موج تازه گرانی برنج؛ پاکستانی کمیاب شد و ایرانی بی‌رقیب
اقتصادنیوز: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد بازار برنج در وضعیتی پیچیده گرفتار شده است؛ کمبود عرضه، کاهش واردات و مخلوط‌فروشی برخی سودجویان باعث جهش قیمت و سردرگمی مصرف‌کنندگان شده. فعالان بازار می‌گویند تا زمانی که واردات پایدار و تخصیص ارز به‌موقع نباشد، برنج ایرانی بی‌رقیب می‌ماند و مسیر گرانی ادامه پیدا می‌کند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایران آنلاین، که برخی از برنج‌های موجود در بازار که به نام برنج ایرانی به فروش می‌رسد یا برنج خارجی هستند که گونی آنها با برنج‌های ایرانی تعویض شده و یا مخلوطی از ایرانی و خارجی هستند اما سودجویان آن را به نام برنج ایرانی و با قیمت بالایی به فروش می‌رسانند. یک عضو اتحادیه بنکداران مواد غذایی با تأیید این موضوع می‌گوید که «برخی سود جویان برنج پاکستانی را با برنج ایرانی مخلوط کرده و به نام برنج هاشمی یا طارم اعلا عرضه می کنند. کارشناسان اتحادیه نیز در این زمینه آماده همکاری با نهادهای نظارتی هستند. به نظر ما بهترین راهکار برای جلوگیری از تخلفات، ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا‌ست.» اما در بازار برنج چه خبر است و چرا موج افزایشی قیمت به این بازار برگشته است؟
برنج پاکستانی تا چند روز دیگر به بازار می رسد
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «ایران» عنوان کرد: «در حال حاضر میزان برنج ایرانی توزیع شده در بازار بسیار کم است. همین امر موجب شده تا تقاضا از عرضه پیشی گرفته و قیمت‌ها افزایش پیدا کند. علت اصلی این امر این است که به علت نوسانات قیمتی که این محصول دارد توزیع کنندگان همچون کشاورزان و کارخانه داران به صورت قطره چکانی برنج را در اختیار بنکداران قرار می‌دهند.» رضا کنگری افزود: «از سوی دیگر واردات برنج پاکستانی که شباهت زیادی به برنج ایرانی دارد برای مدتی قطع شده بود و این محصول نیز در بازار کمبود داشت. همین موضوع موجب شد قیمت برنج پاکستانی نیز افزایش پیدا کند.» وی تأکید کرد: «در حال حاضر قیمت مصوب برنج پاکستانی کیلویی 66 هزار و 300 تومان است اما در کف بازار با نرخ کیلویی 180 تا 185 هزار تومان عرضه می‌شود. خبر خوش اینکه ثبت سفارش گسترده ای انجام شده که ان شاء الله چند روز آینده برنج پاکستانی در بازار عرضه خواهد شد و طبق مصوبه جدید، کالاهای اساسی وارداتی در اختیار توسعه بازرگانی قرار می‌گیرد و از طریق شبکه توزیع شامل اصناف، بنکداران مواد غذایی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین عرضه می‌شود. هم‌اکنون نیز دو هفته است که برنج هندی با همین ساز و کار در حال توزیع در کشور است و قیمت آن از 84 هزار تومان به 55 هزار تومان کاهش یافته است.» تنها 40 درصد اصناف در شبکه توزیع فعال کنگری با اشاره به مشکلات اصناف گفت: «در حال حاضر به علت اینکه حاشیه سود معقول و قانونی برای این زنجیره در نظر نگرفته‌اند تنها حدود 40 درصد واحد‌های صنفی پای کار هستند. اگر این سود در مصوبه لحاظ شود استقبال صد درصدی از شبکه توزیع صورت خواهد گرفت.» وی در خصوص قیمت برنج ایرانی اظهار کرد:«در حال حاضر برنج ایرانی ازبین 190 تا 330 هزار تومان عرضه می‌شود و برنج هاشمی درجه یک به 330 هزار تومان رسیده است. همین افزایش قیمت موجب شده توان خرید مردم کاهش یابد و بسیاری به سمت برنج پاکستانی یا هندی بروند. علاوه بر آن برخی از خانوارها اقدام به خرید برنج نیم دانه یا دانه شکسته که قیمت آن کیلویی 200 هزار تومان است، رفته‌اند.»
