نگاهی به حرص‌های مثبت و منفی در زندگی
یک کارشناس مذهبی درمورد انواع حرص و طمع توضیحاتی داد.
حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، کارشناس و سخنران مذهبی، درمورد انواع حرص در قرآن بیان کرد: در قرآن، پنج مرتبه به حرص اشاره شده است که همه آن‌ها هم منفی نیستند و دو سه موردش مثبت هستند؛ به طوری که اگر حرص، یعنی تلاش زیاد باعث انجام کار مثبتی شود ایرادی ندارد چراکه حضرت محمد (ص) هم در این صورت، حریص بوده اند و در سوره توبه به این موضوع اشاره شده است که پیامبر اکرم (ص) حریص بر هدایت مردم بوده اند و این اشکالی ندارد.
به گفته حجت الاسلام رفیعی، برخی از افراد حرص علم دارند. یعنی صبح به کلاس می‌روند و شب به مطالعه می‌پردازند تا چیز یاد بگیرند که در این صورت، باید حریص بود و در خطبه متقین، حضرت علی (ع)، یکی از صفات متقین را حرص در علم می‌دانند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: عده‌ای از افراد هستند که حرص در اصلاح نفس دارند؛ به طوری که می‌گویند بداخلاقی من تا یک هفته اصلاح شود یا افرادی هستند که حرص در اصلاح جامعه دارند که این نوع حرص‌ها ایرادی ندارند و در سوره توبه آمده است: «لَقَد جاءَکُم رَسول مِن أَنفُسِکُم عَزیز عَلَیهِ ما عَنِتُم حَریص عَلَیکُم بِالمُؤمِنینَ رَئوف رَحیم» «به یقین، رسولی از خود شما بسویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است!» که اگر این نوع حرص بد بود خداوند متعال، اصطلاح دیگری برای آن انتخاب می‌کردند.
حجت الاسلام رفیعی گفت: خداوند متعال در سوره یوسف به پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «وَمَا أَکثَرُ النَاسِ وَلَو حَرَصتَ بِمُؤمِنِینَ» «و تو هر چند جهد و ترغیب در ایمان مردم کنی باز اکثر آنان ایمان نخواهند آورد (دل پاکت را زیاد رنجه مدار).» که این آیه نشان می‌دهد پیامبر (ص) این حرص را داشته اند و در این میان، امام سجاد (ع) به حرص منفی اشاره کرده اند و این، همان حرصی است که خداوند مهربان در سوره بقره، درمورد یهود می‌گویند: «وَلَتَجِدَنَهُم أَحرَصَ النَاسِ عَلَی حَیَاه وَمِنَ الَذِینَ أَشرَکُوا یَوَدُ أَحَدُهُم لَو یُعَمَرُ أَلفَ سَنَه وَمَا هُوَ بِمُزَحزِحِهِ مِنَ العَذَابِ أَن یُعَمَرَ وَاللَهُ بَصِیر بِمَا یَعمَلُونَ» «و بر تو (و بر همه) پیداست که یهود به حیات مادی حریص‌تر از همه خلق‌اند، حتی از مشرکان، و از این رو هر یهودی آرزوی هزار سال عمر می‌کند، ولی عمر هزار سال هم او را از عذاب خدا نرهاند، و خدا به کردار ناپسند آنان بیناست.» یعنی آن ها، مرگ را دوست ندارند و می‌خواهند عمر طولانی داشته باشند.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: طبیعتاً، بعضی از افراد، به دنیا و مال حریص هستند، ولی افرادی هم هستند که می‌دانند چگونه مدیریت مال داشته باشند و چگونه مال را به فقرا بدهند و مال را به زن و بچه خود برسانند و یا وقف کنند و به امور خود برسند که هیچ یک از این موارد، حرص نیست و در مقابل، حرص این است که فرد ببیند مردم از گرسنگی در حال ازبین رفتن هستند، اما شروع به جمع آوری مال کند و به هیچ کسی هم ندهد و بگوید مال خودم است و در سوره قصص بیان شده است: «اِنَمَا أُوتِیتُهُ عَلَی عِلم» «قارون گفت: این مال و ثروت فراوان به علم و تدبیر خودم به من داده شد!»
به گفته حجت الاسلام رفیعی، حرص یعنی فرزند فرد در حال ازدواج کردن است و خانه یا ماشین می‌خواهد و پدر و مادر داشته باشند و به فرزند خود ندهند و بگویند که این برای آینده است، در حالی که باید به فرزند خود بدهند تا کارش راه بیفتد و یا حرص این است که به فرد گفته اند در بعضی از جا‌ها ورود پیدا نکند ولی ورود پیدا کند. به طور مثال؛ به عمرسعد گفتند که اگر می‌خواهی مالک ری شوی راهش کُشتن امام حسین (ع) نیست و حرص به ریاست ری باعث به شهادت رساندن اباعبدالله الحسین (ع) شد و این مثل افرادی است که اختلاس و دزدی می‌کنند چراکه می‌خواهند به سرعت به خواسته مادی خود مثل خانه و ماشین و امکانات برسد.
این کارشناس مذهبی افزود: از راه حرام به مال رسیدن حرص است و اگر فرد نیز، از راه حلال به مال برسد، ولی انفاق نکند هم حرص است. یعنی فقط مال روی مال بگذارد و مشکلی را حل نکند که این هم حرص است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت