قیمت نفت تا پنج سال آینده

متخصصان حوزه بازار نفت معتقدند بهای طلای سیاه تا 5 سال آینده در بازه 65 تا 70 دلار باقی خواهد ماند و نوسانات آنقدر قوی نخواهند بود که میانگین قیمت نفت را به محدوده‌های افراطی برساند. این نتیجه آخرین نظرسنجی رویترز از 950 فعال بازار نفت است. به گزارش دنیای اقتصاد، جان کمپ، تحلیلگر بازار نفت و ستون‌نویس رویترز در گزارشی با اعلام نتایج این نظرسنجی مینویسد: «عرضه فراوان نفت از سوی تولیدکنندگان نفت نامتعارف شیل در آمریکا و برخی صادرکنندگان خارج از اوپک موجب می‌شود قیمت این کالای استراتژیک برای مدتی نامعلوم نزدیک به سطوح کنونی باقی بماند.» این نظرسنجی از بیش از 9 هزار فعال بازار نفت انجام شده اما در بازه زمانی هشتم تا یازدهم ژانویه حدود 950 نفر به پرسش‌های رویترز پاسخ داده‌اند. این بازیگران بازار اعم از فعالان حوزه نفت و گاز یا دیگر حوزه‌های مرتبط انتظار دارند تا سال 2024 بهای نفت در سطوح کنونی لنگر انداخته و تغییرات زیادی را نبیند. این نتایج نشان می‌دهد که انتظارات در بازار نفت تغییرات اساسی داشته است و هراس از پایان یافتن منابع نفتی که تا حدود ده سال پیش رایج بود، از بین رفته و حالا نشانه‌هایی از انتظارات مبنی بر به اوج رسیدن تقاضای نفت و سپس افول آن پدیدار شده است. میانه ارقام اعلام شده توسط این کارشناسان برای بهای نفت برنت طی تمام سال‌های مورد بررسی (2020 تا 2024) 65 دلار بر بشکه بوده است. با این حال میانگین ارقام پیش‌بینی شده برای سال‌جاری 67 دلار در هر بشکه است که به‌تدریج تا سال 2024 افزایش یافته و به 69 دلار می‌رسد. عمده کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند نفت را در بازه 65 تا 70 دلاری در پنج سال پیش‌رو می‌بینند؛ اگرچه عده قلیلی از آنها پیش‌بینی بسیار بدبینانه یا برعکس رویاپردازانه از بازار نفت داشته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند که بهای این کامودیتی به زیر 50 دلار بر بشکه یا به‌بالای 90 دلار صعود کند. در واقع کمتر از 5 درصد از آنها فکر می‌کنند میانگین قیمت نفت از مرز 100 دلار بر بشکه عبور خواهد کرد، اتفاقی که در صورت وقوع فشار کمرشکنی بر تولید صنایع دیگر به‌خصوص در کشور‌های غیرنفتی خواهد گذاشت و یادآور سال‌های 2011 تا 2014 خواهد بود. در آن زمان نفت روی 120 دلار خود را نشان داد و باعث رونق اقتصادی در کشور‌های نفتی از یکسو و بروز مشکلات فراوان برای مصرف‌کنندگان نفت از دیگر سو شد. در این میان اما تعداد بدبین‌ها به آینده نفت یا کسانی که قیمت‌های بسیار پایینی برای نفت متصور شده‌اند بیشتر از رویاپردازان بوده است. آن‌طور که کمپ می‌نویسد، نزدیک به 16درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی معتقدند نفت احتمالا به‌دلیل کاهش مصرف و اشباع بازار به زیر 50 دلار بر بشکه سقوط خواهد کرد. آنها دلیل ریشه‌ای این افت شدید قیمتی را گذار به حمل‌و‌نقل غیر‌فسیلی در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته می‌دانند. نظرسنجی رویترز از سال 2016 از پیش‌بینی قیمت نفت طی 5 سال آتی آغاز شده است. آن‌طور که در جدول نشان داده شده است، نتایج این نظرسنجی سالانه بسیار نزدیک به قیمت‌های محقق شده در بازار نفت بوده است به‌طوری‌که در بسیاری از موارد فقط یک یا 2 دلار از قیمت حقیقی فاصله داشته است. نگاهی به برآوردها از قیمت نفت در دورههای قبلی نشان می‌دهد که پیش از این کارشناسان روندی صعودی را پیش‌روی بازار پیش‌بینی می‌کردند اما امسال پیش‌بینی شده که طی سال‌های آینده بازار نفت روند صعودی محسوسی را تجربه نکند. بیشتر پاسخ‌دهندگان ظاهرا با‌توجه به شواهد موجود به‌این نتیجه رسیده‌اند که در میان‌مدت به‌اندازه کافی بشکه‌های نفت برای نگه داشتن قیمت در سطح 65 دلار در بازار وجود خواهد‌داشت. نمایندگان صنعت نفت چه می‌گویند؟ شناخت گروه‌های مختلف شرکت‌کننده به کشف جزئیات بیشتر این نظرسنجی کمک می‌کند. به گفته کمپ، 26درصد پاسخ‌دهندگان به‌صورت مستقیم با تولید نفت و گاز در ارتباط بوده‌اند که حوزه‌های اکتشاف، حفاری، تولید، پالایش، بازاریابی و خدمات میدانی را شامل می‌شود. 74 درصد افراد مورد پرسش در حوزه‌های بانکداری و فاینانس (19درصد)، پژوهش (11درصد)، خدمات حرفه‌ای (7درصد)، صندوق‌های پوششی (7درصد) و بقیه صنایع انرژی فعالیت داشته‌اند. با این حال افرادی که مستقیما در صنعت نفت و گاز فعال بوده‌اند پیش‌بینی مشابه گروه دوم از آینده بازار داشته‌اند. این موضوع برای قیمت نفت در سال‌جاری میلادی بیشتر خود را نشان داده و دیدگاه این دو گروه برای قیمت نفت در 2020 کم‌و‌بیش با هم یکسان بوده است. با وجود اینکه دیدگاه افزایشی از روند قیمت نفت در آینده حداقل بین فعالان این حوزه برای اطمینان از رشد عرضه ضروری به‌نظر می‌رسد، اما پیش‌بینی فعالان نفت و گاز برای سال‌های بعد تنها کمی بالاتر از دیگر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی بوده‌است. آنها برای سال 2022 فقط 2 دلار در هر بشکه و برای سال 2024 حدود 4 دلار قیمت نفت را بیشتر از دیگر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی پیش‌بینی کرده‌اند. پراکندگی در پیش‌بینی‌ها از آنجا‌که این نظرسنجی در سال‌های گذشته توانسته تا حدود زیادی قیمت نفت را نزدیک به واقعیت پیش‌بینی کند، برای بسیاری از معامله‌گران بازار نفت قابل اتکا است. نظرسنجی سال گذشته پیش‌بینی کرده بود قیمت نفت به‌طور میانگین در سال 2019 در سطح 63 دلار بر بشکه قرار بگیرد که این پیش‌بینی با واقعیت رخ داده همبستگی زیادی را نشان داده است. در سال گذشته متوسط قیمت پایانی نفت برنت حدود 64 دلار در هر بشکه بود. با این حال در سال 2018 قیمت‌ها بیش از انتظار پیش‌بینی‌شده در این نظرسنجی افزایش یافتند، قیمت نفت در این سال به حدود 72 دلار رسید درحالی‌که در نظرسنجی رویترز در سه دوره به‌طور متوسط بهای این نفت شاخص حدود 62 دلار پیش‌بینی شده بود. رویترز مدعی است، مهم‌ترین دلیل این خطا وقوع اتفاقاتی مانند تحریم صنعت نفت ایران از سوی آمریکا و خروج بخشی از نفت دریافتی بازار در این سال بوده است. علاوه بر این، رویداد‌هایی مانند خط‌مشی عربستان در محدود کردن تولید نفت و همچنین سرعت گرفتن رشد اقتصاد جهانی به بالا رفتن ارزش این کالای استراتژیک کمک کرده و زمینه عدم تحقق نظرسنجی را فراهم کرده است. با وجود ادعای رویترز درخصوص قابل اتکا بودن نظرسنجی این سایت خبری، باید در نظر داشت که این‌گونه نظرسنجی‌ها با دو مشکل عمده مواجهند؛ اول اینکه معمولا بسیار تحت تاثیر روند جاری بازار قرار می‌گیرند، به این معنا که قیمت‌های کنونی در پیش‌بینی‌ها از قیمت‌های آتی بسیار اثرگذار است. دوم اینکه فاکتور‌هایی در بازار نقش بازی می‌کنند که عدم‌قطعیت از آینده را افزایش می‌دهند و چندان قابل پیش‌بینی نیستند، به همین دلیل نظرسنجی‌ها نمی‌توانند مانند آنچه در سال 2018 اتفاق افتاد را پیش‌بینی کنند. در بازار نفت ریسک‌های ژئوپلیتیک می‌توانند فارغ از هرگونه روندی که بازار دارد، آن را به سوی سطوح بسیار بالا بکشانند. نکته دیگر این است که اطمینان شرکت‌کنندگان به پاسخ خود برای سال‌جاری و سال 2021 بیشتر اطمینان آنها به پیش‌بینی قیمت نفت برای سال‌های دورتر بوده است. این موضوع باعث شده که تمرکز انتظارات فعالان بازار از قیمت نفت برای سال‌های 2021-2020 بیشتر باشد اما پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت در سال‌های 2024-2023 پراکندگی بیشتری داشته باشد. با این حال همچنان تعداد کسانی که قیمت نفت را کمتر از 50 یا بیشتر از 90 دلار پیش‌بینی کرده‌اند، اندک است. همچنین نگاهی به نظرسنجی دوره‌های قبلی نشان می‌دهد که با گذشت زمان اطمینان از اینکه قیمت نفت در میان‌مدت در محدوده 60 تا 75 دلار باقی خواهد ماند، بیشتر شده است. در 27 ماه گذشته، بهای نفت برنت در 74درصد روز‌ها در بازه 60 تا 75 دلار قرار داشته و فقط در 10درصد روزها پایین‌تر از این بازه بوده است. همچنین در 16درصد موارد قیمت برنت بالاتر از این بازه جای گرفته است.