فضیلت و اعمال عید سعید فطر

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، عید فطر یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که احادیث و روایات بی‌شماری در فضیلت آن ذکر شده است. مسلمانان روزه‌دار که ماه مبارک رمضان را به روزه گذرانده و از خوردن و آشامیدن و بسیاری از کارهای مباح دیگر امتناع ورزیده‌اند، اکنون پس از اتمام ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند طلب می‌کنند. روز اول ماه شوال را بدین‌سبب عید فطر خوانده‌اند که در این روز، امر امساک و صوم برداشته شد و رخصت داده شد که مؤمنان در روز افطار کنند و روزه خود را بشکنند. روز عید سعید فطر روز بسیار مهمی برای مسلمانان است. این روز، از سویی سبب شادی و سرور است، چرا که هر مسلمانی از انجام وظیفه‌ی الهی خویش خوشحال و مسرور است؛ ولی از سویی چون روز دریافت پاداش الهی است، انسان در حالت خوف و دلهره به سر می‌برد، از این که نمی‌داند اعمال یک‌ماهه‌ی او تا چه اندازه مورد قبول درگاه حق‌تعالی قرار گرفته است؟ امام باقر (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: هنگامی که روز اول شوال فرا می‌رسد، منادی ندا می‌دهد: ای مؤمنان برای دریافت پاداش خود بشتابید! آنگاه امام (علیه السلام) فرمود: جایزه‌های خداوند مانند جایزه‌های پادشاهان نیست (یعنی جایزه او بسیار بزرگ و معنوی و قبولی طاعات و رضوان الهی است). در پایان نیز تأکید فرمود: "روز اول شوال روز دریافت پاداش است." در کتب دینی برای روز اول شوال اعمالی ذکر شده است: اول: تکبیراتی است که بعد از نماز صبح و نماز عید فطر خوانده می‌شود. دوم: پیش از نماز عید، زکات فطره را جدا سازد؛ اگر دسترسی به مستحق دارد بپردازد در غیر این صورت کنار بگذارد، برای هر نفر یک صاع (حدود سه کیلو) از گندم یا مواد غذایی دیگر که در آن شهر غذای غالب مردم محسوب می‌شود. زکات فطره واجب مؤکد و شرط قبولی روزه ماه‌ی رمضان است. خداوند نیز در قرآن آن را مقدم بر نماز عید شمرده است و می‌فرماید: "قد افلح من تزکی و ذکر اسم ربه فصلی" به یقین آن کس که زکات دهد و یاد پروردگارش را کند سپس نماز بخواند، رستگار است!" سوم: غسل کردن است و وقت آن به فرموده شیخ طوسی بعد از طلوع فجر است تا زمان بجا آوردن نماز عید. قبل از غسل این دعا را بخواند: اللهم ایمانا بک، وتصدیقا بکتابک، واتباع سن نبیک محمد صلی الله علیه و آله. آنگاه بسم‌الله بگوید و غسل کند. پس از پایان غسل بگوید: اللهم اجعله کفار لذنوبی، وطهر دینی، اللهم اذهب عنی الدنس. چهارم: به فرموده شیخ طوسی در این روز نیکوترین لباسش را بپوشد و خود را معطر سازد و با وقار و سکینه به سمت مصلای عید حرکت کند. پنجم: پیش از نماز عید، در ابتدای روز افطار کند و بهتر آن است که افطارش با خرما باشد. شیخ مفید فرموده است: مستحب است مقدار کمی از تربت سیدالشهدا، امام حسین (علیه السلام) را تناول نماید که شفای هر دردی است. ششم: پس از طلوع آفتاب برای نماز عید حرکت کند و دعاهایی را که از طریق معصومین (علیهم السلام) وارد شده است، بخواند. از جمله آن که امام باقر (علیه السلام) فرمود: در عید فطر و عید قربان و جمعه وقتی که برای رفتن به نماز مهیا شدی، این دعا را بخوان: اللهم من تهیأ فی هذا الیوم او تعبأ، او اعد واستعد لوفاد الی مخلوق، رجآء رفده ونوافله، وفواضله وعطایاه، فان الیک یا سیدی تهیئتی وتعبئتی، واعدادی واستعدادی، رجآء رفدک وجوائزک، ونوافلک وفواضلک، وفضآئلک وعطایاک، وقد غدوت الی عید من اعیاد ام نبیک، محمد صلوات الله علیه وعلی آله، و لم افد الیک الیوم بعمل صالح اثق به قدمته، ولا توجهت بمخلوق املته، ولکن اتیتک خاضعا، مقرا بذنوبی، و اسآئتی الی نفسی، فیا عظیم یا عظیم یا عظیم، اغفر لی العظیم من ذنوبی، فانه لایغفر الذنوب العظام الا انت، یا لا اله الا انت، یا ارحم الراحمین. هفتم: نماز عید. خواندن نماز عید در زمان ما مستحب است و آن دو رکعت است: در رکعت اول سوره حمد و سوره اعلی (یا هر سوره دیگری که مایل باشد) بخواند و بعد از آن پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر این قنوت را بخواند: اللهم اهل الکبریآء و العظم، واهل الجود و الجبروت، و اهل العفو و الرحم، واهل التقوی والمغفر، اسئلک بحق هذا الیوم، الذی جعلته للمسلمین عیدا، ولمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا] وشرفا [ومزیدا، ان تصلی علی محمد و آل محمد، وان تدخلنی فی کل خیر ادخلت فیه محمدا و آل محمد، وان تخرجنی من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد، صلواتک علیه وعلیهم، اللهم انی اسئلک خیر ما سئلک منه عبادک الصالحون، واعوذ بک مما استعاذ منه عبادک الصالحون. (درصورت عدم توانایی بر این قنوت، هرگونه قنوت دیگری نیز می‌تواند بخواند). سپس تکبیر ششم را بگوید و به رکوع برود و بعد از رکوع و سجده، برخیزد و رکعت دوم را شروع کند. در رکعت دوم، بعد از سوره حمد، سوره والشمس یا سوره دیگری را بخواند؛ آنگاه چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر همان قنوت را بخواند، سپس تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع و سجود برود و نماز را تمام کند. بعد از نماز، تسبیحات حضرت زهرا (علیها السلام) را بگوید و آنگاه دعاهایی که نقل شده است را بخواند که یکی از آنها دعای چهل و ششم «صحیفه سجادیه» است. مستحب است نماز عید، زیر آسمان باشد و بعد از نماز برای برادران دینی جهت قبولی اعمال دعا کند. هشتم: دعای ندبه را بخواند. مرحوم محدث قمی می‌گوید: پس از دعا به سجده برود و بگوید: اعوذ بک من نار حرها لایطفی، وجدیدها لایبلی، وعطشانها لایروی سپس گونه راست را بر محل سجده بگذارد و بگوید: الهی لاتقلب وجهی فی النار بعد سجودی، وتعفیری لک بغیر من منی علیک، بل لک المن علی آنگاه گونه چپ را بگذارد و بگوید: ارحم من اسآء واقترف واستکان واعترف سپس به حال سجده برگردد و بگوید: ان کنت بئس العبد، فانت نعم الرب، عظم الذنب من عبدک، فلیحسن العفو من عندک یا کریم. در پایان صد مرتبه بگوید: العفو العفو.