ناترازی آب تهران | علاج‌بخشی سد لار در ایستگاه تأمین مالی
علاج‌بخشی سد لار پروژه مهمی برای رفع ناترازی و کسری آب شرب در تهران است که کندی در روند اجرای آن به دلیل کندی در تأمین مالی این پروژه مهم، دیده می شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سد لار یکی از پنج سد اصلی تأمین آب شرب تهران است که سالهاست با معضل فرار آب مواجه است.
عملیات اجرایی این سد در سال 1353 به وسیله شرکتی ایتالیایی آغاز و در اردیبهشت 1359 آبگیری شد. با آبگیری از سد، فرار آب از مخزن آن مشهود شده و با انجام مطالعات و بررسی های متعدد مشخص شد که آب از مجاری طبیعی موجود در دریاچه سد نشت کرده و به صورت چشمه هایی حدود ده کیلومتری پایین دست سد با دبی تا 14 مترمکعب در ثانیه ظاهر می شود.
درواقع سد لار با فرار شدید آب مواجه شده و آبی که باید پشت این سد ذخیره می‌شد به‌صورت چشمه‌هایی کیلومترها بعد از سد، فرار کرده و به رودخانه هراز جاری شده و به دریای خزر می‌ریزد.
برآورد بلند مدت (30 ساله) نشان می دهد که حداقل فرار آب از مخزن سد لار 3 مترمکعب در ثانیه و حداکثر آن حدود 13 تا 14 مترمکعب در ثانیه است. متوسط فرار آب این سد در طول سال حدود 7 مترمکعب در ثانیه برآورد می شود. از اینرو، به طور متوسط در یک 24 ساعت، حدود 605 هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می کند. این رقم در طول یکسال رقمی بین 220 میلیون مترمکعب تا 250 میلیون مترمکعب آب شیرین را شامل می شود که رقم بسیار بزرگی است. هیچ سدی در دنیا تاکنون این میزان فرار آب نداشته و در این خصوص سد لار رکورد فرار آب را در بین سدهای دنیا از آن خود کرده است.
طرحی به نام طرح مطالعه و علاج بخشی سد لار برای جلوگیری از فرار آب این سد تعریف شده که قدمت آن به سال 88 می‌رسد. بر اساس مجوز تخصیص آب سد لار در آبان‌ماه سال 94، سهمیه آب تهران از سد لار به میزان 330 میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است که در حال حاضر سد لار و تاسیسات جانبی قادر است بطور متوسط 170 میلیون متر مکعب در سال به صورت پمپاژ به منطقه کلان منتقل کند.
با توجه به اختلاف بین میزان آب انتقالی با آب تخصیص داده شده و از سوی دیگر پایین بودن ضریب اطمینان در راستای تامین آب مطمئن و مدیریت منابع آب در مواقع خشکسالی لازم بود تمهیداتی برای انتقال بقیه آب از سد لار و پیاده‌سازی راهکاری جایگزین اندیشیده شود که در نهایت احداث 28 کیلومتر تونل در دل رشته‌کوه البرز و ایجاد مسیری برای انتقال ثقلی آب از مخزن سد لار به منطقه کلان و مخزن سد لتیان در دستور کار قرار گرفت.
یکی از دلایلی که سالها اجرای طرح علاج‌بخشی سد لار به تأخیر افتاد، عدم توجه دولت‌های وقت به اهمیت این پروژه بود. این پروژه مهم عملا از سال 96 تا 99 با پیشرفت 38درصدی متوقف مانده بود، اما از سال 99 مجددا فعال شد و توسط قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) احداث تونل در اعماق رشته‌کوه البرز دنبال شد تا اینکه در دی‌ماه سال گذشته اعلام شد که از مجموع 28 کیلومتر تونلی که به صورت شبانه‌روزی در دل کوه‌های رشته کوه البرز در حال حفاری است، قریب به 8.5 کیلومتر حفاری شده و 19 کیلومتر دیگر باقی مانده است.
محمد رستمی، مدیرعامل هلدینگ نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) دی‌ماه سال گذشته در این خصوص گفت: "در صورت تأمین مالی 2500 تا 3000 میلیارد تومانی، تا پایان سال 1404 پروژه مهم انتقال آب سد لار به لتیان که از فرار آب سد لار جلوگیری می‌کند، به‌بهره‌برداری خواهد رسید."
در رصد آخرین وضعیت این پروژه، سردار سرتیپ پاسدار عبدالرضا عابد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) بیستم شهریورماه امسال گفت: "از 27 کیلومتر تونل این پروژه، 9 کیلومتر حفاری شده است و ما آمادگی داریم این پروژه را در سال 1404 به بهره‌برداری برسانیم."
همچنین فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) از معرفی این پروژه به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار به دولت خبر داد که این قرارگاه آمادگی دارد آن‌را به اتمام برساند.
از اینرو، به‌نظر می‌رسد کندی در اجرای این پروژه، به دلیل معطلی در ایستگاه تأمین مالی باشد و لازم است شرکت آب منطقه‌ای تهران که دسترسی به مدیران این شرکت برای انجام مصاحبه درخصوص آخرین وضعیت این پروژه مهم، علی‌رغم تلاش و پیگیری مستمر در ماه‌های اخیر میسر نشده، به نمایندگی از وزارت نیرو، امور مربوط به اجرای سریع‌تر پروژه علاج بخشی سد لار (انتقال آب نشتی سد لار به کلان) را پیگیری کند.
با بهره‌برداری از این پروژه، حدود 150 میلیون مترمکعب در سال از فرار آب سد لار جلوگیری می‌شود و با جایگزینی این طرح با طرح فعلی پمپاژ آب، تخصیص 300 تا 330 میلیون مترمکعبی آب از سد لار با انتقال این میزان آب به سد لتیان، در سامانه شرقی تهران محقق می‌شود که نقش پررنگی در رفع ناترازی آب تهران دارد.