نبود برنج پاکستانی برنج ایرانی را بی‌رقیب کرد
دبیر انجمن تولید کنندگان و تأمین کنندگان برنج ایران، در گفتوگو با خبرنگار «ایران» با اشاره به وضعیت بازار برنج اظهار کرد: «با وجود اینکه فصل برداشت تازه به پایان رسیده اما نیاز کشور از تولید داخلی به علت کاهش تولید تأمین نشده است. به همین دلیل عامل اصلی گرانی برنج همین امر است. در حال حاضر کشور با کسری حدوداً یک میلیون و 600 هزار تن برنج مواجه است که باید از طریق واردات بموقع آن را جبران کنند.» مسیح کشاورز افزود: «طبق اعلام مرکز آمار ایران مصرف سالانه هر فرد 35 کیلوگرم و جمعیت 90 میلیونی کشور نیاز کل برنج حدود سه میلیون و 200 تا سه میلیون و 300 هزار تن است. در حالی که تولید سالانه بین یک میلیون و 600 تا یک میلیون و 800 هزار تن برآورد می‌شود. بنابراین برای جبران کسری باید واردات انجام شود که حدود 40 درصد آن باید به برنج سفید پاکستانی اختصاص یابد.» وی اظهار کرد: «امسال تا کنون حدود 800 هزار تن برنج توسط بخش خصوصی وارد کشور شده اما میزان برنج پاکستانی وارد شده به گونه‌ای بود که حدود 100 هزار تن کمتر از سال گذشته وارد شد همچنین تأخیر در واردات داشت. همین موضوع باعث شد عرضه در بازار کاهش یابد و قیمت برنج پاکستانی روند افزایشی به خود بگیرد. در نتیجه برنج ایرانی بدون رقیب باقی ماند و قیمت آن نیز افزایش یافت که سفره مردم را تحت تأثیر قرار داده است.» کشاورز تأکید کرد: «برای تأمین کسری 600 هزار تنی باید ابزار لازم در کشور نیز فراهم شود. مهم‌ترین ابزار این امر نیز تخصیص بموقع و کافی ارز است اما در حال حاضر وارد کنندگان برنج با وجود اینکه محصولات خود را وارد کرده‌اند ارزی به آنها تخصیص داده نشده است.»
عرضه برنج از سوی کشاورزان به روال همیشگی
در مقابل این ادعاها که کشاورزان از عرضه خودداری می‌کنند، کریم باباجانی، یک شالیکار مازندرانی، می‌گوید: «این ادعاها صحت ندارد و حدود 50 درصد کشاورزان برنج کشت اول خود را فروخته‌اند.» وی توضیح می‌دهد: «کشاورز حق دارد محصولش را نقدی بفروشد. اگر کسی پول نقد داشته باشد، برنج را تحویل می‌گیرد، اما پرداخت با چک مدت‌دار باعث می‌شود کشاورز رغبتی برای عرضه نداشته باشد.» وی اظهار کرد: «برخی کشاورزان وارد عرصه خرده فروشی شده‌اند که البته تعداد آنها زیاد نیست. بعضی ها از طریق پلتفرم‌های آنلاین اقدام به فروش می‌کنند، اما سهم این نوع فروش بسیار محدود است. عمده فروش ما همچنان حضوری و مستقیم به مشتریان صورت می‌گیرد. در مجموع شاید حدود 5 درصد برنج به این شکل خرده فروشی شود. بنابراین نمی‌توان گفت کشاورزان عرضه نمی‌کنند یا بازار را خالی گذاشته‌اند. عرضه طبق روال هر سال ادامه دارد.» باباجانی تأکید کرد: «کشاورزان تنها خواستار دریافت نقدی پول محصول خود هستند و این حق طبیعی آنان است. اگر شرایط نقدی فراهم باشد، هیچ مشکلی در عرضه برنج وجود ندارد.»
