نقش کلیدی پارس جنوبی در شکوفایی اقتصاد؛ از تأمین گاز تا تأمین بنزین

باشگاه خبرنگاران جوان - شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، به‌عنوان بزرگ‌ترین قطب تولید گاز کشور، در 26 سال گذشته نقش کلیدی در تأمین انرژی ایران ایفا کرده است. مدیرعامل این شرکت از افزایش تولید و ثبت رکورد‌های جدید در تحویل گاز طبیعی به شبکه سراسری خبر می‌دهد و اعلام می‌کند: در سرمای شدید سال 1403، با تلاش بی‌وقفه متخصصان و کارکنان جهادگر این مجموعه بزرگ گازی کشور نزدیک به 610 میلیون مترمکعب گاز شیرین در 15 بهمن به شبکه سراسری ارسال شد که یک رکورد بی‌سابقه در تاریخ مجتمع پارس جنوبی است.

گفت‌و‌گو با غلامعباس حسینی، مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی را در ادامه بخوانید.

روند افزایش تولید گاز در پالایشگاه‌های پارس جنوبی طی 26 سال گذشته چه تأثیری بر تأمین انرژی کشور داشته است؟

نخستین تولید و شیرین‌سازی رسمی گاز طبیعی از پالایشگاه دوم پارس جنوبی (فاز‌های 2 و 3) در سال 1380 آغاز شد. در آن زمان خوراک دریافتی از سکو‌های میدان مشترک پارس جنوبی روزانه 50 میلیون مترمکعب بود و 40 میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی تولید و شیرین‌سازی می‌شد که این حجم اکنون با روند توسعه صنعت و پیاده‌سازی دقیق مسائل ایمنی، استفاده از خلاقیت نوآورانه و شاخص کارکنان این مجموعه به تولید روزانه 580 تا 600 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در پالایشگاه‌های سیزده‌گانه مجتمع رسیده است. از زمان تأسیس این مجتمع (26 سال پیش تاکنون)، 2 هزار و 126 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در پالایشگاه‌های پارس جنوبی شیرین‌سازی و به خطوط سراسری تزریق شده است.

این مجتمع چه نقشی در تأمین گاز طبیعی مورد نیاز کشور در سال 1403 داشته است؟

مجتمع گاز پارس جنوبی نقش بسیار مهم و کلیدی در تأمین گاز مورد نیاز کشور در ماه‌های سرد سال دارد. 73 درصد از تولید گاز سبد انرژی کشور مربوط به مجتمع گاز پارس جنوبی است که از 13 پالایشگاه موجود این مجتمع انجام می‌شود. در سال 1403 به پشتوانه تلاش و دانش متخصصان و کارکنان سراسر پالایشگاه‌های پارس جنوبی بیش از 196 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به شبکه سراسری تزریق شد که در مقایسه با سال 1402 با رقم 190 میلیارد مترمکعب بیش از 6 میلیارد مترمکعب افزایش داشته است. ضمن اینکه در سرمای شدید سال 1403، با تلاش بی‌وقفه متخصصان و کارکنان جهادگر این مجموعه بزرگ گازی کشور نزدیک به 610 میلیون مترمکعب گاز شیرین در 15 بهمن 1403 به شبکه سراسری ارسال شد که یک رکورد بی‌سابقه در تاریخ مجتمع پارس جنوبی است.

چه اقدام‌هایی برای تأمین پایدار گاز در پالایشگاه‌های پارس جنوبی با توجه به افزایش مصرف گاز در فصل سرد انجام شد؟ 

پالایشگاه‌های نخست مجتمع گاز پارس جنوبی با عمر بالای 25 سال نیازمند نوسازی قطعات و تجهیزات راهبردی است و انجام این اقدام ارزشمند سبب پایداری در تولید گاز و محصولات جانبی در سراسر پالایشگاه‌های پارس جنوبی می‌شود. با توجه به وجود مسائل متعدد، عملیات تعمیرات حیاتی در پمپ‌ها و توربوکمپرسور‌های پالایشگاهی در دستور کار قرار گرفت.

افزون بر این، سال 1402 با تکیه بر توان و دانش خلاقانه و بهره‌مندی از کالا‌های داخلی، مشعل‌سوزی در پالایشگاه‌های پارس جنوبی به 8.7 میلیون مترمکعب و در 1403 به 5.6 میلیون مترمکعب کاهش رسید. امید داریم با پیاده‌سازی دقیق، منظم، همچنین تأمین تجهیزات و کالا‌های مورد نیاز پروژه در پایان 1404، مشعل‌سوزی در سراسر پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی به 3 میلیون مترمکعب برسد.

