ماجرای متروی شیکاگو و کشف بزرگی به نام «امر به معروف و نهی از منکر» در آمریکا / پاسخ قنبریان به شبهه نفله شدن شهید الداغی + فیلم

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - سید رضا میرجعفری، استاد قنبریان بعد از شهادت حمید رضا الداغی طی درگیری با افرادی که قصد آزار، اذیت و تجاوز به دو دختر را داشتند واکنش جالبی در یک یادداشت به ماجرا داد، وی در این یادداشت که با توضیحاتی از کتاب دو جلدی "امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی" از ماجرای متروی شیکاگو اثر مایکل کوک بود نوشت: «نهی از منکر، پیشگیری از قربانی شدن هاست. اگر آن رفت، امداد و نجات هم نمی‌ماند!» به همین بهانه خبرگزاری دانشجو گفت و گوی مفصلی با قنبریان داشت که به آن می‌پردازیم.

در عرف عقلایی همه جهان امداد و نجات به قربانی پذیرفته شده است؛

محسن قنبریان در ابتدا و در مورد ماجرای متروی شیکاگو که باعث نوشتن کتابی در مورد اندیشه اسلامی و امر به معروف و نهی از منکر شد گفت: دو مرتبه در مواجهه با بدی‌ها داریم، جایی که فردی قربانی می شود و در واقع به آن قصد تجاوز و تعرض دارد که مثل قربانی در وقایع طبیعی مثل زلزله یا سیل و حتی سرقت است، طیف بعدی جایی که یک فرد بر اساس رغبت کاری کرده، مثل مرتکب شدن به روابط نامشروع در سطح کمتر یا بیشتر، ظاهرا در عرف عقلایی همه جهان بر نوع اول یک اجماع عقلایی و اخلاقی وجود دارد که باید در مواجهه با آن واکنش نشان داد و یاری رساند که مایکل کوک در کتاب دو جلدی خود در اندیشه اسلامی و امر به معروف و نهی از منکر از آن با سنت امداد و نجات یاد می کند. مثل کسی که در زلزله گیر کرده آیا کسی شک دارد باید به آن کمک کنیم؟ مثل کسی که در معرض تجاوز جنسی قرار می گیرد و باید به آن کمک کنیم. حالا فرض کنیم کسی بر حسب رضایت کاری را انجام می دهد که آنجا دقیقا مفهوم عام امر به معروف و نهی از منکر را باید بازیابی کنیم.

در عرف عقلایی و دلیل انکه از مایکل کوک که درس خوانده دانشگاه کمریج است و در دانشگاه آمریکا هم در حال تدریس است این است که یک نگاه بین المللی و عقلایی به آن کنیم نه یک نگاه شرعی و عرفی در جامعه خودمان ایران که اگر کسی چه در یک حادثه انتخابی چه در حادثه اجباری مثل تجاوز گرفتار شد، اجماع عقلایی است که باید به آن امداد نجات کرد.

ماجرای متروی شیکاگو و کشفی بزرگ به نام امر به معروف و نهی از منکر

کوک اتفاقی را در روزنامه می خواند که در متروی شیکاگو به یک زنی در حضور مخاطبان و آدم های زیادی که در مترو هستند در ساعت شلوغی آن تجاوز می‌شود که مردم هیچ واکنش نسبت به آن نشان ندادند در حالی که آن زن هم مورد تجاوز قرار گرفت و روزنامه‌ها بحث خود را متمرکز کردند بر عدم یاری که چطور این امداد و نجات اصلا صورت نگرفته و بعد از اینکه متجاوز کار خودش را انجام داد و فرار کرد تازه یک نفر او را تعقیب می کند به پلیس اطلاع می دهد، ماشین پلیس می‌آید و متجاوز را باز داشت می کند و چند نفر هم شهادت می دهند و از قضا به شاهدان و تعقیب کنندگان هم جایزه می‌دهند، از همینجا برای مایکل کوک هم همین مسئله می شود، سوال اساسی این بود که با وجود اینکه اجماع اخلاقی فیلسوفان و حقوقدانان را داریم که جایی که یک شهروند کمک می خواهد چطور مردم هیچ امدادی نکردند؟ خودش هم یک پاسخی می دهد که قابل توجه است: اینکه ما در فرهنگ و زندگی روزمره خود نامی برای این موضوع نداریم. اینکه در فرهنگ آمریکایی نهادی برای آن نداریم سپس خودش بعد از دوازده سال به یک کشف بزرگ در اسلام میرسد که آن امر به معروف و نهی از منکر است. در بحث امداد و نجات همه عرف عقلایی دنیا آن را قبول می کنند که اگر کسی مورد تجاوز واقع شد وظیفه مردم است که آن را امداد کنند. بر همین اساس وقتی در انگلستان آمار زیادی از تجاوز می دهند.

نکته ای که مایکل کوک به آن رسیده آنچیزی است که آنها در فرهنگ خودشان چیزی به نام امر به معروف و نهی از منکر ندارند، همه ادیان در شش چیز مشترک اند و یکی از آن‌ها امر به معروف و نهی از منکر است اما این موضوع مهم در همه ادیان از جمله مسیحیت از بین رفته اند به جز در دین اسلام که هنوز این امر به عنوان یک اصل باقی ماندهو

شهید الداغی ثابت کرد فرهنگ نهی از منکر و امداد به قربانی تجاوز در ایران زنده است

بهتر است سر یقینی ها به اشتراک برسیم، امداد رساندن به یک فرد وقتی مورد تجاوز واقع می شود یک اشتراک اخلاقی و عرفی برای همه است. اگر این مرحله را هم زیر سوال ببریم یعنی اگر کسی قربانی سرقت، تجاوز، شرارت و قربانی تجاوز قرار گرفت کسی هیچ اقدامی نکند چون به تعبیر ایشان کار نفله شدنی و بیهوده ای است و به نظرم حرف اشتباهی است و وجدان‌های عمومی می گوید جایی که کسی کمک خواسته یا زبان حال وی کمک است و میل خودش نیست که برود اینجا باید کمک کرد.