مرثیه‌ای برای زندگان
خرم‌آباد - ایرنا - در حالیکه تا پایان فروردین، لرستان، سیر نزولی شیوع کرونا را تجربه می کرد اردیبهشت ماه دوباره روند ابتلا به کووید 19در این استان نگرن کننده شد روندی که بدون شک یکی از دلایل اصلی آن برگزاری دوباره مراسم عزاداری و ختم بود، مراسمی که هرچند به ظاهر مجالی برای اندوه از دست رفتگان است اما مرثیه ای غمناک برای زندگان تلقی می‌شود که به پیشواز مرگ رفته‌اند.
به گزارش ایرناف آیین های مناسبتی در لرستان از دیرباز بسیار پررنگ و در مراحل مختلفی انجام می شده و تاکنون نیز با وجود مدرنیته و گذر نسبی از زندگی سنتی اما همچنان به قوت باقی مانده و یکی از اصلی ترین این رسوم، برگزاری مراسم ختم، سوم، هفتم،چهلم و البته رفت و آمدهای مکرر در فواصل این زمان ها است.
نوع زندگی اجتماعی لرستانی ها آنچنان شکل گرفته که سرکشی از صاحب عزا و دلداری به خانواده های داغدار مفصل تر از یک مراسم ختم ساده است، سرکشی هایی که کرونا از سال گذشته قدغن کرد و همین امر در کاهش تجمعات به ویژه مراسم پنجشنبه آخر سال و روند نزولی کرونا نقش بسزایی داشت.
با بستن ورودی آرامستان ها و ممنوعیت چاپ آگهی ترحیم تاحدودی رفت و آمدهای سوگواری در استان کنترل شد و خاکسپاری شهروندان از دست رفته با رعایت پروتکل ها و بدون جمعیت های صد و هزار نفری برگزار شد.
اواخر فروردین ماه که مردم پس از حدود 2 ماه خانه نشینی تقریبی و البته رعایت دستورات پزشکی با کرونا مقابله کردند، وضعیت لرستان سفید و خیال مردم تا حدودی راحت شد، اما همزمان با فروکش شدن کرونا در استان، دستورالعمل عدم اعلام آمار روزانه بیماری در استان موجب کاهش حساسیت های مردم در این باره شد و عده بسیاری گمان کردند اکنون که خبری از آمار روزانه نیست لابد شرایط به حال عادی برگشته و می توان با ماسک و دستکش خداحافظی کرد.
همین امر زمینه را برای برگزاری مراسم عزا و حتی جشن های عروسی فراهم کرد و بار دیگر اجتماعات سنتی و آیین های عزاداری در استان شکل گرفت و مراسم ختمی که در غربت و بدون حضور فامیل و طایفه برگزار شده بود این بار با برگزاری چهلم های شلوغ جبران شد و بار دیگر آرامستان های شهر مملو از جمعیت تسلیت گو شدند.
البته داستان به همین جا ختم نشد، چاپ آگهی های ترحیم از سر گرفته شد و منازل داغدار نیز در را به روی تسلیت گویان فامیل گشودند، هرچند به صورت فرمالیته در آگهی ترحیم نوشتند تشییع در مزار برگزار می شود و هیچگونه مراسمی در منزل گرفته نمی شود اما این پشت پرده ماجرا بود و در اصل خود فریبی مردم باعث کمرنگ شدن اقدامات دوماهه شد.
رونق مراسم عزادارای و تجمع در آرامستان های لرستان هرچند به ظاهر مجالی برای اندوه از دست رفتگان است اما در واقع مرثیه ای برای زندگان تلقی می شود که با حضور در این اجتماعات ابتلا به کووید 19 را تقویت کرده و به پیشواز مرگ می روند.
یک دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه می گوید: لرستان از استان های طایفه گرا و متشکل از قومیت های مختلف و شناسنامه دار است که در دهه اخیر هرچند رشد مدرنیته را به خوبی تجربه اما همچنان سنت و گرایش های اجتماعی بر مبنای طایفه گرایی را در پس روابط شهری و روستایی حفظ کرده است.
فرهاد طهماسبی اظهار داشت: لرستان همچنان که در خط مدرنیته پیش می رود کوله باری از آداب و رسوم سنتی و قوم گرایانه را به همراه دارد، فرهنگ هایی که فارغ از درست یا غلط بودن، نقش بسزایی در روابط اجتماعی مردمان این سرزمین و دایره ارتباطات آنها با اطرافیانشان بازی می کند چراکه تعلق خاطر به هم خون و هم زبان در جوامع محلی و طایفه ای همچون لرستان بسیار پررنگ است.
وی با اشاره به روابط اجتماعی گسترده در لرستان همانند سایر جوامع محلی گفت: زندگی طایفه ای و اجتماعی گسترده تاکنون در لرستان تداوم داشته و این مدت تحت تاثیر خانه نشینی کرونا قرار گرفته تا جاییکه برخی از مردم همچنان در مقابل تهدید کرونا مقاومت کرده و شاید از برگزاری مراسم عروسی و جشن ها پرهیز کنند اما عدم حضور در آیین عزا و سوگواری را به سختی می پذیرند.
این جامعه شناس با بیان اینکه در زندگی طایفه ای هر فرد در مقابل سایر بستگان احساس مسوولیت می کند تصریح کرد: ترک مراسمی که قرن ها در استان وجود داشته و سینه به سینه منتقل شده به ویژه برای قدیمی ترها بسیار سخت تر است چراکه احساس تعلق خاطر آنها به این آیین ها بسیار قوی و قابل توجه می باشد.
