نمایش دموکراسیِ حکمران ابدی

اگر او دوباره پیروز شود، تا زمانی که دوره ریاست جمهوری‌اش در سال 2032 به پایان برسد، تنها چند ماه تا 100 سالگی فاصله خواهد داشت.«آکره مونا»، وکیل برجسته و فعال مبارزه با فساد، گفت: «پس از 43 سال، این مرد هنوز هست؛ همچنان ایستاده و در 92 سالگی می‌خواهد دوباره نامزد شود. این خیلی سورئال است». قبل از ماه ژوئیه، زمانی که او در یک پست کوتاه در ایکس قصد خود را برای نامزدی اعلام کرد، گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه «بیا» ممکن است بالاخره آماده کناره‌گیری باشد.

با این حال، او آن‌قدر از کسب یک پیروزی دیگر مطمئن به نظر می‌رسد که به ندرت در انتخابات شرکت کرده است. عکس‌های قاب‌شده رئیس‌جمهور در غیاب او در تجمعات سیاسی به نمایش گذاشته شده و به جای نشان افتخار در گردهمایی‌های رسمی قرار داده شده‌اند. حداقل در یک تجمع، عروسک‌های غول‌پیکر رئیس‌جمهور و شانتال، بانوی اولِ سخاوتمندِ مو فرفری، همسر دوم «بیا» و دختر یک ملکه زیبایی، در خیابان‌ها رژه رفتند. حدود 83 نامزد، از جمله وفاداران سابق، قصد خود را برای رقابت با او اعلام کرده بودند؛ فهرستی که با رد صلاحیت‌ها و انصراف‌ها به حدود 10 نفر کاهش یافت. این در حالی است که «عیسا چیروما باکاری»، رهبر مخالفان کامرون، به طور یکجانبه پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور را اعلام کرد.

چیروما این اظهارات را در یک سخنرانی تقریبا پنج دقیقه‌ای که اوایل روز سه‌شنبه (21 مهر) در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، بیان کرد. اگرچه کانال‌های رسمی نتایج را اعلام نکرده‌اند، اما او از «بیا»، رئیس‌جمهور 92 ساله و رئیس‌جمهور فعلی که مدت‌هاست در قدرت است، خواست تا شکست را بپذیرد. چیروما در این ویدئو گفت: «مردم انتخاب کرده‌اند و باید به این انتخاب احترام گذاشته شود.» با این حال، دولت هشدار داد که فقط نتایج اعلام شده توسط شورای قانون اساسی می‌تواند رسمی تلقی شود. این نهاد تقریبا دو هفته فرصت دارد تا این اعلام را انجام دهد. چیروما، سخنگوی سابق دولت و متحد «بیا» به مدت 20 سال، مدعی اصلی برای کنار زدن بیا در انتخابات روز یکشنبه محسوب می‌شد. با توجه به تسلط گسترده «بیا» بر دستگاه دولتی و ماهیت پراکنده مخالفان، انتظار می‌رود که او برای یک دوره هفت ساله دیگر در سمت خود باقی بماند.

با وجود پیش‌بینی‌پذیری ناشی از حکومت طولانی «بیا» در کامرون - یکی از تنها دو کشور آفریقایی که فلسطین را به رسمیت نمی‌شناسد - امنیت به شدت رو به وخامت گذاشته، سطح فقر عمیق‌تر شده و اقتصادی که زمانی امیدوارکننده بود، دچار رکود شده است. بوکو حرام، یک گروه اسلام‌گرای ستیزه‌جو، حملات مکرری را در شمال انجام داده است، درحالی‌که ارتش از هم گسیخته ظاهرا قادر به متوقف کردن آنها نیست. در غرب کامرون که زبان انگلیسی است، درگیری با جدایی‌طلبان صدها هزار نفر را در بحبوحه نارضایتی گسترده از تسلط استان‌های فرانسوی‌زبان آواره کرده است.

منتقدان می‌گویند: «میزان بی‌عدالتی، نابرابری، تقلب و دزدی، فقدان زیرساخت‌ها، دفع زباله، سیستم بهداشت - همه چیز در حال فروپاشی است. برای اینکه فرض کنید همه از این راضی هستند، باید سرتان را زیر برف فرو کنید». «کریس فومونیو»، مدیر منطقه‌ای «موسسه ملی دموکراتیک» مستقر در واشنگتن، گفت که «بیا» تا زمانی که اکثر کامرونی‌ها، که میانگین سنی آنها 18 سال است، به یاد دارند، همچنان چهره‌ای دور و غیر کاریزماتیک باقی مانده است.

