میزان استقبال از برندگان جایزه ادبی جلال در نمایشگاه چقدر است؟
یکی از اصلیترین کارکردهای جوایز ادبی را تبلیغ برای آثار برتر و برگزیده میدانند و اگر کتابی در یک جایزه معتبر ادبی برنده شود، انتظار این است که مخاطبان به این کتاب علاقهمند شوند ولی درباره جایزه جلال آل احمد به نظر میرسد این اتفاق نیفتاده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، غرفهای وجود دارد که در آن کتابهای برگزیده جایزههای ادبی که خانه کتاب و ادبیات ایران در طول سال آنها را برگزار کرده است، با حضور نویسندگان کتابها و منتقدان ادبی، به بحث و بررسی گذاشته میشود تا به این ترتیب برای این کتابها تبلیغات شود و نامشان دوباره برای علاقهمندان کتاب تکرار شود.
در روزهای اخیر، جلساتی در این غرفه درباره برخی کتابهای برگزیده جایزه جلال برگزار شد و نویسندگان این کتابها یا منتقدان درباره این کتابها صحبت کردند که برای نمونه میشود به نشست برگزیدگان زن جایزه جلال با حضور الهام امین و گلستان جعفریان اشاره کرد.
مروری بر جایزه جلال
پانزدهمین دوره جایزه جلال آل احمد در نیمه دوم دی ماه سال گذشته با دبیری وجیهه سامانی برگزار شد و در نهایت تنها یک کتاب موفق شد عنوان برگزیده این جایزه را از آن خود کند: کتاب «سازمان سیاسی بهائیت» نوشته حمیدرضا اسماعیلی از نشر موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در بخش مستند نگاری.
دیگر کتابهایی که در این جایزه، موفق شدند به عنوان کتابهای شایسته تقدیر انتخاب شوند عبارت بودند: «صور» نوشته حسینعلی جعفری و «عزرائیل» اثر نیما اکبرخانی در بخش داستان بلند و رمان، «ویروس عاشق» اثر مجید رحمانی در بخش داستان کوتاه، «عقیله» اثر الهام امین در بخش مستندنگاری و در بخش نقد ادبی کتابهای «تماشای روایت؛ بررسی تحلیلی روش انتقال عناصر داستان از روایت به درام» اثر مجید آقایی و «خودانتقادی ادبی؛ رسالهای در نقد هنر خویشتن در عرصه ادبیات» اثر مهرداد نصرتی. ضمن اینکه هیات داوران در بخش مستندنگاری از کتاب «نبرد تنگهها» نوشته مصطفی رحیمی از انتشارات شهید حسن باقری نیز تجلیل کردند.
نیازمند خانه تکانی در ادبیات پایداری هستیم«به نشر» برای تبلیغ کتابش، برنامه ریزی کرده است
برای اینکه ببینیم وضعیت فروش این کتابها در نمایشگاه چگونه است و آیا ناشران آنها در تبلیغات خود، برای این کتابها عنوانی را که آنها در معتبرترین جایزه ادبی داستان و مستندنگاری کسب کرده اند، به مخاطبان یادآوری میکنند یا نه؟
کتاب «سازمان سیاسی بهائیت» نوشته حمیدرضا اسماعیلی از نشر موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به گفته مسؤولان این نشر سومین کتاب پرفروش این جایزه است. البته در تبلیغ و معرفی این کتاب در غرفه نشر یاد شده، اثری از تبلیغ درباره برگزیده شدن کتاب به عنوان برگزیده جایزه جلال دیده نمیشود. این کتاب که حجم و قیمت بالایی هم دارد (2 میلیون و 500 هزار ریال) بعد از کتابهای «ظهور و سقوط» که خلاصهای از خاطرات حسین فردوست است و نیز کتاب «رضا خان تا رضاشاه» اثر جدید هدایت الله بهبودی، سومین کتابی است که در این غرفه با استقبال مخاطبان قرار گرفته است و تاکنون به چاپ سوم رسیده است.
بخش مستندنگاری جایزه جلال، علاوه بر کتاب یادشده، یک کتاب شایسته تقدیر هم داشت. این کتاب «عقیله» نوشته الهام امین است که به بازگویی زندگی و شخصیت حضرت زینب (س) پرداخته است. عطیه هراتی مطلق مسؤول روابط عمومی انتشارات به نشر که ناشر این کتاب است، این کتاب را یکی از پرفروش ترین کتابهای این نشر میداند که هم در بخش حضوری و هم مجازی، استقبال زیادی از آن شده است و برخی مخاطبان فقط برای خرید این کتاب به غرفه به نشر میآیند.
