نگرانی اردوغان از محبوبیت 5 سیاستمدار ترکیه ای

به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، این روزها در ترکیه، تنش لفظی بین اردوغان و رهبر مخالفین، به اوج رسیده است.

اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق (CHP) چنان با لحن تندی درباره اردوغان صحبت می‌کند که تاکنون سابقه نداشته است.

وی در تازه‌ترین سخنرانی خود اعلام کرد: «اردوغان هم اکنون یک شخص تنها و ضعیف است و از نظر روانی وضعیت خوبی ندارد. او قانون را کنار نهاده و عملاً مانند رئیس کودتاگران کار می‌کند. آرای اردوغان به 29 درصد کاهش یافته است. او در حالت ضعف، انزوا و طردشدگی قرار دارد».

اوزل که از دستگیری صدها تن از سیاستمداران و کادرهای فعال حزب خود به شدت عصبانی و برافروخته شده، همان سیاستمدار پرانرژی و جوانی است که پس از شکست سنگین کمال کلیچدار اوغلو در انتخابات ریاست جمهوری سال 2023 میلادی، سکان رهبری حزب را در دست گرفت و توانست در انتخایات شهرداری‌ها در سال 2024 میلادی، شکست سنگینی را بر اردوغان تحمیل کند.

اما دوران خوشی و مسرت اوزل، چندان طولانی نبود. چرا که خیلی زود، اغلب اعضای مهم تیم او از جمله اکرم امام اوغلو شهردار استانبول، دستگیر و زندانی شدند و اوزل، این اقدام را به عنوان انتقام انتخاباتی اردوغان توصیف کرد.

حالا عملاً نوعی بن بست سیاسی در ترکیه به وجود آمده و به همین خاطر، شرایط برای انتخابات آتی مبهم است و با وجود بحران گسترده اقتصادی، اوضاع برای جبهه مخالفین اردوغان نیز تعریفی ندارد و لیست رقبای بالقوه برای کنار زدن رهبر آکپارتی، محدود است.

قبل از آن که به معرفی مهمترین رقبای اردوغان بپردازیم، اول ببینیم موقعیت خود او چگونه است:

محبوبیت اردوغان پایین آمده است

ارتوغرول اوزکوک از روزنامه نگاران مشهور ترکیه بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی‌های میدانی، درباره وضعیت کنونی محبوبیت سیاسی و اجتماعی اردوغان می‌گوید: «نظر شخصی مرا نخواهید. من درباره نتایج نظرسنجی میدانی مرکز تحقیقات سیاسی و اجتماعی ساروس انجام شده با 11 هزار نفر در 26 استان و 162 شهرستان کشور حرف می‌زنم. فکر می‌کنید از هر 10 شهروند ترکیه، چند نفر می‌خواهند اردوغان دوباره نامزد شود؟ پاسخ این است: 67.6 درصد مخالف نامزدی مجدد اردوغان هستند، 26.2 درصد مایلند اردوغان دوباره نامزد شود و بقیه نیز نظری ندارند. به عبارتی روشن، از هر 10 شهروند ترکیه، تنها 3 نفر خواهان نامزدی مجدد اردوغان هستند. چرا که به گفته عموم مردم، مشکل شماره یک این کشور، اقتصاد و مشکل شماره دو عدالت است. اردوغان در هر دو نقطه، شکست خورده است».

بر اساس نظرسنجی مزبور، 52 درصد از شهروندان ترکیه بر این باورند که زندانی شدن امام اوغلو و دیگران، به خاطر فساد مالی نبوده و دلایل کاملاً سیاسی دارد.

پنج چهره‌ای که اردوغان از آنها می‌ترسد

نگاهی اجمالی به تابلوی سیاسی فعلی ترکیه، نتایج نظرسنجی‌های میدانی و ظرفیت سیاسی و اجتماعی سیاستمداران این کشور، نشان دهنده این است که همین حالا، اردوغان پنج رقیب قدرتمند دارد که عبارتند از: 1. اکرم امام اوغلو شهردار سابق استانبول. 2. اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق. 3. منصور یواش شهردار آنکارا. 4. عثمان کاوالا تاجر و کارآفرین سابق و زندانی سیاسی. 5. صلاح الدین دمیرتاش سیاستمدار کُرد وابسته به پ. ک. ک.

از میان 5 شخصیت مزبور، 3 نفراز آنان یعنی امام اوغلو، کاوالا و دمیرتاش زندانی هستند. نکته مهم اینجاست که غیر از دمیرتاش، هر 4 سیاستمدار دیگر به اردوگاه سیاسی کمالیست‌ها و سکولارهای حزب جمهوری خلق تعلق دارند.

حالا وضعیت رقبای اردوغان را بررسی کنیم و ببینیم هر کدام از آنها تحت چه شرایطی می‌تواند به عنوان رئیس جمهور به کاخ بش تپه آنکارا برود.

اکرم امام اوغلو: اتهامات سنگینی که علیه امام اوغلو مطرح شده، تنها یکی از مشکلات بزرگ اوست. مساله دیگر این است که مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد او، توسط شورایی که اردوغان تشکیل داده بود ابطال شد و حالا امام اوغلو فاقد مدرک تحصیلی لازم برای ثبت نام در انتخابات است.

