نظام دیکتاتوری جولانی به سادگی تثبیت نخواهد شد

باشگاه خبرنگاران جوان حسین حاجی کارشناس مسائل غرب آسیا درباره وضعیت اخیر در سوریه بیان کرد: ضمن اینکه در جنوب درگیری‌هایی وجود داشته و آتش‌بس توسط طرفین مناقشه و دعوا نقض شده است، در شمال نیز اتفاقات جدیدی رخ داده است که اگر فرصت شود، به آن اشاره خواهم کرد. شاید سؤال اصلی مسئله این باشد که دلیل این درگیری‌ها چیست. ما در واکاوی مسائل سیاسی، یک سؤال اصلی داریم و در پی آن، چند سؤال فرعی نیز داریم

وی ادامه داد: این درگیری‌ها و تنش‌هایی که از هفت الی ده ماه گذشته، پس از استقرار نهایتاً غیردموکراتیک آقای الجولانی رخ داده است، همگی معلول یک علت اساسی است که باید با این سؤال به آن پاسخ دهیم و آن سؤال اساسی این است که چطور ممکن شد آقای الجولانی نه با انقلاب مردمی، بلکه با زور اسلحه و همچنین به شکلی غیردموکراتیک و از طریق کودتا روی کار بیاید. ببینید، رسیدن به قدرت یک بحث است، اما تثبیت قدرت مهم‌تر از هرچیز است. اگر هر جریانی، هر فردی، هر دستگاهی از طریق دیکتاتوری و از طریق کودتا به قدرت برسد، نمی‌تواند تثبیت داشته باشد و این اتفاقات باید رخ دهد. پس ما در یک گذار واگذاری قدرت سیاسی از طریق دیپلماسی، از طریق گفتمان، از طریق اجماع ملی، یا اساساً از طریق انقلاب مردمی قرار داریم. انقلاب مردمی در به قدرت رسیدن آقای الجولانی واقعاً رخ نداده است. نمی‌توان نام آن را انقلاب گذاشت. به همین خاطر است که آقای جولانی در ابتدا که آمد، چه گفت؟ گفت که من در یک فرایند سه ساله، می‌خواهم مجلس مؤسسان و قانون اساسی و غیره را دنبال کنم. اخیراً نیز اعلام کرده است که انتخابات پارلمانی برگزار می‌کند. خب، در انتخابات پارلمانی نمی‌شود که یک فرد دیکتاتور بیاید و هفتاد نفر عضو را خودش انتخاب بکند. این دیگر چه نوع انتخاباتی است؟ بنابراین، این فرایندهای دموکراتیک در انتقال قدرت، در سوریه انجام نگرفته است و به همین خاطر ما اکنون با حداقل دوگانه‌های سیاسی و نظامی در داخل سوریه مواجه هستیم. این موارد، کار را مشکل کرده است. به یاد داریم که حکومت سوریه، «جمهوری خلق عربی» است. وقتی «جمهوریت» مطرح می‌شود، یعنی صندوق رأی نیز می‌آید، آرا نیز می‌آید، حضور مردم نیز مطرح می‌شود، گفتمان‌های سیاسی شکل می‌گیرد، تبادل اندیشه‌ها و نهایتاً رواداری و موارد دیگر اتفاق می‌افتد؛ صحیح است؟ اما وقتی که جمهوریت کنار رفت و دیکتاتوری حاکم شد، آن زمان دیگر واقعاً نمی‌توان سلاح و کتابت را بر سر یک میز مذاکره نشاند تا با یکدیگر صحبت کنند.

حاجی خاطر نشان کرد: اکنون دعوا و تعارض، میان جریانی است به نام جریان دوگانه نظامیان (شبه‌نظامیانی که اسلحه در دستشان است) و سیاسیون. خب، این جمع اضداد محال است. واقعاً غیرممکن است. بارها نشسته‌اند و صحبت کرده‌اند، ولی وقتی بر سر میز مذاکره رفته‌اند، هم قلم و کتابت در دستشان بوده است و هم اسلحه و سهم‌خواهی جغرافیایی. بنابراین، دلیل اصلی و واکاوی ریشه‌ای در این اختلافاتی که رخ داده است، به نظامی بازمی‌گردد که با روش‌های دیکتاتورمنشانه روی کار آمده و نمی‌تواند تثبیت قدرت داشته باشد. سوریه با یک معادله بسیار چندمجهولی مواجه است که اگر بخواهد حل بشود، باید به آرای مردم رجوع شود. اولاً، یک همه‌پرسی برگزار کنند تا مشخص شود که مردم، حکومتی را که آقای جولانی برپا کرده است می‌خواهند یا نمی‌خواهند. اینها فرایندهای عبور از قدرت و واگذاری قدرتی است که در سوریه اتفاق نیفتاده است. آنچه در جنوب، در «السویداء»، شما به آن اشاره کردید، به هر صورت توطئه از جانب هر طرفی که می‌خواهد باشد، چه توطئه اسرائیل باشد یا زیاده‌طلبی و زیاده‌خواهی دروزی‌ها، اینها نیز ریشه در همان علتی دارد که به آن اشاره کردم و این به سمت شمال نیز سرایت کرده است. توجه کنید، اکنون اگر این چندگانه‌های سیاسی را کنار بگذاریم، ما در جنگ‌های سیاسی، چون فهم و عقلانیت سیاسی وجود دارد، گفتمان‌های سیاسی وجود دارد، به یک فصل مشترکی می‌رسیم. هرچند که دشوار است، اما در گفتمان‌هایی که با زور نیزه و اسلحه و جریان‌کشی‌ها همراه باشد، رسیدن به اجماع واقعاً محال است. اکنون وضعیت شکننده سوریه به خاطر همین موضوع است.