زمان زیادی برای تعمیرات اساسی تأسیسات در تابستان نداریم. در عملیات تعمیرات اساسی پاییز 1403 بیشتر تعمیرات پالایشگاه‌ها با تلاش کارکنان در دمای طاقت‌فرسا از بازه زمانی 45 روز به 20 تا 25 روز کاهش یافت. با برنامه‌ریزی دقیق و منظم، زمان آغاز تعمیرات اساسی پیش‌رو را در اسفند 1403 کلید زدیم تا با آمادگی کامل‌تر و ضریب اطمینان بیشتر برای فراورش گاز در روز‌های گرم سال و تأمین خوراک نیروگاه‌های برقی کشور گام برداریم.

با توجه به شرایط خاص کشور در حوزه انرژی، بهینه‌سازی زمان و روش‌های اجرایی تعمیرات اساسی، به‌منظور حفظ شرایط تولید و تراز گاز انجام شده است. اجرای تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها بر مبنای برنامه کلی تعمیرات اساسی 1404 مجتمع گاز پارس جنوبی از پالایشگاه نهم در فروردین کلید خورد و آخرین ایستگاه تعمیرات اساسی در انتهای مهر با پالایشگاه دوازدهم و سیزدهم پارس جنوبی پایان می‌یابد.

تولیدات مجتمع پارس جنوبی چه نقشی در اقتصاد کشور دارند؟

مجتمع پارس جنوبی با فرآورش گاز برداشت‌شده از میدان مشترک پارس جنوبی افزون بر تأمین بیش از 73 درصد از نیاز کشور به گاز در بخش خانگی و صنعتی، حجمی بالا از میعانات گازی و دیگر فرآورده‌های گازی را نیز تولید می‌کند که ضمن تأمین خوراک مورد نیاز صنایع کشور، صادرات و ارزآوری شایسته و قابل‌توجهی در رشد و چرخش اقتصادی کشور دارد.

روزانه هر پالایشگاه 50 میلیون مترمکعب گاز شبکه، 400 تن گوگرد، 77 هزار بشکه میعانات گازی، یک هزار و 800 تن بوتان، یک هزار و 100 تن پروپان، 2 هزار و 750 تن اتان و درمجموع محصولاتی به ارزش 10 میلیون دلار در روز معادل 3.5 میلیارد دلار در سال تولید می‌کند که این مقدار درآمد سهم بسیار ارزشمندی در شکوفایی اقتصاد کشور دارد.

در پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی در سال 1403 بیش از 243 میلیون بشکه میعانات گازی، بیش از 606 هزار تن گوگرد دانه‌بندی‌شده، بیش از 2 میلیون و 500 هزار تن بوتان، حدود 3 میلیون و 700 هزار تن پروپان و بیش از یک میلیون و 800 هزار تن اتان تولید شده است.

روزانه حدود 710 هزار بشکه میعانات گازی در پالایشگاه‌های مجتمع تولید می‌شود، این مجموعه گازی به‌عنوان قطب تولید گاز و به‌دنبال آن میعانات گازی در ایران، با تأمین روزانه بیش از 450 هزار بشکه میعانات گازی خوراک مورد نیاز پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا، نقش بی‌بدیلی در تولید بنزین و خودکفایی کشور در تأمین این انرژی راهبردی ایفا می‌کند. بر همین اساس، پارسال 135 میلیون بشکه میعانات گازی به ستاره خلیج فارس و 4 میلیون بشکه میعانات گازی به پتروشیمی نوری ارسال شده است.

واحد تولید ماده بودارکننده در پالایشگاه اول پارس جنوبی تنهاترین واحد در سطح کشور، خاورمیانه و از معدود واحد‌های تولید ماده بودارکننده گاز در سطح جهان است که با تکیه بر توان، دانش نوآورانه و به‌روز متخصصان داخلی از مرداد سال 97 بهره‌برداری می‌شود و در سال 1403، بیش از 2500 تن ماده واحد ماده بودارکننده گاز تولید و به شرکت‌های گاز استانی تحویل شده است. تلاش شبانه‌روزی متخصصان و کارکنان پالایشگاه اول پارس جنوبی برای تولید ماده بودارکننده گاز طبیعی جهت مصرف در خطوط گازرسانی منجر به شکسته شدن انحصار تولید این ماده راهبردی ازسوی کشور‌های خارجی شد تا از خروج مبالغ قابل‌توجهی ارز به خارج از کشور جلوگیری شود.

