ماجرای دلار 20 هزار تومانی؛ چرا نمی‌توان نرخ دلار را به بیست هزار تومان کاهش داد؟
دنیای اقتصاد: به تازگی برخی نمایندگان مجلس از دلار 20 هزار تومانی صحبت می‌کنند؛ اما ماجرای این دلار ارزان چیست و آیا عملی کردن چنین ادعایی، شدنی است؟
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - زهرا محمودی؛ به تازگی یکی از نمایندگان مجلس ایران اعلام کرده که قیمت دلار می‌تواند در کشور به 20 هزار تومان هم برسد. این اظهارنظر، واکنش‌های مختلفی را در پی داشت و امروز یکی دیگر از نماینده‌های مجلس اعلام کرد که مردم، درخواست‌هایی برای عملی شدن این وعده دارند.
بسیاری از مردم امیدوارند که با کاهش قیمت دلار، شرایط اقتصادی کشور بهبود یابد و هزینه‌های زندگی کاهش پیدا کند؛ اما این پرسش به وجود می‌آید که آیا واقعاً چنین چیزی ممکن است؟ چرا با وجود شرایط پیچیده اقتصادی و محدودیت‌های موجود، کاهش قیمت دلار به 20 تومان امری غیرممکن به نظر می‌رسد؟
فرض کنید همین فردا قیمت دلار را به 20 هزار تومان کاهش دهیم. چه اتفاقی خواهد افتاد؟
قطعا یک صف عظیم برای خرید دلار 20 هزار تومانی شکل می‌گیرد. در این شرایط، باید پرسید آیا ما در کشور توانایی تأمین منابع لازم برای این حجم از تقاضا را داریم؟ پاسخ قطعا منفی است.
در چنین شرایطی، عرضه دلار به طور ناگهانی با تقاضای بی‌سابقه‌ای مواجه می‌شود و این خود موجب بحران ارزی می‌شود. چون قیمت در بازار بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، همین مسئله باعث افزایش تقاضا و فشار بیشتر بر منابع ارزی کشور می‌شود.
تجربه نرخ‌های قبلی دلار، مانند دلار 4.200 تومانی و 28.500 تومانی، نشان داده که نرخ‌های دستوری مجبورند از بازار تبعیت کنند و نمی‌توانند به طور ثابت و بدون تغییر باقی بمانند. در واقع، دولت‌ها نمی‌توانند با یک نرخ دستوری ثابت عمل کنند، زیرا تغییرات برابری ریال و دلار در حال تغییر است. همانطور نسبت برابری دلار در مقایسه با سایر ارزها نظیر یورو پوند نیز ثابت نمی ماند.
در حال حاضر، نرخ ارز رسمی در کشور از طریق سامانه ارز تجاری و با استفاده از یک مکانیزم مبتنی بر عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد شوک‌های ارزی در بازار، یک دامنه نوسانی برای این نرخ در نظر گرفته شده است تا بازار بتواند به تدریج به تعادل برسد. در حال حاضر، نرخ دلار در این بازار حدود 67 هزار تومان است که به نسبت به مکانیزم بازار آزاد نزدیک‌تر است.
اما باید توجه داشت که این وعده‌ها و پیشنهادات برای کاهش قیمت دلار به 20 هزار تومان، کاملاً غیرواقعی هستند. در شرایط کنونی، عمده مردم خود آگاهند که چنین تغییری در نرخ ارز امکان‌پذیر نیست. این گونه وعده‌ها نه تنها پوپولیستی به نظر می‌رسند، بلکه با اصول و واقعیات علم اقتصاد نیز در تضاد و تقابل قرار دارند. کاهش قیمت دلار به طور غیرواقعی و مصنوعی می‌تواند تبعات منفی بسیاری برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد و تنها باعث تشدید مشکلات اقتصادی موجود می‌شود.