موسیقی بختیاری گنجینه فرهنگی تاریخی خوزستان است
اهواز - ایرنا - یک پژوهشگر موسیقی خوزستان گفت: موسیقی محلی بختیاری از جمله موسیقیهای مقامی این استان است که تاکنون با نگاه تخصص موسیقیایی، معرفی نشده و مورد پژوهش نشده است، این نوع موسیقی یکی از نواهای شناخته نشده موسیقی سنتی و عنصری از هویت قوم بختیاری در خوزستان است.
کاظم پوره شنبه در گفتوگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به پژوهش و تحقیق در خصوص موسیقی بختیاری در استان خوزستان اظهار داشت: هدف از پژوهش و تحقیق برای شناخت موسیقی بختیاری، معرفی هنر موسیقی آئینی، فرهنگ بومی، آوازهای محلی است تا این نوع موسیقی سنتی و محلی به نسلهای آینده منتقل شود.
دستگاههای موسیقی بختیاری
پوره گفت: موسیقی بختیاری در دستگاه های شور، شوشتری، ماهور و کرد بیات نواخته می شود.
وی ادامه داد: در مجالس عروسی نوازنده، مقامی را بانام «سربردار» به معنی «سربلند کن ببین چه خبر است» مینوازد.
این پژوهشگر موسیقی بختیاری با اشاره به انواع ریتم و مقام نوازی در موسیقی بختیاری گفت: موسیقی محلی در قوم لربختیاری از «چوپی یک، 2 و سه»، «دستمال بازی» و رقص دسته جمعی «2پا، سه پا»، چهار دستمالی، گوشه دهکردی، مجسمه تشکیل شده است.
پوره ادامه داد: از سازهای مورد استفاده در موسیقی بختیاری میتوان به کرنا و سورنا و در برخی مواقع کمانچه اشاره کرد؛ نوازندگان نی به 2 شکل «کنار لب» که موسیقی چوپانی نام دارد وبه صورت آکادمیک این ساز را مینوازند.
موسیقی سوزناک بختیاری
پوره موسیقی محلی بختیاری را در 2بخش «موسیقی سوزناک» و «موسیقی شاد» عنوان کرد و افزود: موسیقی سوزناک بختیاری سینه به سینه از اجداد به نسل بعد منتقل شده است، این موسیقی نغمه ها و آوازهایی هستند که مادران و پدران وقایع و اتفاقات روز و احساسی خود را با نوایی آهنگین میخواندند.
وی افزود: موسیقی بختیاری در مراسمی مثل «خون بس» به این گونه است که نوازنده غم و غصه خود را در شعر و نوای موسیقی به شکل سوزناک در آواز میخواند.
این محقق موسیقی استان خوزستان ادامه داد: یک نوع موسیقی سوزناک بختیاری مربوط به طایفه «خدرسرخ» در دستگاه شور خوانده میشود که همزمان در حین خواندن وارد دستگاه شوشتری میشود و مجدد به دستگاه شور برمیگردد که این تغییر دستگاه موسیقی نیاز به یک تجربه و دانش موسیقیایی دارد و نوازنده باید بتواند این تکنیک را به خوبی اجرا کند.
پوره افزود: ازانواع موسیقی سوزناک بختیاری، لالاییهای مادرانی است که با اشاره به مشکلات روزمره برای کودکان خود آواز میخوانند، این نوع موسیقی در طوایف بختیاری با شیوههای گوناگون خوانده میشود، لالایی برای کودکان با این مضامین مثل «لالالا گرگ کالی کرمه نخوری تا من مالی» «لالالا گرگ پیر دندون دراز کرمه نخوری تا بعد نماز» می خواندند.
وی گفت: نوعی آواز در موسیقی بختیاری است که هنگام شکار خوانده می شود، فرد شکارچی هنگام موفقیت در شکار لقبی به نام آن حیوان شکار شده مثل خرس، گرگ یا حیوانات درنده را میگرفت.
موسیقی شاد بختیاری
پوره موسیقی شاد بختیاری را متنوع عنوان کرد و اظهار داشت: در فرهنگ بختیاری مراسم عروسی از مراسمهای خاص و موسیقیایی است که در وصف عروس و داماد خوانده میشود، نواختن موسیقی با سازهای سرنا و کرنا در مجالس شادی با رقصهای مختلف مقامی همراه است که با فرهنگ این قوم عجین شده است.
وی ادامه داد: موسیقی بختیاری از غنای بالایی برخوردار است، هنگام نواختن موسیقی، نوازنده متناسب با حضور مهمانانی که از سایر اقوام عرب، ترک قشقایی و... هستند گوشه موسیقی خود را تغییر داده و به افتخار حضور آن شخص موسیقی قوم میهمان را مینوازد.
این محقق موسیقی از نوازندگی ساز نی در میان قوم لر اشاره کرد و افزود: در این نوع نوازندگی افرادی که عاشق میشدند با نواختن نی با مخاطب ذهنی خود حرف می زنند و مدحی در وصف معشوقه خود می نوازند.
جایگاه موسیقی بین المللی بختیاری
پوره از اجرای موسیقی بختیاری در ارکستر سمفونیک گفت و اظهار داشت: با نت نویسی موسیقی بختیاری برای اجرا در ارکستر سمفونیک، این موسیقی را در برخی از کشورهای اروپایی اجرا کردهام.
این نوازنده با بیان اینکه اگر ترانههای بختیاری به نسل های آینده منتقل نشوند فراموش خواهند شد گفت: ترانههای محلی به طور کلی بیشتر توسط زنان و دختران قوم خوانده میشود، در این نوع ترانه خوانی جمع حاضر تک خوان را همراهی میکنند، شعر این ترانهها در وصف یک موضوع خاصی است، از ترانههای معروف بختیاری میتوانیم به «شیرین شیرین»، «حناحنا»، «نینای»، «آهای گل» و... اشاره کرد.
وی ادامه داد: مجموعهای از اشعار و ترانههای ماندگار بختیاری را که بخش عمده آن از زنده یاد «حاجت پوره»، «علی محمد وفایی» و «مهر علی نجاتی» میباشد، بررسی و نت نویسی کرده ام.
این پژوهشگر موسیقی تالیف کتاب موسیقی و ترانههای بختیاری را در کارنامه خود دارد که در این خصوص اظهار کرد: کتاب موسیقی و ترانههای بختیاری، اولین کتاب تخصصی در زمینه شناخت و پژوهش در زمینه موسیقی بختیاری است.
پوره نوازنده پیانو، ردیفدان، آهنگساز، پژوهشگر و نویسنده کتاب موسیقی و ترانههای بختیاری است، کتاب تخصصی شناخت و پژوهش در زمینه «موسیقی بختیاری» و «هویت موسیقی شوشتر» را تالیف کرده است.
وی شاگرد «حسین دهلوی»، «پرویز مشکاتیان» و «فرهاد فخرالدینی» است که در سبکهای «موسیقی سنتی ایرانی» و «موسیقی کلاسیک» با سازهای محلی و پیانو به صورت تخصصی فعالیت کرده است.
*س_برچسبها_س*