فعالیت دانشجویی در کشور یک فرصت است / دانشگاه‌ها باید برای بسترسازی فعالیت مناسب و سالم دانشجویی برنامه‌ریزی نمایند

مجتبی طهماسبی، دبیر هسته بین‌الملل بسیج دانشجویی استان تهران، در مصاحبه با خبرگزاری دانشجو، گفت‌وگویی با محویت فعالیت تشکل‌هایی دانشجویی داشت. مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.

مجتبی طهماسبی: اگر فضای دانشگاه به طور مناسبی برای فعالیت‌های دانشجویی طراحی و مدیریت شود، فرصت‌های خوبی را برای کسب مهارت‌های زندگی برای آینده آنان فراهم نموده و ظرفیت‌های خوبی را برای کشور در آینده ایجاد خواهد کرد. دوران دانشجویی یکی از بهترین دوره‌های زندگی انسان است. در این دوران، دانشجویان با تجربه‌هایی که به دست می‌آورند، می‌توانند آن‌ها را در زندگی آینده خود استفاده نمایند. دانشجویان در دانشگاه علاوه بر پژوهش و علم‌آموزی، تمرین می‌کنند که مهارت‌ها و تجربه‌های لازم برای زندگی را بیاموزند، مهارت با هم زیستن، مهارت کار جمعی، مهارت تعامل و ارتباط با دیگران، تجربه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی، تجربه فعالیت‌های مدیریتی و ده‌ها تجربه دیگر که در صورت نبود فضای کنشگری دانشجویی، امکان آن مهارت‌آموزی‌ها و تجربه‌ها برای دانشجویان فراهم نمی‌شود. کسب این مهارت‌ها و تجربه‌ها، علاوه بر محیط‌های آموزشی و پژوهشی، در بستر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در محیط‌ها و فضا‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی برای دانشجویان فراهم می‌شود. در واقع، مجموعه‌های دانشجویی از قبیل هیئت‌های مذهبی، کانون‌های فرهنگی و هنری، تشکل‌های سیاسی، انجمن‌های علمی، اردو‌های مختلف فرهنگی، جهادی و مذهبی، نشریات دانشجویی و... مکان‌ها و فضا‌هایی هستند که فعالیت‌های دانشجویی بروز و ظهور پیدا می‌کند. دانشجویان با حضور در چنین مکان‌ها و مجموعه‌ها، فعالیت‌هایی را تمرین می‌کنند که زمینه بروز خلاقیت‌های آن‌ها را فراهم می‌نماید و در تعامل و تعاطی با افراد و مجموعه‌های دیگر رشد پیدا می‌کنند. برخی از دانشجویان با بروز و پرورش ظرفیت و خلاقیت‌های خود در این مجموعه‌ها، مسیر‌های شغلی آینده خود را مشخص می‌نمایند و وارد زندگی شغلی خود می‌شوند. اگر فضای دانشگاه به طور مناسبی برای فعالیت‌های دانشجویی طراحی و مدیریت شود، فرصت‌های خوبی را برای کسب مهارت‌های زندگی برای آینده آنان فراهم نموده و ظرفیت‌های خوبی را برای کشور در آینده ایجاد خواهد کرد. در اینکه فعالیت دانشجویی چگونه و تا چه اندازه صورت پذیرد و تا چه میزان باید برای فعالیت به دانشجویان فضا داد، دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه این است که دانشجویان به دلیل اینکه تجربه کافی ندارند و احتمال خطا در فعالیت‌های آنان وجود دارد و هر آن، ممکن است فعالیت دانشجویی به ویژه فعالیت‌های سیاسی فرهنگی برای دانشگاه هزینه ایجاد کند، باید آن را محدود نمود. براساس این دیدگاه، همه فعالیت‌های دانشجویی باید توسط مجموعه‌های وابسته به مدیریت دانشگاه صورت گیرد، مجموعه‌هایی مانند مدیریت فرهنگی و اجتماعی، نهاد رهبری در دانشگاه، جهاد دانشگاهی، مرکز مشاوره و.... بر این اساس، دانشجویان تنها به صورت مدعو و میهمان در برنامه‌ها شرکت می‌کنند و از خدمات فرهنگی و اجتماعی بهره می‌برند، غافل از اینکه از بهره‌مندی‌ها و ظرفیت‌های مهمتری مانند حس مسئولیت‌پذیری، حس مشارکت، حس کارگروهی و... محروم می‌شوند. دانشجو در چنین حالتی فقط بهره‌بردار غیرمشارکتی است که در صورت تکرار برنامه‌ها در آینده، چندان میلی به مشارکت در برنامه‌ها نخواهند داشت. کم رونق شدن حضور و مشارکت دانشجویان در عمده برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها، حاصل چنین رویکردی در اجرای برنامه‌های برخی دانشگاه‌های کشور است. دیدگاه دوم در مورد فعالیت دانشجویی این است که دانشجویان باید کنشگران اصلی فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها باشند. دانشجویان با حضور و مشارکت در مجموعه‌های تعریف شده دانشجویی براساس توانمندی‌ها و سلایق خود در راستای ارتقای فعالیت‌های دانشگاهی تلاش می‌کنند. آنان تجربه می‌کنند که چگونه کار جمعی انجام دهند، چگونه مسئولیت‌پذیر شوند، چگونه مدیریت نمایند و ده‌ها مهارت ریز و درشت و آشکار و پنهان که برای زندگی فردی و اجتماعی آنان در آینده لازم است. براساس این دیدگاه، دانشجو، کنشگر فعال، تربیت می‌شود که نسبت به مسائل پیرامون خود بی‌تفاوت نباشد. در واقع برای مسائل دانشگاه، شهر، منطقه، کشور و حتی مسائل جهانی فکر کند، راهکار پیدا کند، نظام مسائل طراحی نماید، اولویت‌بندی داشته باشد و برای آن مسائل، راه‌حل منطقی و علمی ارائه نماید. براساس این دیدگاه، مجموعه‌های مدیریتی دانشگاه باید بسترساز فعالیت‌های دانشجویی باشند و مراقبت نمایند که دانشجویان در فضای سالم و امن مبتنی بر شرع، قانون و عرف، کنشگری مناسب و تجربه آزمون و خطا داشته باشند و در کنشگری و تجربه آزمون و خطا، پخته و کارآزموده شوند و برای زندگی آینده خارج از دانشگاه، اندوخته‌های بینشی، کُنشی و مهارتی مناسب دخیره نمایند. دیشب (سه‌شنبه 29 فروردین 1402) که در دیدار تشکل‌های اسلامی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب اسلامی حضور داشتم و به فرمایشات معظم‌له در زمینه فعالیت دانشجویی توجه می‌کردم، نگاه و اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی تبیین‌کننده و تقویت‌کننده دیدگاه دوم بود.

