مراقب این اعتیاد جدید باشید!
فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: لذت تجربه واقعیت مجازی گاهی می‌تواند اعتیادآور باشد.
به گزارش مشرق، نرجس جعفری با اشاره به اینکه هدست‌ها و عینک‌های واقعیت مجازی (VR) در کودکان عمدتا برای بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: این عینک‌ها بر روی وسایل شنیداری نصب می‌شود و با ردیابی مکانی که در اختیار دستگاه قرار می‌دهد، فرد در محیطی مجازی شبیه‌سازی شده، حرکات را تقلید می‌کند.
وی افزود: قبلا توصیه پزشکان این بود که کودکان خیلی نزدیک به تلویزیون ننشینند چون هر چه این فاصله نزدیکتر باشد، کنتراست صفحه نور بالاتر می‌شود و عارضه‌های چشمی بیشتری برای کودکان ایجاد خواهد شد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، ادامه داد: با پیشرفت‌های ایجاد شده در حوزه الکترونیک و استفاده از موبایل‌ها، این فاصله از چند متر در حال حاضر به چند میلی متر رسیده است.
وی تاکید کرد: وسیله‌هایی که روی گوش نصب می‌شود اگر در بازه‌های زمانی طولانی مدت و با صدای بالا استفاده شود، عارضه‌های شنیداری در فرد ایجاد خواهند کرد.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان دانشگاه به تحقیقاتی که طی سال‌های اخیر درباره استفاده از وسایل ارتباط تصویری مثل تلویزیون و موبایل انجام شده اشاره کرد و افزود: این تحقیقات گواه این موضوع است که میزان عیوب انکساری، نزدیک‌بینی یا عینکی شدن بچه‌ها به دنبال استفاده از این وسایل افزایش پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه عینک‌های واقعیت مجازی به تازگی وارد بازار شده است، خاطرنشان کرد: هنوز تحقیقات جامع و کاملی درباره تاثیرات این وسایل بر افراد خصوصا کودکان انجام نشده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، هشدار داد: اساسا مکانیزمی که روی چشم بار اضافه وارد کند، در استفاده‌های طولانی مدت عوارضی را به دنبال خواهد داشت، این موضوع برای صدای‌های بلند هم به مراتب زیان‌بارتر است.
او نسبت به استفاده طولانی مدت خصوصا کودکان از وسایل الکترونیکی هشدار داد و گفت: توصیه اکید این است که کودک شما برای مدت طولانی از این وسایل استفاده نکند، قاعده کلی این است که به ازای هر نیم ساعت بازی، باید کودک یک ربع به چشم استراحت دهد و یا "قانون 202020 "عمومی که برای وسایل ارتباط تصویری است را حتما رعایت کند.
"قانون 202020" از چشمانتان محافظت می‌کند
وی با اشاره به اینکه اولین توصیه ما به شما رعایت قانون 202020 است، توضیح داد: این موضوع به این معنی است که هر 20 دقیقه به مدت 20 ثانیه چشم‌هایتان را از نمایشگر برداشته و به فاصله 20 فوتی یا 6 متری نگاه کنید، تا کره چشم از حالت انقباض عضلات خارج شود و استراحت کوتاهی داشته باشد.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان دانشگاه با بیان اینکه هر چه زمان بازی طولانی‌تر شود چون فرد با واقعیت فاصله دارد، به این مفهوم است که کودک شما در طول بازی مثلا در حال دویدن و یا پرواز کردن است، خاطرنشان کرد: در این شرایط، این پیام به مغز ارسال می‌شود که فرد در حال حرکت است و این در حالی است که گوش داخلی که مسئول برقراری تعادل در بدن است، این پیام را مخابره می‌کند که فرد جایی ایستاده و حرکتی ندارد، این عدم تطابق، مشکلاتی را برای بدن ایجاد می‌کند.
وی در توضیح اینکه چگونه سیستم تعادلی بدن بین چشم و سیستم گوش داخلی هماهنگی ایجاد می‌کند، تصریح کرد: زمانی که پیام متفاوت و متناقض از گوش و چشم به مغز مخابره می‌شود، در واقع فرد دچار سرگیجه و حالت تهوعی شبیه ماشین‌گرفتگی یا بیماری حرکت می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه، افزود: در این شرایط فرد دچار حالت تهوع، رنگ پریدگی، سردرد یا سرگیجه می‌شود، در واقع در استفاده از این وسیله‌های ارتباطی این حالت تقلید می‌شود و این موضوع هم به دلیل عدم تطابق این دو سیستم با یکدیگر است.
وی با اشاره به اینکه هر چقدر بازه زمانی بازی کودکان طولانی‌تر شود مشکلاتی در پی خواهد داشت، ادامه داد: با افزایش این موضوع، عارضه‌ها نیزافزایش پیدا خواهند کرد بنابراین؛ توصیه می‌شود این بازه زمانی کوتاه‌تر شود تا این عوارض به کمترین میزان خود برسد.
