مخاطرات حذف دانش‌آموزان اتباع مجاز از سیستم آموزشی کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، بیست و دومین نشست تخصصی "وضعیت‌شناسی مهاجرین افغانستانی در ایران" انجمن راحل با موضوع "بازماندگی از تحصیل؛ واکاوی چالش‌های آموزشی" درباره تبعات اجتماعی محرومیت آموزشی کودکان مهاجر قانونی، برگزار شد.

فاطمه رئیس‌السادات در تحلیل تبعات اجتماعی این محرومیت گفت: این کودکان بالاخره در پارک، در محله و در آینده در جامعه با کودکان ما تعامل خواهند داشت. آیا ما می‌خواهیم این تعامل، همراه با احساس کینه و بی‌اعتمادی باشد؟ نسل گذشته و فرزندان نسل جدید آمده‌اند و بچه‌دار شده‌اند و الان روی قضیه آموزش بچه‌ها حساس هستند.

وی با بیان اینکه امروز این والدین (اتباع افغانستانی مجاز) هستند که پیگیر تحصیل فرزندانشان شده‌اند، گفت: این یک تغییر نسلی ارزشمند است که متأسفانه با دیوار سیاست‌های محدودکننده روبرو شده است.

رئیس‌السادات با تحلیل روند تاریخی "دیگری‌سازی" گفت: در دهه 60، کودک افغانستانی در مدرسه هیچ تفاوتی با کودک ایرانی نداشت. اما از دهه 70 به بعد، با شکل‌گیری رسانه، یک "دیگری" ساخته شد. این "دیگری" در بهترین حالت یک سرایدار با هوش پایین و در بدترین حالت یک قاچاقچی یا بزهکار تصویر می‌شود. این تصویرسازی، بستر فرهنگی طرد از مدرسه را فراهم می‌کند.

فاطمه مقدسی نیز به تبعات امنیتی این محرومیت اشاره کرد و هشدار داد: ما در حال شکل‌دهی به نسلی هستیم که هیچ نسبتی با جامعه میزبان خود نخواهد داشت. این وضعیت تبعات امنیتی بسیار جدی برای آینده هر دو کشور دارد. وقتی شما جمعیتی داشته باشید که نه آموزش دیده، نه ادغام شده و نه احساس تعلق به جامعه میزبان دارد، طبیعی است که این می‌تواند به عاملی برای ناامنی تبدیل شود.

این جامعه‌شناس با تشریح وضعیت هولناک مقطع ابتدایی برای کودکان و دانش‌آموزان مهاجر هشدار داد: در سن آموزش پایه (6-11 سال) با جمعیت 796 هزار کودک روبرو هستیم، اما فقط 351 هزار نفر در مدارس ثبت‌نام شده‌اند. این به معنای بازماندگی 445 هزار کودک فقط در مقطع ابتدایی است. این کودکان در سنی هستند که طبق قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی ایران، آموزش برای آنها باید اجباری و رایگان باشد.

مقدسی با اشاره به تمرکز جغرافیایی خاص این جمعیت افزود: تحلیل‌های میدانی نشان می‌دهد 33 درصد از کل دانش‌آموزان مهاجر در تهران و شهرستان‌های استان تهران متمرکز هستند. این درحالی است که بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد تنها 0.2 درصد از مدارس کشور با تراکم بالای 70 دانش‌آموز افغانستانی مواجهند که همین موضوع ادعای تراکم کلاسی گسترده را زیر سؤال می‌برد.

مقدسی تأکید کرد: هزینه ادغام امروز این کودکان، به مراتب کمتر از هزینه مقابله با تبعات اجتماعی محرومیت آنان در آینده خواهد بود. ما در حال از دست دادن فرصت تاریخی برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر عدالت و انسجام اجتماعی هستیم.