ایشان در مورد فعالیت دانشجویی فرمودند: «.. این را شما بدانید، نظر قطعی و حتمی من این است: فعالیت‌های دانشجویی مثل خودِ دانشجو یک فرصت است برای کشور. اینکه حالا بعضی‌ها از فعالیت‌های دانشجویی یا هر جور فعالیتی که [انجام می‌شود] البته فعالیت سالم؛ حالا به بعضی از آفت‌هایش اشاره می‌کنم ممکن است احساس تهدید بکنند، اشتباه می‌کنند؛ فعالیت دانشجویی برای کشور یک فرصت است؛ مطالبات دانشجویی فرصت است؛ زبان دانشجو فرصت است؛ این احساس مسئولیتی که دانشجو‌ها درباره حوادث کشور می‌کنند، فرصت است. اینکه شما می‌آیید اینجا با شور و شوق و اهتمام، فلان اشکال را ذکر می‌کنید، این یک فرصت است برای کشور، این یک ارزش است برای کشور. شوقی که جامعه دانشجویی و جوان دانشجو برای برطرف کردن نابسامانی‌ها دارند، یک فرصت است. حضور شورانگیز دانشجو‌ها در حوادث گوناگون، چه در حوادث طبیعی، چه در حوادث سیاسی مثل همین راه‌پیمایی‌ها قدس، بیست‌ودوم بهمن و امثال این‌ها همه این‌ها فرصت‌های مهمی است. اظهارنظر‌ها در مسائل سیاسی، اقتصادی، در برخی تصمیم‌ها، این‌ها فرصت است. این اظهارنظر‌ها فرصت است. نمی‌گویم درست است؛ حواستان باشد. ممکن است بعضی‌اش درست باشد، بعضی‌اش هم درست نباشد، اما خودِ نفس اظهارنظر، فکر کردن، روی مسئله اندیشیدن، این یک فرصت است برای کشور....» البته این موضوع نباید فراموش شود که فعالیت‌های دانشجویی آفاتی هم دارد که دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی باید به آن توجه نموده و تا می‌توانند از این آسیب‌ها به دور باشند. «البته {فعالیت دانشجویی} آفاتی هم دارد؛ فعالیت دانشجویی نباید دچار آفات بشود؛ مواظب باشید. خطا و اشتباه در جوانی احتمال کمی ندارد، احتمالش زیاد است، موارد گوناگونی پیش می‌آید؛ مراقب باشید. باید آفات فعالیت‌های دانشجویی را برطرف کرد؛ باید سالم‌سازی کرد.» حتی رهبری در چند سال گذشته به چند آفت فعالیت دانشجویی اشاره نمودند: دوقطبی‌سازی، واقع‌بینانه عمل نکردن، شتاب‌زدگی، بلندگوی صرفاً مشکلات بودن، تند‌خویی، سطحی‌گری، مشکل محلی را ملی نشان دادن، قصد دیده شدن، غرق شدن در فضای مجازی. با این نگاه و منطق، دانشگاه‌ها باید ضمن جلوگیری از آفت‌های فعالیت دانشجویی که ممکن است مبتلابه فعالیت‌ها و تشکل‌های دانشجویی شود، در جهت بسترسازی فعالیت مناسب و سالم دانشجویی برنامه‌ریزی نمایند.