محمدیان: افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان نه علمی است و نه راه‌گشا
مسئول معاونت سیاست‌ورزی بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان افزایش سقف سنی ورود به این دانشگاه را تصمیمی غیرعلمی و تحت فشار دانست و هشدار داد که این نامسئله، چالش‌های اصلی آموزش و پرورش را به حاشیه می‌برد.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم، تصمیم اخیر برای افزایش سن پذیرش دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از 24 به 30 سال، موجی از واکنش‌های انتقادی در میان کارشناسان حوزه آموزش‌وپرورش برانگیخته است. این تصمیم که به‌درخواست وزارت آموزش‌وپرورش و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی اتخاذ شده، از نگاه مخالفان، با مأموریت اصلی دانشگاه فرهنگیان و اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین و تأکیدات رهبر انقلاب بر جوان‌گرایی و تربیت معلمان انقلابی در تضاد است. تسنیم نیز در گزارشی تحت عنوان «چالش «30 ساله‌ها» در دانشگاه فرهنگیان / بررسی 8 اشکال جدی» به این مساله پرداخته و برای بررسی بیشتر این بار به سراغ ملیحه محمدیان مسئول معاونت سیاست‌ورزی مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان رفته است.
*اهمیت نقش دانشگاه فرهنگیان در نظام آموزشی
محمدیان در گفت‌وگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم در خصوص تصویب این قانون جدید گفت: نظام آموزشی هر کشور، عامل پیشرفت و ترسیم‌کننده نقشه فردای آن کشور است. همچنین با توجه به اینکه کیفیت آموزش ارتباط مستقیمی با سرمایه‌گذاری در حوزه تربیت معلم دارد و نقش دانشگاه فرهنگیان در کیفیت‌بخشی به منابع انسانی آموزش و پرورش روشن است، جایگاه دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در موضوع افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان، ورود به دانشگاه‌های تربیت معلم در سال‌های گذشته از 22 به 24 سال افزایش یافته بود که بار دیگر با درخواست وزارت آموزش و پرورش از سوی کمیسیون معین شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 4 شهریور ماه 1404، با فرصت دوهفته‌ای برای بازنگری به 30 سال افزایش یافت.
وی ادامه داد: مدعیان با دلایلی از جمله عدم محرومیت عده‌ای از جوانان از شغل معلمی و قیاس آن با شرایط سن آزمون استخدامی و...، از طریق فشار داوطلبان و پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی و در نهایت با نامه رسمی وزیر آموزش و پرورش، این موضوع را در دستور کار شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دادند. این نامسئله‌ای که امروز روی میز سیاست‌گذاران قرار گرفته است، مسائل اولویت‌دار آموزش و پرورش را در کشوی دربسته قرار داده و به حاشیه برده است.
*نقد سیاست‌گذاری غیرعلمی و تحت فشار
مسئول معاونت سیاست‌ورزی مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان با تاکید بر اینکهنکته اصلی در این پدیده، فارغ از خود محتوای سیاست، الگوی سیاست‌گذاری است؛ تصریح کرد: اساساً سیاست‌گذار چه مسئله‌ای را حس کرده و چگونه مسئله را تحلیل کرده که راه‌حل آن افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان بوده است؟ این شیوه سیاست‌گذاری غیرعلمی و تحت فشار، به جای تصمیم‌گیری بر اساس تحقیقات علمی و آسیب‌شناسی دقیق، نتیجه‌ای جز نامسئله درست کردن و طرف مخالف و موافق ایجاد کردن ندارد. و آن نوع سیاستی که با ریل قانون، پس از شناخت اولویت‌ها و درک ضرورت‌ها به کار بسته شود، آینده را تضمین می‌کند.
