مبلغ یارانه واریزی به حساب مردم به زودی دو برابر می‌شود + جزئیات
به نظر می‌رسد اقدام دولت رئیسی در جهت افزایش مبلغ یارانه ها، آن هم یازده سال پس از شروع پرداخت یارانه‌های نقدی به مردم و عدم تغییر مبلغ آن در این سال ها، سیاست حمایتی قابل قبولی در جهت تقویت قدرت خرید بسیاری از اقشار ضعیف جامعه است.
یکی از وظایف مهم اقتصادی دولت‌ها توزیع درآمد در جامعه است و یارانه ابزاری است که می‌تواند دولت را در توزیع درآمد و برابری آن بین گروه‌های پایین و بالای درآمد یاری کند.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ بر این اساس، بیش از ده سال قبل (آذرماه 1389) محمود احمدی نژاد رئیس دولت دهم خبر از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها داد و بر این اساس در اولین پرداخت یارانه‌ای به حساب سرپرستان خانوار، مبلغ 81 هزار تومان برای هر نفر به ازای دو ماه ابتدایی پرداخت شد. رقمی که در ماه‌های بعد با اضافه شدن یارانه نان، به عدد 45500 تومان به ازای هر نفر رسید و تا به امروز این رقم ثابت مانده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد از آذرماه 1389 تا پایان مهرماه سال جاری، 128 مرحله پرداخت یارانه نقدی از سوی دولت انجام شده است که با یک حساب ساده مشخص می‌شود اگر کسی از ابتدا تاکنون مشمول دریافت یارانه بوده و به هر دلیلی پرداخت آن قطع نشده است، پنج میلیون و 824 هزار تومان یارانه دریافت کرده است که البته مجموع رقم دریافتی برای یک خانوار می‌تواند با توجه به اعضای آن متفاوت باشد.
از سوی دیگر، گزارش اخیر دیوان محاسبات کشور نشان می‌دهد در سال گذشته، مبلغ پیش بینی شده در قانون برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوار‌ها رقم 42 هزار و 800 میلیارد تومان بوده است که از این رقم حدود 39 هزار میلیارد تومان آن (معادل 91 درصد) در سال 99 پرداخت شده است. به بیان دیگر، از ابتدای آغاز این سیاست یارانه‌ای تا به امروز، حدود 500 هزار میلیارد تومان، برآورد مجموع یارانه نقدی 45500 تومانی پرداختی از سوی دولت به همه مردم بوده است. رقمی قابل توجه، اما با اندک اثرگذاری بر قدرت خرید مردم به خصوص در سال‌های اخیر؛ زیرا در سال‌های اخیر همسو با افزایش نرخ تورم و روند گرانی ها، هیچ تغییری در رقم پرداختی یارانه نقدی از سوی دولت‌های دهم، یازدهم و دوازدهم صورت نگرفت تا جاییکه ارزش یارانه نقدی یازده سال قبل، امروز بسیار ناچیز شده است.
در این میان، با تغییر بهای بنزین در سال 1398، یارانه دیگری به نام یارانه معیشتی نیز در ادبیات اقتصادی ایران جای گرفت. این یارانه با یارانه نقدی پرداختی در سال های گذشته، تفاوت‌هایی داشت. به عنوان نمونه مبلغ آن بر اساس تعداد افراد خانوار متغیر بود و از سوی دیگر، تعداد جامعه آماری مشمول آن نیز کمتر از یارانه بگیران 45500 تومانی بود.
این یارانه معیشتی که فردا شب، بیست و چهارمین مرحله پرداخت را هم پشت سر خواهد گذاشت، در سال گذشته به تعداد 62 میلیون و 459 هزار و 795 نفر پرداخت شد و آن گونه که گزارش دیوان محاسبات نشان می‌دهد، در مجموع بیش از 32 هزار میلیارد تومان از سوی دولت به حساب بیش از 62 میلیون نفر واریز شده است. رقمی که بیش از 104 درصد بیشتر از مبلغ پیش بینی شده در قانون بوده است.
*س_12 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به حساب پردرآمدها!
