فاجعه محیط زیستی در انتظار کشور؟/ حذف بند "ارزیابی زیست محیطی پروژه‌ها" از برنامه هفتم توسعه!
بند مربوط به "ارزیابی زیست محیطی پروژه‌ها" از برنامه هفتم توسعه حذف شده و این موضوع می‌تواند برای محیط زیست کشور فاجعه بیافریند؛ چا که در حال حاضر، ما هیچ قانونی که مصوب مجلس باشد و صنایع را ملزم به ارزیابی محیط زیستی کند، نداریم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با گذشت 2 سال از آغاز به کار دولت سیزدهم، بالاخره "لایحه برنامه هفتم توسعه" رونمایی شد. در این برنامه نقشه راه توسعه کشور تا سال 1406 دیده شده است.
نکته قابل توجه در خصوص این برنامه نادیده گرفتن موضوع حفاظت از محیط زیست و بندهایی است که به نوعی از آن استنباط تقابل با محیط زیست میشود؛ از جمله موارد حذفی در این لایحه، بند "ارزیابی زیست محیطی" است که از برنامه سوم توسعه همواره در قوانین برنامه آمده و مطالعه زیست محیطی قبل از اجرای پروژه‌های بزرگ و تأیید سازمان حفاظت محیط زیست را الزامی می‌کرد.
هیچ فرآیند ارزیابی محیط زیستی نباید بیش از 2 ماه زمان ببردپیش از عید 402، ویرایش برنامه هفتم توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه شده و قرار بود ابلاغ شود اما به دلیل اعتراض دستگاه‌ها ارسال آن متوقف شد، برنامه بازنگری شد و نهایتاً اواخر اردیبهشت ماه لایحه منتشر شد. در ویرایش قبلی 10 یا 12 سرفصل بود که یکی از این سرفصل‌ها مربوط به آب و یکی هم مربوط به امنیت غذایی بود.
ضمن اینکه تیم تدوین‌کننده قرار بود نسخه دیگری را هم به عنوان موضوعات کلیدی و اولویت‌دار تدوین کند. در موضوعات اولویت‌دار بخشی هم به عنوان محیط زیست و آلودگی کلانشهرها دیده شده بود و 2 یا 3 ماده داشت اما در لایحه‌ای که نهایتاً منتشر شد، موضوع محیط زیست به طور کلی از برنامه هفتم حذف شده است!
این موضوع محل سؤال جدی دارد که چرا مسئله مهمی و کلید محیط زیست و به ویژه بخش‌های مربوط به آلودگی هوا از برنامه هفتم توسعه حذف شده است!؟
ظاهرا استدلال یکی از سازمان‌های کلیدی در تدوین نهایی این برنامه برای حذف محیط زیست این بوده که چون محیط زیست در سیاست‌های کلی برنامه ذکر نشده است لذا در برنامه توسعه هم نمی‌آید و هرگاه هم که سازمان حفاظت محیط زیست برای آوردن موضوع محیط زیست به برنامه هفتم تلاش کرد با این بهانه از سوی همین سازمان روبه‌رو شد!
این استدلال در حالی است که وقتی برنامه هفتم توسعه را بررسی می‌کنیم، می‌بینم که حدود 5 فصل برنامه هستند که در سیاست‌های کلی ذکر نشده اما در برنامه هفتم توسعه آمده‌اند.
مسکن، سیاست داخلی و صندوق‌های بازنشستگی از جمله این موارد هستند همچنین برخی برنامه‌ها از جمله فضای مجازی را در سیاست‌های کلی برنامه داریم اما در برنامه هفتم توسعه هیچ فصلی برای آن دیده نشده است لذا این استدلال برای حذف فصول محیط زیست، منطقی و قابل قبول نیست.
نکته قابل توجه دیگر که می‌تواند برای محیط زیست کشور فاجعه‌آفرین باشد، حذف بند مربوط به "ارزیابی محیط زیستی پروژه‌ها" است که از برنامه سوم توسعه وجود داشته و صنایع را ملزم می‌کند که پیش از راه‌اندازی، ارزیابی اثرات محیط زیستی خود را ارائه کنند حتی موضوع ارزیابی استراتژیک هم در برنامه‌های قبلی دیده شده بود و همین امر به نوعی حکایت از آن دارد که سیاستگذاران قبلی برای محیط زیست اهمیت بیشتری قائل بوده‌اند.
در حال حاضر، ما هیچ قانونی که مصوب مجلس باشد و صنایع را ملزم به ارزیابی محیط زیستی کند، نداریم لذا اگر این موضوع در برنامه هفتم توسعه گنجانده نشود، بیم آن می‌رود که ارزیابی پروژه‌ها انجام نشود و فاجعه بزرگی برای محیط زیست کشور رقم بخورد.
با توجه به شرایط وخیم محیط زیست کشور به ویژه در بخش آلودگی هوا، لازم است که بندهای مربوط به محیط زیست در برنامه هفتم توسعه گنجانده شده و رویکرد دولت رئیسی نسبت به محیط زیست کشور روشن شود.