طهماسبی ادامه داد: متاسفانه عده ای این خطر را جدی نمی گیرند و همچنان برای حضور در مراسم ختم و دادن سرسلامتی اصرار دارند و با دادن اعلامیه های ترحیم همگانی، انتظار خود از دوست و فامیل را برای حضور در مراسم تازه درگذشته شان عنوان می کنند و اینجاست که داستان رودربایستی روایت می شود و رسم و رسوم بار دیگر قدرت خود را به رخ کرونا می کشد.
وی گفت: هرچند رفتن برقبور رفتگان و قرائت فاتحه در دین اسلام همواره توصیه شده و مردم ایران از جمله لرستان به این امر دینی و نیکو توجه داشته اند اما به نظر می رسد این استان به دلیل اینکه فضای نسبتا سنتی و طایفه ای قوی دارد همچون برخی استان های همجوارش توجه بیشتری به این مهم داشته و مردم شهر و روستا علاوه بر اینکه اهمیت بسیاری برای حضورد در مراسم ختم، چهلم و سالگرد قائل هستند همچنان وقت روزپنجشنبه ی خود را برای زیارت اهل قبور اختصاص می دهند.
تداوم وضعیت قرمز کرونا در لرستان و برخورد قانونی با برگزاری مجالس
استاندار لرستان نیز از وضعیت قرمر و مرحله هشدار کرونا در برخی شهرهای استان خبر می دهد و می گوید: شرایط در بروجرد و دلفان قرمز است و در برخی مناطق نیز باید همچنان با اعمال محدودیت ها کنترل شود بنابراین با توجه به اینکه هر روز در برخی از شهرستان‌ها تعداد مبتلایان به بیماری افزایش می یابد استمرار برخی محدودیت ها همچنان در دستور کار است.
سیدموسی خادمی اظهار داشت: با توجه به تعطیلات چند روز آینده به مناسبت عید سعید فطر و وجود جاذبه‌های گردشگری لرستان، ممکن است مردم از سایر استان‌ها به استان سفر کنند که تاکید می شود باوجود مهمان نوازی مردم این منطقه اما هموطنان به دلیل آماده نبودن شرایط میزبانی لرستان برای سفر به استان برنامه ریزی نکنند.
استاندار لرستان در خصوص موضوع کنترل و اعمال محدودیت‌ها در ورودی برخی از شهرها گفت: این مهم در برخی از شهرستان‌ها به ویژه بروجرد، دلفان، دورود و خرم آباد بر عهده فرمانداران گذاشته شده است.
خادمی با اشاره به ممنوعیت برگزاری مجالس ترحیم و جشن‌های عروسی گفت: با توجه به ممنوعیت برگزاری مجالس ترحیم و عروسی اگر افرادی این موضوع را رعایت نکنند مطابق قانون با آنها برخورد خواهد شد.
وی ضمن تقدیر از همکاری خوب مردم در رعایت فاصله اجتماعی افزود: گزارش های خوبی از وضعیت کرونا در دلفان و بروجرد دریافت نمی شود که دلیل اصلی آن عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بازارها و مراکز تفریحی است.
وی همچنین افزود: بر اساس مصوبه ستاد ملی کرونا، به هیچ عنوان تجمعات بزرگ برگزار نمی شود و با توجه به وضعیت استان که در حالت هشدار قرار داریم نماز عید فطر برگزار نخواهد شد.
خادمی تصریح کرد: در خصوص پلدختر و چگنی که وضعیت آنها سفید بوده با همفکری دانشگاه‌علوم‌پزشکی و نماینده ولی فقیه در خصوص برگزاری نماز عید فطر در این 2 شهرستان تصمیم‌گیری خواهد شد.
فرضیه عدم انتقال کرونا در فضای باز عامل مهم ترویج مراسم ختم
متاسفانه این باور تا حدودی در میان مردم وجود دارد که کرونا در فضای باز سرایت نمی کند بنابراین با همین تز غیرعلمی راهی قبرستان های عمومی شهر می شوند و با دست دادن های متعدد و در آغوش کشیدن عزاداران، شرایط را برای تقویت شیوع این ویروس فراهم می کنند.
به نظر می رسد علاوه بر اینکه متخصصان و جامعه پزشکی باید تاکید بیشتری داشته باشند تا باور غلط مردم در خصوص عدم انتقال کرونا در فضای باز اصلاح شود و در عین حال جامعه همیشه در صحنه روحانیت نیز به شهروندان تاکید کنند قرائت فاتحه در هرجا و زمانی موجب شادی روح شده و نیازی نیست حتما با حضور سر مزار این سنت نیکوی الهی را به جای آورند.
چطور در شرایط شیوع ویروس کرونا مجالس شادی و عروسی لغو شده و جوانانی که برای آغاز زندگی مشترکشان برنامه ریزی کرده اند بدون حضور دیگران، در تنهایی و فارغ از هرگونه جشن و پایکوبی راهی خانه بخت می شوند اما همین تجمعات در هنگام ختم و یا روزهای پنجشنبه در قبرستان ها بدون توجه به خطرات ویروس شکل می گیرد.
متخصصان یک صدا عنوان می کنند احتمال انتقال از افراد حاضر در تجمعات وجود دارد و باید حتی‌المقدور از قرار گرفتن در تجمعات مربوطه و ایجاد تراکم خودداری کرد و بهتر است در این دوره خاص، تسلیت‌گویی‌ها عمدتا به شکل تلفنی یا از طریق اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و غیرحضوری باشد چراکه بدون شک، مردم فهیم ما و خانواده درگذشتگان، شرایط ویژه حاضر را درک می‌کنند و حاضر نیستند سلامت کسی برای تسلیت‌گویی به ایشان به خطر بیفتد.
تا دوم خردادماه مجموع مبتلایان به کرونا در ایران 131 هزار و 652 نفر، بهبودیافتگان 102 هزار و 276 نفر و فوتی‌ها هفت هزار و 300 نفر بوده است.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*