_س* اما نکته مهم در این سال ها، عدم تغییر مبلغ یارانه نقدی همسو با افزایش نرخ تورم و همچنین عدم حذف دهک‌های بالا از لیست یارانه بگیران، بوده است. موضوعی که در گزارش اخیر دیوان محاسبات درباره تفریغ بودجه سال 1399 به آن اشاره شده است:
«مطابق بند الف تبصره 14، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف بوده است نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه بگیران، اقدام کند و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نیز مکلف بوده است امکان ثبت‌نام برای افرادی که موفق به ثبت‌نام برای بهره‌مندی از یارانه نشده‌اند را فراهم نماید؛ در سال 1399 وزارتخانه مذکور تعداد 23,033,505 نفر سه دهک بالای درآمدی یارانه بگیران را شناسایی نموده، لیکن اقدامی جهت قطع یارانه آن‌ها صورت نگرفته است. شایان ذکر است، یارانه پرداختی به افراد مذکور بالغ بر دوازده هزار و پانصد و هفتاد و شش میلیارد (12,576,000,000,000) تومان بوده است. همچنین سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اقدامی جهت ثبت‌نام افرادی که موفق به ثبت‌نام برای بهره‌مندی از یارانه نشده‌اند، انجام نداده است.»
بنابراین آمار‌ها نشان می‌دهد با وجود تأکید قانون بر حذف پردرآمدها از لیست یارانه بگیران نقدی، همچنان حدود 95 درصد ایرانی یارانه نقدی دریافت می‌کنند. روندی که اگر در سال‌های گذشته، اصلاح شده بود، نتایج مثبتی بر سطح پرداختی اقشار کم‌درآمد جامعه می‌توانست داشته باشد.
*س_افزایش مبلغ یارانه پرداختی به زودی کلید می‌خورد
_س* بر اساس این گزارش، بررسی‌ها و اطلاعات موثق خبرنگار تابناک اقتصادی نشان می‌دهد دولت سیزدهم به ریاست دکتر سید ابراهیم رئیسی قصد دارد در هفته‌های آتی، تغییر و تحولی در سازوکار پرداخت یارانه‌های نقدی و معیشتی صورت دهد. به عبارت دیگر، با توجه به عدم تغییر مبلغ یارانه‌های نقدی و معیشتی در سال‌های اخیر و فشار مضاعف تورمی بر قدرت خرید و دخل‌وخرج اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه، نتایج جمع‌بندی تیم اقتصادی دولت به تغییر مبلغ یارانه پرداختی به سرپرستان خانوار منجر می‌شود.
آن گونه که یک منبع مطلع و آگاه به خبرنگار تابناک گفته است، دولت سیزدهم در آذرماه 1400، قصد دارد طی یک برنامه کارشناسی و زمان‌بندی شده، مجموع مبلغ یارانه نقدی و معیشتی پرداختی به حساس هر شخص را به دو برابر افزایش دهد. به‌عبارت‌دیگر، تا به امروز هر شخص یارانه بگیر نقدی و معیشتی، در مجموع بیش از 100 هزار تومان طی دو مرحله از این محل دریافتی داشت، حال با تغییر سازوکار پرداختی از سوی دولت، قرار است از آذرماه امسال (حدود یک ماه دیگر) این رقم به بیش از 200 هزار تومان افزایش یابد.
*س_سخن پایانی
_س* به نظر می‌رسد اقدام دولت رئیسی در جهت افزایش مبلغ یارانه آن‌هم یازده سال پس از شروع پرداخت یارانه‌های نقدی به مردم و عدم تغییر مبلغ آن در این سال ها، سیاست حمایتی قابل قبولی در جهت تقویت قدرت خرید بسیاری از اقشار ضعیف جامعه است، هرچند انتظار می‌رود در هفته‌های آتی، منابع مالی این افزایش دو برابری یارانه‌ها از سوی مسئولان مرتبط در تیم اقتصادی دولت سیزدهم به اطلاع عموم مردم برسد تا شفاف سازی صورت بگیرد.
با این وجود به نظر می‌رسد یکی از اقدامات اساسی در این بستر، حذف دهک‌های پردرآمد از لیست یارانه بگیران نقدی و تغییر در سازوکار تخصیص یارانه‌های پنهان به‌صورت عادلانه برای همه مردم باشد.
همان‌گونه در ابتدا بیان شد، یکی از وظایف مهم اقتصادی دولت‌ها توزیع درآمد در جامعه است و یارانه ابزاری است که می‌تواند دولت را در توزیع درآمد و برابری آن بین گروه‌های پایین و بالای درآمد یاری کند.
به بیان دیگر، پس از کم کاری صورت گرفته در دولت قبل برای حذف یارانه نقدی بیش از 23 میلیون ثروتمند و پول پاشی 12 هزار میلیارد تومانی دولت روحانی در عرض فقط یک سال برای این افراد، وقت آن رسیده است تا با اجرای قانون و حذف ثروتمندان از لیست یارانه بگیران، سهم اقشار محروم و کم درآمد جامعه را از منابع یارانه‌ای افزایش دهیم.
