادی که دوستدار کله‌پاچه هستند با سفر به این استان و خوردن این نوع غذا می‌توانند طعم جدیدتر و خوشمزه‌تری از کله‌پاچه را تجربه کنند و شاهد تقویت معده خود با خوردن این غذا باشند.
برای تهیه سغدو برنج الو بخارا گردو روغن آب و ادویه را باهم ترکیب کرده و سپس داخل شکمبه ریخته و آن را با نخ و سوزن می‌دوزند وبعداز اضافه کردن آب و ادویه روی حرارت ملایم قرار می‌دهند. خورشت سیب‌درختی این غذا یکی از غذاهای اصیل استان لرستان است و افرادی که ناراحتی عصبی دارند این غذا بسیار آرام‌بخش است موادی که در این غذا استفاده می‌شود سیب‌درختی سرکه نشاسته ذرت و گوشت ران گوسفند بیاز داغ شیره انگور و ادویه‌جات است. گوله ریزه غذای سنتی گوله ریزه همان گوشت خورشت قل‌قلی است و یکی از مزیت‌های این غذا زمان درست کردن آن است که می‌توان در مدت‌زمان کم خورشت گوله ریزه را برای مهمانان آماده کرد.
برای تهیه گوله ریزه برنج خردشده و اردگندم و سیب‌زمینی را باهم ترکیب کرده و سپس در مرحله بعد رب گوجه‌فرنگی، روغن، نمک، فلفل را اضافه می کنند. شامی کوو این غذای معروف و محلی خرم‌آباد است که طرز تهیه آن با شامی‌های معمولی تفاوتی ندارد فقط مواد به‌کاررفته در سس آن اندکی با شامی‌های معمولی تفاوت دارد. برای تهیه سس این نوع شامی از رب انار استفاده می‌شود که اندکی‌ترش مزه می‌شود.
دلمه برگ مو
دلمه برگ مو نیز جزو غذای محلی لرستان بشمار می‌رود که با دلمه‌ای معمولی فرق چندانی ندارد و فقط سه مواد باقلا، ماست، روغن حیوانی افزوده می‌شود. وجود این مواد مزه دلمه را چند برابر می‌کند. خورشت کلیه‌ترش خورشت کلیه‌ترش از گوشت گوسفندی، سیب‌زمینی، رب انار، بیاز، نمک، زردچوبه و فلفل استفاده می‌شود. کوفته‌نخودچی مواد به‌کاررفته در این نوع غذای محلی به‌گونه‌ای است که کوفته‌نخودچی طعم بسیار متفاوتی با کوفته‌های دیگر دارد.
برای تهیه آن از گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی، بیاز، روغن، زعفران، شکر، تخم گشنیز، نمک و فلفل و زردچوبه استفاده می‌شود.
خورش قلیه ترش قلیه ترش یا قلیه لری از خورشت‌های خوشمزه استان لرستان است و یکی از انواع غذاهایی است که نامش با خطه جنوب ایران گره‌خورده است و در این نقطه ایران قلیه های محلی بخورید. اصل این خورشت با گوشت تهیه می‌شود ولی بعضی‌ها با مرغ هم سرو می‌کنند. مواد به‌کاررفته در این نوع خورشت مرغ یا گوشت قرمز، سیب‌زمینی، شیره تمر هندی، بیاز، روغن و نمک و فلفل است. آبگوشت دوگوله دودار این نوع غذای محلی به معنی آبگوشت دوغ دار است که در زبان محلی لرستان دوگوله دودار گفته می‌شود در خود لرستان به آبگوشت کشک لری معروف است. همچنین این آبگوشت در فصل سرما بسیار طرفدار دارد. مواد اولیه استفاده‌شده برای این نوع آبگوشت، گوشت، نخود، لوبیا، بادمجان، سرخ‌کرده بیاز، سیر، کشک، نعناع داغ ادویه و روغن مایع است.
دنورو (آش دندانی) دنورو درواقع نوعی سوپ یا آش محلی لرستان است و به نشانه شادی از روییدن اولین دندان کودک بخت می‌شود و برخی از مردم بر این معتقدند که اگر هنگام درآمدن دندان کودکی بخت نشود در بزرگ‌سالی دچار دندان‌قروچه می‌شود. بنابراین بخت این نوع غذا بیشتر جنبه آیینی دارد و مورداستفاده شده برای این نوع آش نخود، لوبیا، عدس، باقلا، گندم و نمک است
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*