اهمیت و حمایت از ساخت داخل در مجتمع گاز پارس جنوبی چه جایگاهی دارد؟

مدیران این مجموعه استفاده از توان و ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌ها و سازندگان داخلی را در اولویت نخست خود قرار داده و اکنون 11 هزار و 589 کالا و تجهیزات کلیدی مورد نیاز پالایشگاه‌های این مجتمع بزرگ گازی داخلی‌سازی و انحصار کشور‌های خارجی در تأمین این کالا‌ها شکسته شده است. این مجتمع سال 1403 با تکیه بر توان و دانش جوانان ایرانی، قرارداد ساخت 160 قلم کالا و تجهیزات راهبردی را در دست اجرا قرار داد. تعداد اقلام در قرارداد ساخت بار اول مصوبه‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در مجتمع گاز پارس جنوبی با سازندگان داخلی از سال 99 تاکنون بیش از 271 قلم کالا است.

قطعات کمپرسور‌های رفت و برگشتی، پمپ‌های صنعتی و گریز از مرکز، کمپرسور هوای ابزار دقیق، کنترل‌ولوها، الکتروموتور‌های ضد انفجار، هیتر‌های صنعتی ضدانفجار، قطعات UPS صنعتی، کنترل دور موتور، سیستم‌های تنظیم‌کننده اتوماتیک ولتاژ (AVR)، سیستم‌های کنترل توربین، انواع آشکارساز شعله و گاز، آنالایزر‌های گازی، سیستم تشخیص نفوذ، سیستم ارتعاش‌سنج، اتصالات ابزار دقیق، ملکولارسیو، آنتی‌فوم، کاتالیست، روغن توربین و کمپرسور از اقلام حیاتی ساخت داخل و مورد استفاده در پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی است.

اعتماد به داخلی‌های چه مقدار صرفه‌جویی ارزی به همراه داشت؟

بیش از 11 هزار و 589 قلم از کل کالا‌هایی که در مجتمع استفاده می‌شود، کد 2 یعنی ساخت داخل شده و از انحصار شرکت‌های خارجی بیرون آمده، همانند یکی از توربین‌های ارسال گاز که شرکت ایرانی با موفقیت آن را داخل‌سازی کرده است. افزون بر این 2 هزار و 400 میلیارد تومانی که در سال 1403 از داخل کشور کالا و تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه‌های پارس جنوبی خرید کرده‌ایم، موجب شده از خروج ارز جلوگیری شود. این رقم تقریباً از ابتدای سال 1403، 4.8 میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی برای کشور به ثبت رساند. ازاین‌رو، بر اساس سیستم انبارداری، ذخیره‌سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز تعمیرات اساسی در انبار‌های سراسر پالایشگاه‌های پارس جنوبی از وضعی مطلوب برخوردار است. بیش از 11 هزار قطعات تجهیزاتی کلیدی در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی بومی‌سازی و شعار «خروج از انحصار با انقلاب خودکفایی» به عمل تبدیل شد.

آیا تحریم‌ها تأثیری بر روند تولید و تأمین تجهیزات پالایشگاه‌های پارس جنوبی گذاشته است؟

تحریم‌ها نتوانسته است چرخش و شکوفایی اقتصاد را در مجتمع گاز پارس جنوبی متوقف کند. در سیستم انبارداری برحسب بیشترین و کمترین مصارف مورد نیاز پالایشگاه‌های پارس جنوبی تعداد کالا تعریف و در بخش کنترل انبار، موجودی انبار‌ها همواره رصد می‌شود که قطعات جایگزین در انبار‌ها موجود باشد و بر همین اساس ذخیره‌سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز عملیات تعمیرات اساسی پیش‌رو در انبار‌های پالایشگاه‌های پارس جنوبی از وضع مطلوب برخوردار است.

پیش‌بینی‌های لازم برای تأمین قطعات و تجهیزات برای دو سال آینده نیز انجام شده تا اگر فرآیند تأمین کالا به هر دلیل طولانی شود، مشکلی در تولید به وجود نیاید. راه‌اندازی کمیته امکان‌سنجی ساخت داخل (بررسی تقاضا‌های خرید)، بازنگری نظام‌نامه مدیریت خودکفایی مجتمع، توسعه مشارکت و هم‌پوشانی فعالیت‌های ساخت داخل در پالایشگاه‌ها، انعقاد تفاهم‌نامه با سازندگان داخلی در قالب شناسایی، یکسان‌سازی و تجمیع، انعقاد قرارداد با سازندگان داخلی ازجمله برنامه‌های راهبردی برای تأمین کالا از شرکت‌های ایرانی توانمند به‌شمار می‌آید.

منبع: شانا