مافی: جایزه پژوهش کاهش انقطاع میان سینما و نهادهای پژوهشی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ امیررضا مافی درباره پژوهش در حوزه سینما توضیح داد: در سینمای ایران و سینمای جهان، 2 نوع پژوهش را همواره مدنظر قرار می‌دهیم. یک پژوهش پیرامون تولید آثار سینمایی است که امر مهمی بوده و در بخش فیلمنامه انجام می‌شود؛ یک پژوهش درباره سینما و موضوعات سینما است که یکی از موضوعات آن، باید پژوهش در تولید محتوا سینما باشد.

وی یادآور شد: اینکه چگونه برای پژوهش‌ها نیازسنجی می‌کنیم و چگونه پیرامون سینما و درباره سینما به موضوعات یا مفاهیمی برسیم که این مفاهیم درخور توجه است، هنوز باید روی آن‌ها کار شود.

دبیر سابق جایزه پژوهش سال سینمای ایران با بیان اینکه پژوهش در ایران در حوزه‌های نرم خصوصا فرهنگ مانند سینما از یک آسیب بزرگ عدم درک مناسب در موضوعات رنج می‌برد، توضیح داد: ما موضوعات را به خوبی نمی‌توانیم بیابیم و این از دغدغه‌هایی ناشی می‌شود که در سینما حاکم است. جامعه سینمایی ما نمی‌تواند مسائل را به صورت کامل و مشخص مطرح کند و آن‌ها را به نحو تجربی حل می‌کند که در این شرایط نمی‌توان انتظار افق‌سازی معین یا رفتار علمی داشته باشیم؛ پس باید زمینه مبسوط برای درک مسائل درباره سینما پیدا کنیم که یکی از اهداف جایزه پژوهش حتما همین خواهد بود.

مافی با بیان اینکه در حوزه نگارش فیلمنامه مسئله پژوهش جدی است، گفت: در حوزه اجرایی هنوز جای کار داریم. در این مورد هم چند سطح وجود دارد؛ پژوهش در بخش فن (تکنیک) و فناوری (تکنولوژی) سینما که با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد.

وی ادامه داد: در حوزه فن و فناوری با توجه به اینکه سینما امری وارداتی است طبیعتا پژوهش‌ها هم وارداتی بوده و عمده پژوهش‌هایی که ما باید انجام می‌دادیم در حوزه محتوا و کاربرد مسائل محتوایی در زمینه سینما است که در این زمینه هم جدی عمل نکردیم.

این پژوهشگر تاکید کرد: در حوزه فن و فناوری هم باید به سمتی می‌رفتیم که چگونه می‌توانیم مسائل فن و فناوری را با شرایط بومی خودمان اصلاح کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه تقریبا آثار شاخصی در طول این سال‌ها در بخش پژوهش متولد نشده است، یادآور شد: در سال‌های اخیر به همت سازمان سینمایی و برگزاری جایزه پژوهش سال سینمای ایران، اتفاقاتی در حال رقم خوردن است.

مافی درباره کاربردی شدن پژوهش‌ها گفت: در وهله اول باید سینماگران و اصحاب سینما به این ادراک برسند که به پژوهش نیاز دارند، از طرفی هم پژوهشگران و دانشگاه باید به دنبال یافتن نیازهای پژوهشی این عرصه‌ها برود. اگر پژوهشگری، مسئله‌ای از دل تجربه خود در سینما به دست آورد نتایج کاربردی خواهد بود.

وی اظهار کرد: امروز سینما و دانشگاه نیاز به طرف مقابل را درک نکرده، دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی خیلی مبتنی بر دغدغه سینما حرکت نمی‌کند و این باعث انقطاع شده است که البته در سال‌های اخیر این انقطاع کمتر شده و امیدوارم به همت مواردی همچون جایزه پژوهش، پل‌هایی میان آن‌ها شکل گیرد.

مافی در پاسخ به این پرسش که مطالعات میان رشته‌ای، چطور می‌تواند نقش پررنگ‌تری در پژوهش سینمایی داشته باشد، گفت: سال‌هاست که این موضوع، دغدغه مطرح به خصوص در رشته‌های علوم انسانی مانند جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، روانشناسی و... همچنین رشته‌های هنری مانند نقاشی، عکاسی و در حوزه محتوا بوده است. به عنوان یک دانش‌آموز فلسفه به این امر بسیار معتقدم که باید از این منظر ورود کنیم، اما اگر ورود به پژوهش صرفا نظری باشد و به عملیات تولید و ساختار سینما نزدیک نشود، باز هم پژوهش در مقام توصیف و تحلیل باقی می‌ماند و عمیق نمی‌شود. البته باید تاکید کنم که مخالف پژوهش کتابخانه‌ای نیستم و این موضوع کارکرد جداگانه‌ای دارد.

وی تاکید کرد: من اساسا جهان را فلسفی می‌بینم اما این نگرش من قابل توسعه نیست که همگان جهان را اینگونه ببینند، من در مطالعه پست مدرن بسیار کار کردم اما این علاقه‌مندی من، به این معنا نیست که جهان را باید اینگونه دید. حرف من این است که فیلم و اثری نداریم که ردپایی از فلسفه و انگاره فلسفی نداشته باشد. چه مولف واقف و آگاه به موضوع فلسفی باشد و چه ناخودآگاه به این امر فلسفی در خلق اثر مبادرت کند. برای من این اهمیت دارد که افرادی که به خلق آثار هنری می‌پردازند فهم فلسفی داشته باشند تا آثار آن‌ها را غنی کند؛ اما مهم‌تر این است افرادی که سینما را تحلیل می‌کنند بتوانند سویه‌های مختلف اندیشه را در سینما رهگیری و ردگیری کنند، چه این جهان مدرن باشد و چه جهان پست مدرن! در اینجاست که مطالعات میان رشته‌ای که نتایج سینمایی دارند، می‌تواند کمک حال باشد.

این مولف درباره استفاده از پژوهش در آثار خود گفت: بخشی از آثارم رمان، بخشی جستار و بخشی هم در حوزه عرفان است و در همه آثارم پشتوانه پژوهشی وجود داشته و حاصل سال‌ها اندیشه و پژوهش بوده که در قالب یک داستان بروز کرده است. با مراجعه به آثارم همواره پیرنگ اصلی یا خرده پیرنگ مطالعات فلسفی را پیدا می‌کنم.

مافی گفت: جایزه پژوهش سال سینمای ایران خیلی اقدام مبارکی است. سال گذشته خودم دبیر این جشنواره بودم، فراز و فرود این جایزه را بررسی کردم و به ابعاد آن واقف هستم. کم کم این جایزه در حال رشد در میان اصحاب پژوهش است و باید تلاش کنیم این اتصال میان سینمای ما و پژوهش را بیشتر کنیم؛ اگر چنین شود این جایزه رونق بیشتری یافته و اثرگذارتر میشود. در حال حاضر افق روشنی دارد و امیدوارم به زودی به‌روز این پژوهش‌ها را در نقاط مختلف سینمای کشور ببینیم.

وی اظهار کرد: ما باید حتما جهان را رصد کنیم و موضوعات جهان را در مقام فرم، محتوا، تکنیک و... بررسی کنیم. اگر به روز باشیم حتما می‌توانیم از مرزهای کشور عبور کنیم. برای به‌روز بودن نیازمند پژوهش و مطالعه هستیم و هرچقدر موضوعات را دقیق‌تر و جدی‌تر بررسی و بومی کنیم، می‌توانیم افق روشن‌تری داشته باشیم.