نشست صمیمانه مستندسازان استانی با دبیر «سینماحقیقت»
دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» معتقد است یکی از مشکل‌های جدی سینمای مستند، توزیع، پخش و نمایش است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست صمیمانه مستندسازهای استان‌های سراسر کشور با محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره «سینماحقیقت» و مدیرعامل مرکز گسترش سینمایی، مستند و تجربی با حضور جمعی دیگر از مدیران مرکز گسترش امروز دوشنبه 21 آذرماه برگزار شد. عبدالحسین بدرلو معاون مستند و هومن مرادی کرمانی مدیر مستند مرکز در این جلسه حضور داشتند.
بخش اول این مراسم بیشتر معطوف به طرح‌هایی بود که از طرف مستندسازان به مرکز ارائه شده، برخی از فیلمسازان استانی از عدم توزیع عادلانه امکانات در شهرستان‌ها گفتند.
محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره «سینماحقیقت» ضمن شنیدن انتقاد و پیشنهادهای ارائه شده، بر حل مشکلات تأکید کرد و از اهمیت تخصیص عادلانه امکانات برای مستندسازی در تهران و شهرستان گفت.
حمیدی مقدم گفت: در شرایطی هستیم که هر حرکت خوبی انجام شود، تعبیرهای متفاوتی از آن صورت می‌گیرد اما باتوجه به اینکه مخاطب خالص ما شما هستید، برگزاری چنین جلساتی از اهمیت خاصی برخوردار است.
وی افزود: در این دو سال مرکز گسترش نشان داده که مبنای توجه به استان‌ها و هنرمندانی که در خارج از تهران‌اند، ریلی دو ساله است که در مرکز گذاشته شده و تقریبا تبلور آن در جشنواره امسال در حال نتیجه دادن است.
دبیر جشنواره «سینماحقیقت» گفت: برای فیلمسازهای ما این بحث تهران و شهرستان موضوعیت ندارد. چه بسا که اکثر فیلمسازان مطرح ما اهل استان‌ها هستند. برای ما تفاوتی بین این دو وجود ندارد و بحث‌مان عدالت در تخصیص منابع بوده که خوشبختانه پس از دو سال به نتایج خوبی رسیدیم. در واقع با بحثی که آقای خزاعی در موضوع تفاهم‌نامه‌های استانی داشت، تقریباً این موضوع قطعی شده است.
مدیرعامل مرکز گسترش در ادامه صحبت‌هایش گفت: ما با این پرسش که فیلمسازان فعال شهرستان‌ها چه کسانی‌اند؟ جلو آمدیم تا متوجه شویم راه ورودمان کجاست. آیا باید از طریق خانه‌های مستند که ارتباط خوبی با ما داشتند، اقدام کنیم یا مستندسازهای آزادی که اصلا عضو صنف نیستند را شناسایی کنیم.
وی ادامه داد: مرکز گسترش به لحاظ عدالت منابع باید دایره خود را باز کند که ما در ابتدای این کار هستیم. وقتی در جشنواره شانزدهم می‌گوییم 28 فیلمساز مقیم از 16 استان در این جشنواره حضور دارند. واقعا این افراد بدون هیچ رانت و پارتی و تنها با شایستگی انتخاب شدند. در نتیجه این بحث‌های تفاوت بین شهرستان و تهران کنار رفته است. ما می‌خواهیم با وجود حرکت‌های گذشته توجه بیشتری کنیم اما ما هم محدودیت‌هایی داریم و در بهترین حالت 70, 80 مستند تولید کنیم. می‌خواهیم مرز فیلمساز استان و تهران بودند را برداریم.
دبیر جشنواره «سینماحقیقت» گفت: مرکز گسترش یک درگاه ورودی دارد که هر کدام از این عزیزان می‌توانند مستقیم وارد آن شوند. اما برای فیلمساز مقیم استان‌ها امکان دیگری نیز وجود دارد، یعنی بر مبنای تفاهم با استان‌ها باید دو، سه مستند بسازیم. باتوجه به پتانسیل و سوژه‌های نابی که وجود دارد و نیازی که ما داریم، بیشتر توقع ما این است که اتفاق خوبی را در سینمای مستند ایجاد کنیم.