جعفری با بیان اینکه عوارض استفاده از بازیهای الکترونیکی، خصوصا در افرادی که زمینه‌های ابتلا به سردرد، مشکلات گوارشی و یا مستعد به سرگیجه هستند را تشدید می‌کند، ادامه داد: افراد مبتلا و یا مستعد به این بیماری‌ها، مشکلات بیشتری را تجربه خواهند کرد.
وی با اشاره به اینکه هر چه بازیهای کامپیوتری بیشتر انجام شود و یا به واقعیت نزدیکتر باشد به همان مراتب عارضه‌های بیشتری را به دنبال خواهد داشت، ادامه داد: اوج عارضه‌هایی که برای فرد ایجاد می‌شود در فضای (VR) دیده می‌شود، در شرایطی که فرد در فضایی با تقلید از فضای واقعی قرار می‌گیرد این اتفاق رخ می‌دهد، در این شرایط حافظه دیداری به مغز پیام‌هایی را مخابره می‌کند و دقیقا این پیام‌ها همان جایی ذخیره می‌شود که تجربیات واقعی ما ذخیره شده است.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، توضیح داد: به طور مثال اگر شما در حال تماشای فیلم باشید، اطلاعات این فیلم دقیقا همان جایی می‌نشیند که تجربیاتی را در آن مکان داشته‌ایم و به لحاظ مکانی در حافظه دقیقا در همان محل ذخیره خواهد شد، حال به هر میزان این فیلم به واقعیت نزدیک باشد مغز خود در شرایطی تصور می‌کند که واقعا این موضوع را تجربه کرده، اوج این مسئله در واقعیت مجازی مشهود است.
وی با بیان اینکه در در بازیهای واقعیت مجازی، اگر پرت‌شدن، زد و خورد فیزیکی و یا در شرایط جنگی قرار بگیرید، دقیقا در همان موقع ضربان قلب و فشار خون بالا می‌رود، اظهار کرد: دقیقا در این شرایط نشانه‌های اضطراب و ترس از لحاظ جسمی در فرد بروز پیدا می‌کند و دقیقا همان اثرگذاری را بر روحیه شما خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه، اضافه کرد: اگر قرار باشد تجربه کردن این واقعیت برای کودک ترس و یا اضطراب ایجاد کند، بازیهای واقعیت مجازی نیز همان حالت را برای روحیه کودک شما تقلید می‌کند، یا اگر کودک شما بیشتر وارد محتواهای ترسناک و خشن شود به مراتب مستعد این مسئله می‌شود که دچار اضطراب، ترس و یا مبتلا به اختلال و ترس از سانحه شود، حتی با یادآوری این موارد، کودک را در شرایط واقعی وحشت‌زدگی قرار خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه برخی از این بازیها، محتواهایی دارند که ممکن است برای کودک مناسب نباشند، اضافه کرد: توجه به این محتواها بسیار اهمیت دارد مثلا در برخی از این بازیها کودک از جهنم یا آتش عبورمی‌کند و یا بازی‌هایی هستند که این قابلیت را به کودک شما می‌دهد که در فضای بازی و فضایی شبیه به فضای واقعی به دشمنان خود شلیک کند و یا شاهد پاشیده شدن مغز آنها باشد.
جعفری به والدین هشدار داد: باید بدانید تاثیری که این بازی بر مغز کودک دارد به این مفهوم است که به کودک خود اجازه داده‌ایم این تجربه را در دنیای واقعی داشته باشد، چون در واقع مغز در حال دریافت همین پیام است وهمان اثرات را خواهد داشت.
او با تاکید بر اینکه باید به اطلاعات درج شده روی بازیها توجه داشت، افزود: بسیاری از شرکت‌های معتبر تولید کننده بازیهای کامپیوتری بازه سنی مجاز استفاده از این بازیها را بر روی اطلاعات درج می‌کنند مثلا این بازی برای سنین زیر 18 سال و یا کودکان مناسب نیست، این موضوع را باید جدی گرفت.
وی با بیان اینکه مسئله‌ای که مبتلابه کودکان شده، خاصیت اعتیادآوری این بازی‌هاست که اوج آن در بازیهای واقعیت مجازی دیده می‌شود، گفت: نکته اینجاست که متاسفانه اعتیاد کودکان به این بازیها به موضوعی عادی تبدیل شده و به دلیل جذابیت واقعیت مجازی به اوج خود رسیده، به این مفهوم که این بازیها جذابیتی برای کودکان ایجاد می‌کند که کودک ترجیح می‌دهد بازی را ادامه دهد و کم کم ترجیح کودک این است که بازی، جایگزین تمام فعالیت‌های او شده و در نهایت فعالیت‌های اجتماعی محدود خواهد شد.