تنها نیمی از برنج وارداتی مورد نیاز کشور تأمین شد دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «ایران» درباره دلایل افزایش قیمت برنج ایرانی اظهار کرد: «یکی از مهم‌ترین عوامل این گرانی، نحوه عرضه محصول از سوی کشاورزان است. سال گذشته بسیاری از تولیدکنندگان عمده برنج خود را در همان ابتدای فصل با حداقل قیمت فروختند، اما تنها چند ماه بعد شاهد رشد دو برابری قیمت‌ها بودند و در نتیجه، کمترین سهم سود را در این زنجیره بردند. به همین دلیل، امسال تمایلی به تکرار آن تجربه ندارند و فقط بخش محدودی از محصول را برای تأمین هزینه‌های جاری عرضه کرده و بخش عمده را نگه داشته‌اند تا وضعیت بازار روشن شود. به عبارتی، این تصمیم تلاشی برای جبران اتفاقات سال گذشته است. البته باید توجه داشت که بیش‌برآوردی از میزان تولید برنج در سال زراعی 1403، نقطه آغاز افزایش قیمت‌ها از نیمه دوم سال گذشته بود.» مجیدرضا خاکی افزود: «عامل مهم دیگر در افزایش قیمت، کاهش واردات برنج پاکستانی است. از آنجا که تولید داخلی هیچ‌گاه پاسخگوی نیاز کشور نیست و نمی‌تواند تقاضا را به‌طور کامل پوشش دهد، برنج پاکستانی همواره بخشی از نیاز بازار را تأمین و مهم‌تر اینکه به تعادل قیمت‌ها و تنظیم بازار نیز کمک مؤثری کرده است. با این حال، امسال واردات این محصول به‌طور محسوسی کاهش یافته و همین مسأله مشکلات متعددی را در بازار ایجاد کرده است.» وی درباره علل کاهش واردات برنج پاکستانی اظهار کرد: «تأخیرهای 10ماهه در تخصیص ارز، به همراه برخی سیاست های محدود کننده و مداخلات دستوری در قیمت مبدأ، صرفه اقتصادی واردات برنج پاکستانی را تحت الشعاع قرار داده است. نتیجه این شرایط کاهش سهم برنج پاکستانی از کل واردات از حدود 40 درصد به نزدیک 25 درصد در شش ماه اول امسال است. این افت واردات، در کنار افزایش غیرمتعارف تقاضا برای برنج پاکستانی، باعث شده شاهد کمیابی و گرانی این نوع برنج نیز باشیم.» خاکی تصریح کرد: «برنج پاکستانی به دلیل کیفیت مناسب و شباهت زیاد به برنج ایرانی، همواره نقش تعدیل‌کننده قیمت را در بازار ایفا کرده است. اما اکنون که واردات آن کاهش یافته برنج ایرانی عملاً بدون رقیب مانده و همین امر موجب افزایش قیمت آن شده است.» وی عنوان کرد: «علاوه بر این امسال به دلیل مشکلات کم آبی و کاهش سطح زیر کشت میزان تولید برنج داخلی نیز کاهش یافته است؛ به طوری که پیش‌بینی می‌شود تولید سال‌جاری بین یک میلیون و 600 تا یک میلیون و 800 هزار تن شود. بنابراین نسبت به سال های گذشته نیاز بیشتری به واردات وجود دارد.» خاکی در خصوص راهکارهای بهبود وضعیت بازار برنج گفت: «پرداخت بدهی های معوق ارزی به وارد کنندگان سپس حذف ارز ترجیحی و کنار گذاشتن سیاست های محدودکننده به همراه نظارت مؤثر و ایجاد ساختار منسجم برای پایش زنجیره تولید و توزیع برنج ایرانی می‌تواند آرامش و ثبات را به بازار برگرداند.»
همچنین بخوانید- برنج هندی و پاکستانی در راه بازار + قیمت
- هر کیلو برنج هاشمی 310 هزار تومان شد | برنج پاکستانی چقدر شد؟
- پشت پرده افزایش قیمت برنج در بازار | مختاریانی: توقف واردات برنج پاکستانی، بازار را صعودی کرد | خاکی: دولت ارز واردکنندگان برنج را پرداخت نکرده است
- ضعف نظارت در بازار / چرا برنج 100 هزار تومانی 300 هزار فروخته می‌شود؟