وی در ادامه بیان کرد: با وجود همه حواشی که در جشنواره حقیقت پیش آمده و شخصا علاقمند به صحبت درباره آنها نیستم، یکی از متنوع‌ترین رویدادهای ماست که به لحاظ اقلیم، زیست و تنوع رنگی جغرافیایی را به مخاطب ارائه می‌دهد و این باید گسترش پیدا کند. چون وقتی این رنگ‌آمیزی کامل باشد برای یک جامعه‌شناس یا مهمان بین‌المللی ما جذاب است.
حمیدی‌مقدم با انتقاد از عدم فعالیت برخی از مستندسازان مقیم استان‌ها ادامه داد: متاسفانه در برخی استان‌ها ما هیچ اکت و فعالیتی ندیدیم. حتی اینکه نسبت به موضوعی اعتراضی بکنند که مثلا ما چند طرح دادیم و رد شده است. اتفاقا ما علاقه‌مندیم صدای اعتراض شما را بشنویم.
این مدیر سینمایی در ادامه گفت: هیچ مانع و منفذی برای اینکه طرح شما به ما نرسد وجود ندارد. در واقع اولین چیزی که به دفترم گفتیم این است که فیلمساز شهرستان باید بتواند بدون هیچ بحثی ما را ببیند. مسیر جدید ما این است که بعد از این جشنواره که اتفاقا نقطه عطفی است، اتفاق بهتری را شاهد باشیم.
وی افزود: این بحثی که الان انجام می‌دهیم زاییده انجمن سینماگران جوان است که خودم در آنجا تجربیاتی داشتم. این اتفاق در مرکز گسترش در راستای همان سیاست سینماگران جوان است. حتی شخصا به آقای بدرلو اعلام کردم که باید با استعدادها بدون واسطه دیدار کنیم.
حمیدی مقدم با تأکید بر اینکه فرایند تصویب طرح در مرکز گسترش تسهیل شده است، ادامه داد: حمایت از فیلمسازان استان‌ها به قدری برایمان حائز اهمیت است که در این دوره شرایط را برای ثبت نام یکی از آثاری که در مدت مقرر نتوانسته بود فیلم خود را به دلیل قطعی اینترنت به پرتال جشنواره برساند را تسهیل کردیم و اکنون آن مستند با نظر هیات داوران در بین 15 مستند نهایی جشنواره است. بنابراین باید بدانیم که پیگیری یک فیلمساز موضوع مهمی است. وقتی فیلمساز یک طرح می‌آورد و 4 سال از او خبری نیست، نمی‌شود توقع زیادی داشت. باید از طرف فیلمسازان پیگیری بیشتری صورت گیرد و حتی پرسید چرا طرح من قبول نشده؟ این مسائل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
دبیر جشنواره سینماحقیقت در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تعامل ایجاد شده با استان‌ها برای توجه بیشتر به سینمای مستند اشاره کرد و گفت: در این دوره معاونان هنری را برای دیدن جشنواره سینماحقیقت دعوت کردیم تا سینمای مستند و حتی آثار فیلمساز استان خودشان را ببینند و تاثیر آنها را در استان خود ایجاد کنند.
وی همچنین در بخش دیگری از این برنامه در پاسخ به انتقادها از کمک هزینه‌های تولید مستند و زمان پرداخت آنها بیان کرد: قطعا محدودیت مالی وجود دارد و یک پدیده واقعی کشور ما در حال حاضر است. حتی خودمان هم 100 درصد بودجه تصویبی را نمی‌گیریم. اما وقتی کار را ابتدا با آقای شکیبانیا و در ادامه با آقای بدرلو شروع کردیم، سعی کردیم خیلی با امید جلو بیاییم. چون اگر ما بگوییم نمی‌شود که درست نیست.
حمیدی‌مقدم با تاکید بر اینکه قراردادهای مرکز گسترش برای فیلمساز شهرستان و تهران یکی است، عنوان کرد: هیچ تفاوتی بین فیلمساز شهرستان با تهران وجود ندارد اما مستندها درجه بندی می‌شوند. به عنوان مثال آثار برخی از پیشکسوتان این عرصه می‌تواند درجه کیفی بالاتری برخوردار شود. بنابراین بر مبنای درجه‌بندی الف، ب، ج فیلم‌ها ارزیابی شده و بودجه‌بندی برای آنها صورت می‌گیرد و ما نیز به آن پایبندیم.