محمدیان در ادامه گفت: بر این اساس، همانطور که مخالفان این طرح ادله کارشناسی خود را بارها ارائه کرده‌اند، موافقین این طرح نیز باید به جای حرف‌های کلی، ادله کارشناسی خود را به وضوح بیان کنند؛ اما متأسفانه طبق گفته خودشان مگر داشتن یا نداشتن پشتوانه کارشناسی و پژوهشی فرقی دارد؟ در این زمینه چند سؤال اساسی نیز مطرح می‌شود، همانند: اولویت این طرح از کجا آمده است؟ پیگیری مجدد این طرح چه موضوعیتی دارد؟ چه تضمینی است که فشارهای اجتماعی در آینده منجر به درخواست‌های مشابه برای افزایش سن به بالاتر از 30 سال نشوند؟ آیا این اتفاق و اصرار بیش از حد یک سری از نمایندگان مجلس و شخص وزیر واقعاً بر پایه ادله کارشناسی است و یا صرفاً یک مواجهه سیاسی با موضوع تربیت معلم در حال رخ دادن است؟
*پیامدهای منفی افزایش سن بر کیفیت آموزش
وی همچنین افزود: سؤال اساسی‌تر اینکه آیا این فشار و همت بالایی که در رابطه با بحث افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان وجود دارد، برای مسائل و مشکلات اصلی و بنیادین تربیت معلم هم وجود دارد؟ آیا به همین اندازه فشار جدی برای توسعه کمی و کیفی دانشگاه فرهنگیان از قبیل افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان، تقویت نیروی انسانی و هیئت علمی، ارتقای کیفیت برنامه آموزشی، تأمین بودجه کافی و زیرساخت‌ها و... وجود دارد؟ آیا مسئله‌ها در بین نامسئله‌هایی مانند این بحث گم نشده‌اند؟ آیا این اصرار و تلاش‌ها از روی دغدغه تربیت معلم است یا صرفاً یک نگاه تأمین معلم به نیروی انسانی است؟ و آیا به جای تکیه بر کار کارشناسی صرفاً بر اساس فشارهای خیابانی و سیاسی‌کاری‌ها به جهت پر شدن سبد رأی، این تصمیم اتخاذ نشده است؟
مسئول معاونت سیاست‌ورزی مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان گفت: در حقیقت، این تصمیم با اصول و لوازم تربیت معلم و سیاست‌های ما در تضاد است و چالش‌هایی را به وجود می‌آورد که در ادامه به صورت خلاصه به یک سری از دلایل رد این طرح اشاره خواهم کرد: تضاد با مأموریت استراتژیک تربیت معلم، سیاست‌گذاری غیرعلمی و تحت فشار، غفلت از موضوعات کلیدی و نگاه جامع به بهبود نظام جذب و گزینش معلمان، تنزل جایگاه دانشگاه فرهنگیان از یک محیط هویت‌ساز به بنگاه شغل‌یابی و یکسان‌انگاری فرآیند تربیت معلم با فرآیند استخدام، پایان‌ناپذیری مطالبات و فشارهای اجتماعی، نادیده گرفتن جو فرهنگی و جامعه همسالان، کاهش پویایی و انرژی در محیط آموزش، افزایش شکاف بین نسلی بین معلم و دانش‌آموز، کاهش توان و انگیزه یادگیری در سنین بالاتر، افزایش هزینه آموزش و تربیت معلم، افزایش احتمال فرسودگی شغلی زودهنگام، کاهش فرصت برای داوطلبان جوان‌تر، عدم کفایت مطالعه تطبیقی صرف در خصوص سن معلمان و بی‌تأثیر بودن افزایش سقف سنی بر کیفیت و کمیت پذیرش دانشگاه‌های تربیت معلم.
محمدیان ضمن اشاره به اینکه، طرح افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان ادله کارشناسی و منطقی ندارد، بیان داشت: موضوعی که نیازمند توجه جدی است این است که باید حواسمان باشد که دانشگاه فرهنگیان یک محیط هویت‌ساز است نه صرفاً مرجعی برای آموزش مهارت‌های معلم و استخدام معلم. همچنین این نکته هم باید گفته شود که در شرایط فعلی با توجه به عدم توجه به زیرساخت‌های دانشگاه فرهنگیان و همچنین عدم توسعه کمی و کیفی دانشگاه، افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان نیز راه‌حل رفع کمبود معلم نخواهد بود که بخواهیم با این مدل سیاست‌گذاری‌ها متقاضیان آن را افزایش دهیم.
*مسیرهای جذب معلم و چالش ماده 28
وی اظهار داشت: درباره مسیر جذب در این دانشگاه هم همانطور که مقام معظم رهبری اشاره داشته‌اند، تنها مسیر ورود معلم به آموزش و پرورش باید صرفاً از طریق دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی باشد و برای این اتفاق ظرفیت‌سازی و سازماندهی صورت گیرد و جذب افراد از بیرون یک عمل اضطراری است که در صورت ناچاری و اضطرار اشکال ندارد و علی‌الاصول هم یک کار درستی نیست. اما الان طبق این سیاست عمل نمی‌شود و حتی جذب از طریق ماده 28 بسیار بیشتر از دانشگاه فرهنگیان صورت می‌گیرد و اگر به معلمی به عنوان شغل و به دانشگاه فرهنگیان به مثابه بنگاه کاریابی نگاه نمی‌شود.
افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان در اختیار شورای انقلاب فرهنگی استمسئول معاونت سیاست‌ورزی مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان تاکید کرد: افرادی که واقعاً علاقه دارند مسیر برای آنها بسته نیست و می‌توانند از این طریق وارد شوند ولی اینکه به خاطر اشکالات وارد بر جذب از طریق ماده 28 بخواهیم روند تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان را از الزاماتی که دارد دور کنیم یک کار اشتباه دیگر است و بهتر است روی بهبود کیفیت تربیت معلم تمرکز شود. اگر در نظام آموزش و پرورش ما بحران ناترازی منابع انسانی وجود دارد، چنین تصمیمات بدون پشتوانه محکم راه‌حل نخواهد بود بلکه نیازمند برنامه جامع منابع انسانی هستیم که بر طبق آن بتوانیم پیش برویم و تصمیمات لازم را اتخاذ کنیم. در شرایط فعلی حتی با چشم‌پوشی بر درست یا غلط بودن بحث افزایش سقف سنی نیز زیرساخت مناسبی برای آن وجود ندارد.
محمدیان با اعلام این خبر که امسال لایحه بودجه دانشگاه فرهنگیان 38.2 درصد و بودجه عمومی عمرانی و سرمایه‌ای دانشگاه فرهنگیان 3.5 درصد افزایش یافته است، گفت: اما این رقم اصلاً پاسخگوی نیازهای این دانشگاه نیست. ناگفته نماند بیشتر بودجه این دانشگاه صرف هزینه‌های جاری (حقوق و مزایا و امور اداری و آموزشی) می‌شود و مقدار بسیار محدودی صرف توسعه زیرساخت‌ها خواهد شد و این تخصیص نامناسب اعتبارات باعث می‌شود زیرساخت‌های دانشگاه فرهنگیان توسعه نیابد و اینکه سهم بودجه دانشگاه فرهنگیان از بودجه عمومی آموزش و پرورش 1.9 درصد و از بودجه عمومی کشور کمتر از 0.1 درصد بوده؛ البته باید تأکید شود که بودجه دانشگاه فرهنگیان 55 درصد از منبع درآمدهای اختصاصی تأمین می‌شود که همان کسورات دانشجویی است و این اتکای بالا به درآمدهای اختصاصی مخالف رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 1919126 است.
* زیرساخت و بودجه ناکافی برای اجرای مصوبه
وی خاطرنشان کرد: این ارقام و اعتبارات در حالی است که در ماده 92 بند شماره 2 برنامه هفتم پیشرفت به افزایش سالانه 25 درصدی جذب دانشگاه فرهنگیان در کنار توجه به توسعه زیرساخت و بهبود کیفیت آموزش پرداخته شده است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا این اعتبارات و هزینه‌ها پاسخگوی این درخواست است؟ جواب خیر است و این محدودیت‌های بودجه‌ای حتی مانع جدی بر سر راه تحقق مأموریت‌های دانشگاه فرهنگیان خواهد شد و تأثیر مستقیم بر کاهش کیفیت تربیت معلمان خواهد داشت. با توجه به موضوعات بیان شده در رابطه با بودجه دانشگاه فرهنگیان به این نتیجه خواهیم رسید که طرح افزایش سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان، جدا از درست یا غلط بودن آن، نه تنها زیرساخت‌های مناسب جهت اجرایی شدن را ندارد بلکه حتی مشکلی از این دانشگاه را حل نکرده و مشکلی به مشکل‌های این دانشگاه می‌افزاید.
مسئول معاونت سیاست‌ورزی مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در پایان سخنان خود گفت: باید گفته شود که بهتر است به جای توجه به نامسئله‌هایی مانند بحث افزایش سقف سنی که جز بدتر کردن اوضاع در بلندمدت سودی ندارند، به مسئله‌های مهمی همچون نظام بودجه‌ریزی آموزش و پرورش، توسعه کمی و کیفی دانشگاه فرهنگیان، سند تحول بنیادین و اجرایی‌سازی نقشه راه آن، احکام برنامه هفتم پیشرفت، برنامه جامع منابع انسانی، برنامه آموزشی، عدالت آموزشی، تقویت انگیزه جوانان برای ورود به حرفه معلمی، و موضوعات این چنینی پرداخته شود و این همه مسئله‌های ریشه‌ای نیازمند توجه جدی مسئولان و سیاست‌گذاران است و ما درخواست داریم به جای مواجهه سیاسی و غیرکارشناسی با مسئله تربیت معلم و مسائل آموزش و پرورش و اصرار روی نامسئله‌ها روی مسئله‌های واقعی بایستند و برای حل اینها و ساختن آینده کشور هزینه‌های واقعی بدهند. و کاش صدای مسئولین و نمایندگان مجلسی که برای نامسئله‌ی افزایش سقف سنی بلند است برای مسئله بودجه آموزش و پرورش و چالش‌های جدی حاصل از آن و چالش‌های دانشگاه فرهنگیان و توسعه کمی و کیفی آن که از مطالبات جدی است همین‌قدر بلند می‌بود.