وضعیت نابسامان تنها تپه باستانی شهر اصفهان همچنان در سایه بی‌توجهی

تپه باستانی شهر اصفهان در وضعیت نابسامانی قرار دارد و در حالی که انتظار می‌رود سازمان میراث فرهنگی و شهرداری در همکاری با هم اقدامی برای حصارکشی ناتمام آن انجام دهند، این تپه تاریخی و دردانه شهر در دل یکی از خیابان‌های مطرح اصفهان به توپی میان شهرداری و میراث فرهنگی تبدیل شده است.

تنها تپه باستانی شهر اصفهان به حال خود رها شده است و عرصه آن با یافته‌های باستان‌شناسی به محل ناامن و تاخت و تاز موتورسیکلت‌ها و دوچرخه سواران تبدیل شده است، این تمام ماجرا نیست و در حالی که سالهاست حصارکشی تپه اشرف از سوی شهرداری ناتمام مانده، هنوز هم تخیله نخاله در این مکان انجام می‌شود.

حصارکشی و نرده‌گذاری تپه اشرف 10 سال است که ناتمام مانده. میراث فرهنگی اصفهان حصارکشی را تا آنجا که مصالح داشته ادامه داده و قرار بر این بود که شهرداری امتداد کار را پیش ببرد اما هیچ‌گاه این کار انجام نشد و با عوض شدن شهرداران منطقه چهار، طی این سالها نه میراث فرهنگی و نه شهرداری همتی برای حصارکشی و نرده‌گذاری کامل آن نکرده‌اند.

شهرداری و میراث اندرخم یک حصارکشی ساده

تپه باستانی اشرف در خیابان مشتاق دوم، یکی از خیابان‌های مطرح اصفهان در میان دو پل تاریخی خواجو و شهرستان قرار دارد. در سالهای گذشته بخش های زیادی از این پل تبدیل به خیابان و فضای سبز شد و با وجود اینکه 10 سال پیش کاوش‌های باستان‌شناسی در آن انجام شده اما حالا این آثار با حصارکشی ناتمام، در معرض تهدید و آسیب قرار دارند. از سویی دیگر وضعیت رها شده این تپه تاریخی آن را محلی برای رفت‌وآمد خلافکاران و موتورسیکلت‌ها کرده و مبدل به یک معضل شهری شده است.

در سالهای گذشته پیگیری و هشدار رسانه‌ها و فعالان میراث فرهنگی نتوانسته شهرداری و میراث فرهنگی را قانع کند که این تپه تاریخی نیاز مبرم به حصارکشی دارد. سه سال پیش یک نوجوان 18 ساله از اهالی مشتاق در همین تپه تاریخی به کام مرگ برد و حتی این اتفاق ناگوار هم نتوانست متولیان شهر و میراث فرهنگی را قانع کند که فکری به حال محصور کردن این تپه کنند.

کوتاهی‌های تامل برانگیز

به نظر نمی‌رسد ادامه حصارکشی و نرده‌گذاری‌ها در تپه اشرف اعتبار سنگینی بخواهد. شهرداری هزینه‌های زیادی را صرف طرح های عمرانی و فضاسازی مختلف در شهر اصفهان می‌کند اما اینکه چرا برای حصارکشی و نرده‌گذاری تپه تاریخی شهر هزینه نمی‌کند به گفته برخی از کارشناسان جای تامل دارد.

سازمان میراث فرهنگی، متولی اصلی آثار تاریخی می‌گوید که با کمبود اعتبارات مواجه است و شهرداری هم دست کم برای حل یک معضل شهری اقدامی در جهت حصارکشی کامل تپه اشرف نداشته است.

بنا بود تپه اشرف به سایت موزه تبدیل شود، سایتی فعال که در حین کاوش، بازدید گردشگران هم از آن ممکن است اما وقتی کاوش ها به فصل ششم رسید، پروژه متوقف شد و تبدیل تپه اشرف به سایت موزه مسکوت ماند. سایتی که می‌توانست از این تپه و آثارش حفاظت کند و با حفظ جایگاه واقعی آن، به عنوان تنها تپه باستانی شهر از تبدیل شدنش به یک مکان ناامن و معضل شهری جلوگیری کند.

حالا که طرح سایت موزه به بار ننشست، شهرداری اما برای برقراری امنیت در تپه اشرف و حداقل برای حل معضلات منطقه تحت مدیریتش چه اقدامی کرده است؟ این سوالی است که با پیگیری خبرنگار ایرنا، از سوی شهرداری منطقه چهار بی جواب ماند.

یگان حفاظت میراث فرهنگی اصفهان به صورت دوره ای از تپه اشرف بازدید می‌کند اما مشکل این تپه تاریخی فراتر از این بازدیدهاست و باید چاره ای اساسی در این رابطه اندیشیده شود.

علمدار علیان مسئول باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان در این‌باره به ایرنا گفت: به دلیل وسعت زیاد تپه اشرف تا زمانی که حصارکشی‌ها و ورودی آن تکمیل نشود تردد ها اجتناب ناپذیر است.

وی افزود: طبق تفاهم نامه‌ای که با شهرداری وقت منطقه چهار داشتیم بناشد بخشی از حصارکشی و نرده‌گذاری را ما انجام بدهیم و بقیه کار را شهرداری مساعدت کند اما امتداد کار را شهرداری انجام نداد و ما هم اعتباری برای این موضوع پیش بینی نکرده بودیم و الان هم اعتباری نداریم.