وی با بیان اینکه انتشارات به نشر، برای تبیلغ و معرفی این کتاب، برنامه ریزی زیادی کرده است؛ گفت: ما برای این کتاب که هم کتاب خوبی است و هم جایزه مهمی برده است، وقت گذاشتیم تا این کتاب ارزشمند، دیده شود برای مثال مدیرعامل نشر ما در نوروز امسال این کتاب را به همراه کارت پستال تبریک عید برای صد نفر از نخبگان کشوری ارسال کرد تا آنها سفیران معرفی این کتاب باشند. در ایام برگزاری نمایشگاه هم نویسنده اثر خانم الهام امین به نمایشگاه آمدند و ما برنامه رسانه ای مفصلی برای او تدارک دیدیم.
به گفته وی این کتاب تاکنون به چاپ هفتم رسیده است و برای مخاطبان به عنوان یک کتاب خوب شناخته شده است.
دیگر کتاب مطرح شده در بخش مستندنگاری، «نبرد تنگهها» نوشته مصطفی رحیمی از انتشارات شهید حسن باقری است که این ناشر در نمایشگاه حضور ندارد.
استقبال از «عزرائیل»
در بخش داستان، مسؤولان غرفه نشر صاد که ناشر کتاب ویروس عاشق است، از فروش این کتاب رضایت چندانی ندارند. آنها با اشاره به اینکه در تبلیغات و معرفی کتاب، بر جایزهای که نصیب آن شده است، تأکید میکنند: در فروش کتاب، تبلیغ سینه به سینه نقش بیشتری دارد و مخاطب به اینکه نام کتاب یا نویسنده را قبلاً شنیده باشد، اعتماد بیشتری دارد به همین خاطر در نشر صاد، کتابهای دیگری مانند رمان «سیاگالش» نوشته ابراهیم اکبریدیزگاه که در جایزه جلال، نامزد شد اما برنده نشد، بیشتر از «ویروس عاشق» فروخته است. از دیگر کتابهای پرفروش این نشر، میتوان به «بیروط» از ابراهیم اکبری دیزگاه و «هیژده چرخ» نوشته یونس عزیزی اشاره کرد که این کتابها در بخش مجازی و حضوری مورد استقبال زیادی قرار گرفته است.
نیازمند بازنگری در بخش مستندنگاری جایزه جلال هستیمدیگر اثر داستانی که در جایزه جلال، مورد توجه قرار گرفت، «عزرائیل / کهنه سرباز» نوشته نیما اکبرخانی است که در غرفه ناشر آن؛ یعنی انتشارات کتابستان معرفت، تبلیغ خوب و مفصلی هم برایش شده است. این کتاب مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است و تاکنون سه بار، موجودی ناشر در نمایشگاه تمام شده است. این کتاب که به چاپ پنجم رسیده است هنوز تا رسیدن به آمار سه کتاب پرفروش این نشر، راه درازی دارد.
در نشر کتابستان معرفت، کتاب «رؤیای نیمه شب» نوشته مظفر سالاری با صد و چهار چاپ در صدر قرار دارد و بعد از آن کتابهای «حیدر» نوشته آزاده اسکندری با چهل و پنج چاپ و «زایو» اثر مصطفی رضایی کلورزی با بیست و سه چاپ در مراتب بعدی قرار دارد.
رمان «صور» نوشته حسینعلی جعفری هم در نشر سروش با استقبال نسبی مخاطبان روبهرو شده است و تاکنون به سه چاپ رسیده است. در این نشر البته تبلیغ و نشان خاصی برای اطلاع رسانی درباره اینکه این کتاب، برگزیده جایزه جلال شده است، دیده نمیشود. پرفروش ترین رمان در نشر سروش، کتاب «دختران آفتاب» اثر امیرحسین بانکی، بهزاد دانشگر و محمدرضا رضایتمند است که به چاپ سی و نهم رسیده است.
بدشانسی کتابهای نقد ادبی
آثار شایسته تقدیر در بخش نقد ادبی، چندان شانسی نداشته اند. کتاب «تماشای روایت؛ بررسی تحلیلی روش انتقال عناصر داستان از روایت به درام» اثر مجید آقایی در انتشارات علمیفرهنگی موجود نبود و وقتی دلیل نبودن این کتاب را از مسؤولان غرفه این نشر پرسیدیم، مشخص شد که چاپ اول این کتاب، تمام شده و برای نمایشگاه تجدید چاپ نشده است که به نظر میرسد تصمیم عجیبی از سوی مسؤولان این نشر است.
دیگر کتاب شایسته تقدیر، «خودانتقادی ادبی؛ رسالهای در نقد هنر خویشتن د عرصه ادبیات» اثر مهرداد نصرتی است که نشر فرهنگ عامه، ناشر آن نیز نه در بخش حضوری و نه در بخش مجازی نمایشگاه حضور ندارد.