امام اوغلو تنها در شرایطی می‌تواند به عنوان یک رقیب واقعی به میدان بیاید که اولاً دوباره صحت قانونی مدرک او تایید شود و سپس در دادگاه تجدیدنظر یا دادگاه قانون اساسی از اتهامات مالی تبرئه شود.

اوزگور اوزل: کسی تصور نمی‌کرد که اوزگور اوزل جوان به عنوان تحصیلکرده رشته داروسازی و نماینده پارلمان، بتواند از پس رهبری یک حزب قدیمی 102 ساله بر بیاید. اما واقعیت این است که اوزل، قدرتمند ظاهر شده و سخنرانی‌های متعدد و حضور میدانی او، توجه هواداران را به سوی خود جلب کرده و در صورت تداوم مشکلات قانونی امام اوغلو، رقیب قدرتمندی در برابر اردوغان خواهد بود. البته به شرطی که او نیز به زودی به زندان فرستاده نشود!

منصور یواش: شهردار کنونی آنکارا یعنی منصور یواش نیز از سیاستمداران تحت حمایت حزب جمهوری خلق است. اما او در عین حال، یک پسزمینه سازمانی و فرهنگی ملی گرایانه هم دارد و علاوه بر کمالیست‌ها و سوسیال دموکرات‌ها از حمایت بخشی از ملی گرایان نیز برخوردار است و مدیریت او در شهرداری آنکارا، مثال زدنی و شایان تحسین بوده است.

یواش مسن‌ترین رقیب اردوغان است اما در میان لیست رقبای بالقوه، شانس بالایی برای پیروزی دارد.

عثمان کاوالا: کاوالا یک تاجر و کارآفرین ثروتمند نزدیک به حزب جمهوری خلق است که در دوران تظاهرات مخالفین اردوغان در گزی پارک استانبول، به مدت چندین شبانه روز، غذا، ملزومات و امکانات آنها را تامین کرد و از آن وقت تا حالا به اتهام اخلال در امنیت ملی ترکیه و حمایت از تروریسم، زندانی شده است.

کاوالا یک سخنران قدرتمند نیست اما سالیان طولانی زندان، محبوبیت و احترام ویژه‌ای برای او به همراه آورده است و طبعاً از حمایت بازار، پیشه وران و صاحبان سرمایه نیز برخوردار خواهد شد.

صلاح الدین دمیرتاش: صلاح الدین و برادرش نورالدین، هر دو دانش آموخته رشته حقوق هستند و از همان دوران دانشجویی، در صف فعالان پ. ک. ک و هوادران اوجالان بوده‌اند.

پس از آن که برادرش کرسی رهبری حزب را رها کرد و در کوهستان قندیل نزد سران پ. ک. ک ساکن شد، صلاح الدین کرسی رهبری حزب را در دست گرفت و در مدت زمانی کوتاه، توانست محبوبیت فراوانی به دست بیاورد. اما بعدها پس از درگیری مجدد پ. ک. ک و ترکیه در سال 2016 میلادی زندانی شد و از آن زمان تاکنون در حبس به سر می‌برد.

تحلیلگران ترکیه معتقدند که دمیرتاش، مناسب‌ترین چهره سیاسی پ. ک. ک برای فعالیت رسمی و قانونی است و نزد بخشی از ترک‌ها نیز محبوب است. اما مساله اینجاست که حالا اوجالان هم به طور رسمی رفته رفته به صحنه سیاست بازگشته و طبیعتاً به عنوان یک پدرخوانده، کل نهادهای سیاسی و اقماری گروه منحله خود را رهبری خواهد کرد. اینجاست که مشخص نیست آیا اوجالان اجازه می‌دهد دمیرتاش نیز بر صحنه بدرخشد یا نه.

دادگاه حقوق بشر اروپا (ECHR) برای سومین بار، درخواست آزادی صلاح‌الدین دمیرتاش را مطرح کرده، اما ترکیه این درخواست را رد کرده است. این اتفاق درباره کاوالا نیز افتاده اما ترکیه او را نیز در حبس نگه داشته است.

حالا می‌توان گفت، سرنوشت این دو سیاستمدرا به همدیگر گره خورده است. اگر اردوغان زیر بار پذیرش درخواست اروپا برود و دمیرتاش را آزاد کند، ناچار خواهد شد کاوالا را هم آزاد کند.

ولی چنین چیزی به معنی به میدان آوردن دو رهبر قدرتمند در صحنه سیاسی ترکیه است که می‌توانند پایه‌های حزب عدالت و توسعه را به لرزه دربیاورند.

در آخر باید گفت، افرادی همچون محرم اینجه، امید اوزداغ، سینان اوغان و دیگران، در مقایسه با سیاستمدارانی که بدانها اشاره شد از شانس بالایی برخوردار نیستند و در جبهه اردوغان نیز، در صورتی که خود او به میدان نیاید، اسامی افرادی مانند ابراهیم کالن، هاکان فیدان و سلجوق بیرقدار بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است.