"نابودی معیشت" و "افزایش بیماری‌های تنفسی" پیامدهای خشکی هامون برای مردم سیستان

جواد میردار هریجانی در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در رابطه با تبعات خشکی هامون اظهار کرد: تالاب هامون بزرگترین تالاب آب شیرین ایران و از نظر حجم سومین دریاچه بزرگ کشور است. این تالاب تنها ارزش اکولوژیکی ندارد و جزئی از زندگی مردم هامون است که در بخش‌های اقتصادی، فرهنگی، معیشتی و حتی اعتقادی زندگی آنها تأثیر دارد.

وی افزود: خشکی تالاب در سال 1378، روی همه جوانب زندگی مردم سیستان تأثیر منفی گذاشت و به‌ویژه اقتصاد و معیشت آنها را تحت تأثیر قرار داد. به قول پروفسور کردوانی خشکسالی هامون از نظر اجتماعی اقتصادی و سیاسی اجتماعی قابل بحث است.

رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون گفت: به لحاظ اقتصادی معیشت مردم سیستان کاملاً وابسته به تالاب هامون بود. زراعت، باغداری، صیادی، صنایع دستی، حصیربافی و دامداری مرتبط با تالاب بود و بعد از خشک شدن دریاچه همه این مشاغل تاحد زیادی از بین رفتند. آماری که مرکز آمار در سال 1384 منتشر کرده نشان می‌دهد که بعد از خشکی تالاب سیستان و بلوچستان 78.8 درصد کاهش سطح زیرکشت داشته و باغات نیز بیش از 82.4 درصد کاهش داشته است.

میردار هریجانی با بیان اینکه دام سبک و دام سنگین نیز از خشکی هامون تأثیر گرفته‌اند، گفت: دام سبک 64 درصد و دام سنگین نیز 71 درصد کاهش میزان داشته است. در بخش شیلات نیز اگر چاه نیمه‌ها نبودند میزان صیادی بعد از خشکی هامون به صفر می‌رسید در حالی که قبل از آن صیادی به قدری رونق داشت که حتی صادرات ماهی‌های هامون به استان‌های مجاور و حتی پایتخت را داشتیم.

وی با اشاره به مشکلاتی که خشکی تالاب برای سلامت مردم استان ایجاد کرده است، گفت: به واسطه گرد و غبار برخاسته از سطح خشک تالاب بیماری‌های تنفسی و چشمی در مردم منطقه رشد چشمگیری داشته است و بیماری‌های روحی از جمله افسردگی، مشکلات خانوادگی و... نیز به واسطه نابودی معیشتی و افزایش فقر مردم را درگیر کرده است.

وی تصریح کرد: یک مطالعه در سال 1385 ارزش اقتصادی حاصل از تالاب هامون را بیش از 1000 میلیارد ریال برآورد کردند که اگر این قیمت را به‌روز کنیم خیل بیشتر از اینها خواهد بود؛ این در حالی است که در این مطالعه تنها بر روی علوفه دامی شکار پرنده صید ماهی و نی و حصیر تمرکز شده بود.

رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون خاطرنشان کرد: پس از خشکی هامون در سال 1378 سیلاب‌هایی را داشتیم که هامون را آبگیری می‌کرد اما این آبگیری برای چند ماه بیشتر دوام نمی‌آورد و تالاب مجدداً خشک می‌شد. این سیلاب‌ها تا سال 1398 نیز ادامه داشت اما از این سال هیچ آبی وارد تالاب‌های هامون نشد و خشکی 100 درصدی تالاب هامون رقم خورد. بخش زیادی از این سیلاب‌ها از جانب فراه‌رود به هامون صابوری می‌ریختند و تالاب را آبگیری می‌کردند.