جعفری با بیان اینکه یکی از آسیب‌های کاهش و محدودیت فعالیت اجتماعی، تحریک پذیری و یا پرخاشگری کودک است، ادامه داد: در این شرایط کودک تمایلی به انجام فعالیت درسی ندارد و در واقع معتاد این بازیها می‌شود.
وی به والدین توصیه کرد: حتما زمانی که والدین قصد دارند این وسایل را برای کودکان خود تهیه کنند، باید قوانین سفت و سختی برای کودکان و نوجوانان قائل شوند و بازه‌های زمانی مشخصی را برای انجام این بازیها در نظر داشته باشند، همچنین توصیه اکید این است که والدین قبل از اینکه بازی را در اختیار کودک قرار دهند حتما یکبار وارد فضای بازی شوند و خودشان این بازی را انجام دهند و اگر تجربه ناخوشایندی داشتند و یا دچار اضطراب شدند هرگز اجازه ندهند کودک این بازی را انجام دهد.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با اشاره به اینکه هر تجربه‌ای که بزرگسال دارد با شدت بیشتری در ذهن کودک ثبت و ضبط و به مراتب عوارض آن بیشتر می‌شود، عنوان کرد: کودکان تخیلات قوی تری در مقایسه با بزرگسالان و حتی نوجوانان دارند و موضوعات را به راحتی باور و خود را در شرایط واقعی فرض می‌کنند، مثلا اگر کودک شما کارتن و یا فیلمی را تماشا کند، ممکن است بعد از مدتی این تصور را داشته باشد که این فیلم را در زندگی واقعی تجربه کرده است.
جعفری ادامه داد: هر چه مواجه کودکان و نوجوانان با واقعیت مجازی کمتر شود برای رشد مغزی آنان بهتر است و آسیب کمتری متوجه کودک شما خواهد شد.
وی به سایر مشکلاتی که بازیهای واقعیت مجازی برای کودک ایجاد می‌کند اشاره کرد و آسیب جسمی را یکی از آسیب‌ها دانست و افزود: برخی از این بازیها حرکتی است و کودک حین بازی در فضای منزل جابه‌جا می‌شود، موارد زیادی دیده شده بچه‌ها زمان انجام بازی با اشیا مواجه و یا دچار آسیب به اندام‌ها و شکستگی عضو شده‌اند، اگر هم که به کودک خود اجازه این بازیها را می‌دهید، فضای امنی برای اینکار در نظر بگیرید تا با محیط اطراف برخورد نداشته باشد.
تنظیم فاصله درست و استاندارد دستگاه از دیگر مواردی بود که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و ادامه داد: اگر فاصله به درستی تنظیم نشود، این موضوع می‌تواند به چشم نیز آسیب وارد کند.
فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، افزود: سوزش و خستگی چشم از مهمترین علامت‌ها و عارضه‌هایی است که استفاده مدام از بازیهای واقعیت مجازی برای فرد ایجاد می‌کند، حتی ممکن است اگر کودک شما طولانی مدت بازی کند دچار تاری دید شده، یا برای او ضعف بینایی به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه تحریک کردن مغز برای افراد مستعد به تشنج خصوصا در سنین پایین‌تر یکی از دیگر از عارضه‌های بازیهای واقعیت مجازی است، ادامه داد: این موضوع کودکانی که در سنین پایین‌تر هستند را تهدید می‌کند، خصوصا تشنج‌هایی که بر اثر محرک‌های بینایی ایجاد می‌شوند.
جعفری تاکید کرد: کودکانی که به محرک‌های نوری حساس هستند حتی نباید زیاد با موبایل کار کنند و یا به صفحه تلویزیون برای مدت طولانی خیره شوند.
وی هشدار داد: بازیهای واقعیت مجازی می‌تواند برای طولانی‌مدت، حتی برای بار اول کودک را دچار تشنچ کند، همچنین توصیه می‌شود کسانی که مستعد تشنج هستند و یا سابقه خانوادگی ابتلا به تشنج را دارند، این بازیها را انجام ندهند.
بنابراعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی وی درباره سنین مجاز استفاده از بازیهای کامپیوتری، تصریح کرد: اساسا برای انجام بسیاری از بازیهای واقعیت مجازی باید برای کودکان محدود شود ضمن اینکه توصیه و یا قانون استفاده از این بازیها با توجه به محتوا برای 12 سال بالا است.
او در پایان درباره تلویزیون دیدن کودکان نیز به مواردی اشاره کرد و گفت: قانون کلی این است که کودکان زیر دوسال نباید تلویزیون تماشا کنند و کودکان کمتر از شش سال نیز روزانه با نظارت مستقیم والدین یک ساعت مجاز هستند.