هشدار «پدرخوانده هوش مصنوعی» درباره بیکاری گسترده

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمد امین مکرمی: جفری هینتون، دانشمند برجسته علوم کامپیوتر و برنده جایزه نوبل که به «پدرخوانده هوش مصنوعی» شهرت یافته، در مصاحبه‌ای با روزنامه فایننشال‌تایمز چشم‌اندازی نگران‌کننده از آینده بازار کار ترسیم کرده است.

او با تاکید بر اینکه موج پیشرفت هوش مصنوعی به سود مالکان سرمایه و شرکت‌های بزرگ خواهد بود، هشدار داد این روند به بیکاری گسترده و افزایش شدید نابرابری اقتصادی منجر می‌شود. به گفته او، مشکل اصلی در ذات فناوری نیست، بلکه در سازوکارهای نظام سرمایه‌داری است که سود را در دست گروهی کوچک متمرکز و زیان را به اکثریت جامعه تحمیل می‌کند.

هینتون توضیح می‌دهد که صاحبان ثروت و شرکت‌ها در آینده با بهره‌گیری از هوش مصنوعی نیروی کار را جایگزین خواهند کرد. این تغییر اگرچه منجر به افزایش بهره‌وری و رشد سودآوری بنگاه‌ها می‌شود، اما به قیمت از دست رفتن شغل‌های بسیاری خواهد بود.

او پیش‌بینی کرد که افراد اندکی ثروتمندتر می‌شوند و در مقابل، اکثریت مردم با کاهش درآمد و فرصت‌های شغلی مواجه خواهند شد. به اعتقاد او، این نتیجه نه تقصیر فناوری، بلکه نتیجه مستقیم منطق سرمایه‌داری است که در پی حداکثرسازی سود کوتاه‌مدت است.

هینتون در این مصاحبه به نتایج برخی پژوهش‌ها اشاره کرد که نشان می‌دهد تاکنون موج اخراج‌ها به شکل جهشی افزایش نیافته، اما شواهد اولیه از کاهش فرصت‌های شغلی، به‌ویژه برای فارغ‌التحصیلان تازه‌وارد به بازار کار، آشکار است.

به گفته او، شرکت‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند در حال حاضر ترجیح می‌دهند کارکنان موجود را آموزش مجدد دهند، اما انتظار می‌رود روند تعدیل نیرو در ماه‌های آینده شدت گیرد.

این دانشمند با تجربه معتقد است تنها برخی حوزه‌ها، مانند خدمات درمانی، می‌توانند از این تحول سود ببرند. او یادآور شد که اگر پزشکان پنج برابر کارآمدتر شوند، جامعه می‌تواند به میزان مشابه خدمات درمانی بیشتری دریافت کند، زیرا تقاضا برای سلامت عملا بی‌پایان است. اما بسیاری از مشاغل تکراری و با سطح مهارت پایین در معرض تهدید مستقیم هوش مصنوعی قرار دارند.

هینتون همچنین به بحث درباره راهکارهای جبرانی پرداخت. او با انتقاد از پیشنهاد «درآمد پایه همگانی» که از سوی مدیرعامل OpenAI مطرح شده بود، اظهار کرد این سیاست نمی‌تواند جایگزین کرامت انسانی شود یا ارزش اجتماعی ناشی از اشتغال را بازآفرینی کند.

به باور او، مردم تنها به درآمد نیاز ندارند بلکه از طریق کار احساس هویت و شأن اجتماعی می‌کنند.

علاوه بر پیامدهای اقتصادی، هینتون بار دیگر نسبت به خطرات وجودی هوش مصنوعی هشدار داد. او احتمال از بین رفتن انسان‌ها در اثر ظهور ابرهوش مصنوعی را بین 10 تا 20 درصد برآورد و تاکید کرد که تهدیدها هم از سوی ذات فناوری و هم از سوی سوءاستفاده‌های احتمالی بازیگران بدخواه، جدی است.

او به‌طور خاص هشدار داد که هوش مصنوعی می‌تواند ابزار ساخت سلاح‌های بیولوژیک شود و از بی‌توجهی دولت آمریکا به تنظیم‌گری در این حوزه ابراز نگرانی کرد. به گفته او، در حالی که واشنگتن با احتیاط عمل می‌کند، چین این تهدید را جدی‌تر گرفته و به سمت مقررات‌گذاری سخت‌گیرانه‌تر حرکت کرده است.

با این حال، هینتون اذعان کرد که آینده کاملا مبهم است و نمی‌توان با قطعیت گفت این فناوری به سمت خیر یا شر حرکت خواهد کرد. او تأکید کرد تاریخ در نقطه‌ای ایستاده که تحولی شگرف در حال وقوع است؛ تحولی که می‌تواند نتایج فوق‌العاده مثبت یا فاجعه‌بار داشته باشد.