وی شهردار منطقه چهار را نمی شناسد و معلوم است که دیگر تلاشی برای پیگیری و جلب همکاری شهرداری برای حصارکشی تپه اشرف وجود ندارد.

علیان تپه اشرف را در کنار سیلک کاشان از اولویت های اداره اش می‌داند اما از این می‌گوید که موفق به جذب به اعتبارات نبوده اند: ما از محل اعتبارات سایت موزه ها برای حصارکشی و ساماندهی تپه اشرف درخواست داده ایم اما هنوز این امر محقق نشده است.

به گفته این مقام مسئول در میراث فرهنگی اصفهان برای اینکه تپه اشرف به سایت موزه تبدیل شود کاوش ها به مرحله خیلی خوبی رسیده است.

وی در ادامه افزود: تا زمانی که طرح سایت موزه به طور کامل اجرا نشود و به یک فضای موزه ای قابل بازدید تبدیل نشود در عمل حفاری‌ها هم اقدام چندان مناسبی نیست.

تپه اشرف در سایه بی‌توجهی‌ها

علیرضا جعفری زند رئیس هیات باستان شناسی فصلهای پیشین تپه اشرف، با ابراز نگرانی از وضعیت ناامن تپه اشرف به ایرنا گفت: با اینکه در طول زمان دست اندازی‌های زیادی به تپه اشرف شده و فقط هسته ای از این تپه بزرگ تاریخی باقی مانده اما در زمان حاضر هم در امان نیست.

وی بیان داشت: سال 89 تلاش کردیم که حصاری اطراف تپه اشرف بکشیم، نرده‌ای بگذاریمو نگهبانی داشته باشد ولی متاسفانه با گذشت ده سال هنوزهیچ اتفاقی در این تپه نیفتاده است. بنابراین از همه طرف چه به لحاظ دپوی نخاله و چه به لحاظ رفت و آمد در معرض تعرض است و این می‌تواند به تپه آسیب بزند.

این باستان شناس معتقد است که میراث فرهنگی اصفهان همیشه با بناهای تاریخی سروکار داشته و بنابراین ظاهراخیلی تپه ها و محوطه های باستانی مدنظرشان نیست و از این لحاظ بی‌اعتنایی نسبت به تپه اشرف وجود دارد.

جعفری زند بیان داشت: تپه اشرف درسایه قرار گرفته است و خیلی به آن توجهی نمی شود. با اینکه تپه اشرف در یکی از خیابان های خیلی مطرح اصفهان قرار دارداما همان وضعیت نابسامان چند سال پیشرا دارد.

جعفری زند بیان داشت: کاوش هایی که چند سال پیش در تپه انجام شده با ترددهای بیشمار به طور طبیعت مورد تخریب قرار می‌گیرد.

وی در مورد وضعیت سازه های یافت شده در تپه اشرف به خبرنگار ایرنا گفت: برخی از قسمت های کاوش شده را مجبور شدیم دوباره با خاک بپوشانیم، مثل کاوش فصل شش ویا پنج که خاک ریختیم و گونی پهن کردیم ولی وقتی مرتب تردد انجام می‌گیرد و برای مدتی تبدیل به پاتوق افراد معتاد شود؛ این یعنی یک معضل شهری بوجود آمدهاست.

در حالی که برای ساماندهی تپه اشرف انتظار می‌رفت شهرداری و میراث فرهنگی دست به دست هم بدهند اما ماجرای نرده‌گذاری و حصارکشی این تپه تاریخی بین این 2 نهاد همچنان پا در هوا مانده است.

جعفری زند بارها حصارکشی تپه اشرف را پیگیری کرده اما به نتیجه ای نرسیده است.

وی در گفت و گو با ایرنا اضافه کرد: بارها با شهرداری و شورای شهر صحبت کردم و آنها ابراز علاقه کردند که وارد این قضیه شوند و یک همیاری بین میراث فرهنگی و شهرداری اتفاق بیفتد اما همه اینها همه در حد حرف بود و هیچ کدام تاکنون به عمل نرسیده است.

با توجه به وضعیت رها شده تپه اشرف، شواهد و بازیدها نشان می‌دهد که این تپه به یک مکان ناامن تبدیل شده است. جعفری زند در این‌باره خاطرنشان کرد: متاسفانه تپه اشرف به مرکز فساد و یک معضل شهری تبدیل شده است. حتی اگر به عنوان یک اثر تاریخی هم به تپه اشرف نگاه نکنیم به عنوان قسمتی از بافت شهر باید به آن توجه کنیم اما در این رابطه شهرداری، میراث فرهنگی را مسئول می‌داند و از طرف دیگر میراث فرهنگی شهرداری را.

آتشگاه و تپه اشرف کهنترین آثار به جا مانده در شهر اصفهان اند. عملیات کاوش در تپه اشرف سال 89 کلید خورد و با گذراندن 6 فصل به دلیل بودجه های ناکافی متوقف شد. در این تپه آثار دوره ساسانی، سلوکی و هخامنشی یافت شده است.

استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای 107 شهر و یکهزار و 934 روستاست؛ بیش از 22 هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و 850 مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام (نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.

• شورای شهر
• شهرداری اصفهان
• تخریب بنای تاریخی
• اصفهان
• میراث فرهنگی