فومونیو افزود: «او برای بسیاری از مردم، چه در داخل کامرون و چه در خارج، یک راز باقی مانده است. شیوه حکومت‌داری و رفتار او، خواندن شخصیت این مرد یا درک آنچه را که او سعی در انجام آن دارد، دشوار می‌کند». به گفته منتقدان «بیا» و متحدانش، که بسیاری از آنها از گروه قومی «بتی» هستند، کل روند انتخابات را از چاپ برگه رای تا شمارش کنترل می‌کنند. ناظران معتبر بین‌المللی انتخابات مدت‌هاست که نظارت بر انتخابات کامرون را متوقف کرده‌اند. «بیا» همیشه ادعا کرده است که انتخابات آزاد و عادلانه بوده است.

«اریک آچا»، یک تبعیدی کامرونی که خود را به عنوان فردی که «سال‌های بسیار بسیار زیادی علیه این رژیم مبارزه کرده است»، توصیف می‌کند، گفت: «او هر هفت سال یک بار این نمایش را اجرا می‌کند». آچا افزود که «بیا» با ایجاد یک «سیستم حامی پروری در ارتش که در آن همه سهمی می‌برند» زنده مانده است. ماه گذشته، تنها چند هفته مانده به مبارزات انتخاباتی، «بیا» - که به‌دلیل اقامت طولانی‌اش در خارج از کشور به عنوان «رئیس‌جمهور غایب» توصیف شده است - به مدت یک هفته به سوئیس رفت. به گفته شاهدان متعدد، او دهه‌هاست که در همان طبقه هتل اینترکنتیننتال اقامت دارد، جایی که او و همراهان پر سر و صدایش از منظره دریاچه ژنو لذت می‌برند.

«هربرت شوت»، مدیر سابق هتل، به فایننشال تایمز گفت که «بیا» دهه‌ها در آنجا اقامت داشته است. «شوت» اولین بار در سال 1969 با «بیا» ملاقات کرد، زمانی که مشاور وقت ریاست جمهوری، یک کاتولیک که زمانی قرار بود کشیش شود، به هتل آمد. شوت گفت: «او یک رئیس‌جمهور عالی [و] شخصیتی باورنکردنی است.» او گفت که «بیا» همچنان سالی یک یا دو بار در آنجا اقامت دارد.

وی افزود که این دو نفر هنوز با هم شام می‌خورند. بسیاری از کامرونی‌ها نسبت به غیبت‌های طولانی رئیس‌جمهورشان تمایل کمتری نشان داده‌اند، به طوری که اعضای دیاسپورای کامرون بارها درحالی‌که او در خارج از کشور بود، تجمع اعتراضی در هتل ترتیب دادند. در سال 2016، «بیا» پس از 35 روز دوری، با تاخیر به کامرون بازگشت تا واکنش «نسبتا مثبت» دولت خود را به یک تصادف مرگبار قطار که در آن 79 نفر جان باختند، اعلام کند. اگرچه «بیا» این تصور را ایجاد کرده که به سمت یک پیروزی دیگر در حرکت است، برخی تحلیلگران معتقدند که نارضایتی‌ها سرانجام می‌تواند فروکش کند.

چیرومای 75 ساله در بیانیه‌ای تند گفت: «یک کشور نمی‌تواند در خدمت یک نفر باشد. این مدل که مدت‌ها به عنوان محافظ ثبات ارائه می‌شد، به تدریج پیشرفت را خفه، نهادهای ما را فلج و پیوند اعتماد بین دولت و شهروندانش را شکسته است.» «بیا» که از سوئیس بازگشته، چندی پیش با سخنرانی کوتاهی در ماروا در شمال کامرون سکوت خود را شکست.

او به مشکلات کشور اذعان کرد و گفت: «من از انتظارات برآورده نشده‌ای که شما را نسبت به آینده مشکوک می‌کند، آگاهم.» از سوی دیگر، «مو ابراهیم»، که بنیاد همنام او برای حکومت‌داری خوب در آفریقا فعالیت می‌کند، گفت که چندین بار با «بیا» تعامل داشته است. او گفت: «شاید زمان آن رسیده باشد که او بازنشسته شود.» با این حال، به نظر می‌رسد «بیا» معتقد است که هنوز به زمان بیشتری برای تاثیرگذاری نیاز دارد. او در سخنرانی خود در ماروا به جمعیت گفت: «می‌توانم به شما اطمینان دهم که بهترین‌ها هنوز در راه است.»

* گزارشگر فایننشال تایمز