مهربانی و نرم‌خویی پیامبر (ص) در بیان آیت الله بهجت (ره)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سبک زندگی پیامبر (ص) دارای نکات و آموزه‌های مهمی است که در رأس آن‌ها مکارم اخلاق قرار دارد. چنانکه در حدیثی فرمودند: «انما بعثتُ لأتمم مکارم الأخلاق؛ به‌درستی که من برای به کمال رساندن اخلاق مبعوث شده‌ام.» با این وجود هنوز هم گاهی در حل مشکلات فردی، خانوادگی و اجتماعی دست به دامن ابزارها و روش‌هایی می‌شویم که از مکارم اخلاقی دور و بعید است، طوری که گویا ضرورت بازخوانی آموزه‌ها و سبک زندگی نبوی ضروری به نظر می‌رسد تا توجه دوباره‌ای به منش و روش آن حضرت در زندگی داشته باشیم.

خبرگزاری تسنیم بخش‌هایی از سخنان آیت الله بهجت (ره) را در خصوص سیره و منش پیغمبر گرامی اسلامی صلی‌الله علیه و آله مورد بررسی و بازخوانی قرار داده است. این مطالب گزیده‌ای از سخنان این عالم بزرگوار و حکیم است که پس از تائید دفتر معظم له، منتشر شده است.

مطمئن بودم که انتقام نمی‌گیری!

شخصی عبای پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله را با شدت بر گردن حضرت فشار داد و کشید و باعث خراش و ناراحتی حضرت شد. ولی حضرت فرمودند: «آیا از انتقام نترسیدی؟» او گفت: «مطمئن بودم که انتقام نمی‌گیری.»

ما باید در تحصیل صبر و حلم و تواضع سعی کنیم و از اینکه دیگران از ترس به ما احترام بگذارند، احتراز کنیم. به‌خصوص کسانی که ارباب رجوع و مناصب و مراجع و رؤسای ادارات و اولیای منازل و مدارس هستند.

امروز، روز مهربانی و ترحم است

در روایتی آمده است: «ثلاث خِصال مِن مَکارمَ الأخلاق: تُعطی مَن حرمک و تَصل مَن قَطَعَک و تَعفو عمن ظَلَمَک» (بحارالانوار؛ جلد 66 صفحه 370؛ اعلام الدین، صفحه 133؛ غررالحکم؛ صفحه 88)

یعنی «سه خصلت از مکارم اخلاق است: نخست اینکه به کسی که تو را محروم و ناامید کرده و چیزی به تو نداده، عطا کنی. دوم اینکه با کسی که از تو قطع رابطه نموده ارتباط برقرار کنی و سوم اینکه از کسی که به تو ستم کرده، گذشت کنی.»

مردم در هنگام فتح مکه در اطراف پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله شعار می‌دادند: «الیوم، یوم الملحمه؛ امروز، روز انتقام است.»

ولی پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمودند بگویید: «الیوم یوم المرحمه» یعنی «امروز، روز مهربانی و ترحم است.»

نمونه دیگر از گذشت حضرت

در ماجرای شهادت جناب حمزه رضوان‌الله تعالی علیه، عموی بزرگوار حضرت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله و بیرون آوردن جگر آن بزرگوار و مُثله کردن ایشان، رسول خدا به انتقام فکر کردند. آیه نازل شد که: «وَ اِن عَاقَبتُم فَعَاقِبُوا بِمِثلِ مَا عُوقِبتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَیر لِلصَابِرینَ؛ و هرگاه خواستید مجازات کنید، تنها به مقداری که به شما تعدی شده کیفر دهید؛ و اگر شکیبایی کنید، این کار برای شکیبایان بهتر است.» (سوره نحل، آیه 126) لذا آن حضرت «صَبَرَ. عَفی و غَفَرَ» (هم صبر پیشه کرد و هم عفو و گذشت نمود.)

همچنین آیه دیگری نازل شد که: «وَلَو أَنَهُم اِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جَآؤُوک فَاستَغفَرُوا اللهَ وَاستَغفَرَ لَهُمُ الرَسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَابًا رَحِیمًا؛ و اگر این مخالفان، هنگامی که به خود ستم میکردند (و پیرابند خدا را زیر پا می‌گذاردند)، به نزد تو می‌آمدند؛ و از خدا طلب آمرزش می‌کردند؛ و پیامبر هم برای آن‌ها استغفار می‌کرد؛ خدا را توبه پذیر و مهربان می‌یافتند.» (سوره نساء، آیه 64)

آن حضرت بعد از نزول این آیه، وحشی را - که قاتل عموی خود بود - عفو کرده و به او مژده مغفرت بعد از توبه دادند.