مدیرعامل مرکز گسترش در ادامه صحبت‌هایش گفت: بالاترین سطح برآورد مستند در کشور برای مرکز گسترش است. البته شاید مرکزی در سال در یک مستند بودجه هنگفتی هزینه کند ولی آن برای یک اثر است. در صورتی که مرکز گسترش سالی 70، 80 مستند تولید می‌کند. همچنین در حال حاضر با تلویزیون و حوزه هنری وارد تولید مشترک شده‌ایم تا شرایط تولید را بهبود ببخشیم.
وی همچنین با تأکید مجدد بر سیاست توجه به سینمای مستند در استان‌های مختلف بیان کرد: به این منظور توجیه و نکات مورد نظر برای معاونان استانی که این حوزه را بیشتر جدی بگیرند، به وجود آمده و زین پس رودر رو با آنها ارتباط داریم. علاوه بر این موضوع نیز بخش استانی ما سینمای مستند در شهرستان‌های مختلف را رصد می‌کند.
این مدیر سینمایی در ادامه این برنامه عنوان کرد: شکر خدا اتفاق‌های خوبی در جشنواره «سینماحقیقت» رخ داده و این موضوع قابل لمس است.
حمیدی مقدم همچنین درباره پخش مستندهای سینمایی و میزان استقبال مخاطبان از آنها گفت: سینمای مستند ما به طور کل در فروش با مشکل مواجه است. متاسفانه ما در حوزه پخش خارجی مشکل داریم و حتی مستندی چون «در جستجوی فریده» که نماینده سینمای ایران در اسکار هم بود، نتوانسته رقم بالایی را به ما برگرداند. بنابراین ما برای شرکت‌های پخش خارجی این امکان را اضافه کردیم که اگر بتوانند فیلم مستند و انیمیشن را پخش کنند به آنها امکانات بدهیم.
وی افزود: در بحث پخش خارجی به هیچ وجه بحث ما سودآوری نیست و اگر خود فیلمساز بتواند چنین کاری را انجام دهد، حاضریم کمترین سود ممکن را برداریم. در واقع باید این رویکرد که بنشینیم تا جایی برای ما کاری کند را کنار بگذاریم و در کارها شریک شویم. ایجاد کلونی در این حوزه می‌تواند موجب پیشرفت شود و نباید از آن غافل بود.
دبیر جشنواره «سینماحقیقت» همچنین درباره انتقادی که نسبت به حمایت‌های سلیقه‌ای از برخی از مستندها صورت می‌گیرد گفت: «سینماحقیقت» تنها جشنواره‌ای است که صنف‌های کارگردانان و تهیه کنندگان در آن حضور فعال داشتند و تعامل با آنها در جریان است. همه پیشکسوتان با ما قرارداد مکتوب دارند و مورد حمایت هستند. جذب حداکثری سیاست ما بوده و درهای مرکز به روی همه باز است. به شدت خواهان فیلم‌های مطالبه‌گریم و علاقمندیم همه فیلم‌های این دوره را روی سامانه بگذاریم تا ببینید که کدام یک از آنها آثار مطالبه گری بوده است.
حمیدی مقدم همچنین درباره چگونگی انتخاب آثار در جشنواره نیز توضیح داد: شوراهای انتخاب و داوری در همه جای دنیا مستقل‌اند و بر مبنای سلیقه خود انتخاب می‌کنند، داوری و قضاوت در همه جای دنیا نسبی بوده و پذیرفته می‌شود.
فیلم‌های "سینما حقیقت" به روی آنتن تلویزیونمدیرعامل مرکز گسترش در ادامه درباره خانه‌های مستند فعال در شهرستان‌ها توضیح داد: اتفاقا شخصا طرفدار خانه مستندها هستم اما بحث مفصلی دارد. بانگاهی که آقای خزاعی از لحاظ حقوقی به خانه‌ها داشتند، باید شرایط را باز تعریف کنیم و در جلسات بعدی بیشتر درباره آن توضیح می‌دهم اما تاکنون بحث به این سمت رفته که خانه‌های سینما در استان‌ها داشته باشیم.
وی همچنین درباره اکران مستند در شهرستان گفت: ما در مدت کرونا اکران آنلاین را شروع کردیم و این موضوع ادامه دارد. باتوجه به اینکه هنر و تجربه زیر مجموعه مرکز گسترش شد، امکان بسیار خوبی ایجاد شده تا یک سانس سینمایی از آثار خوب را برای مستند در نظر بگیریم. اما این را در نظر بگیرید که اصل اکران مستند در پلتفرم و تلویزیون است. چون مستند باید بارها دیده شود. برای این منظور نیز رایزنی‌هایی در حال انجام است.