وقتی اقتباس‌های‌مان فرنگی است
بهروز محمودی‌بختیاری درحالی از این‌که از ظرفیت‌های ادبیات فارسی در سینما استفاده نکرده‌ایم می‌گوید که معتقد است اقتباس‌های‌مان در فیلم‌ها فرنگی است.
این استاد ادبیات نمایشی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اقتباس از داستان‌های ادبیات فارسی در سینما و تلویزیون و تجربه‌اش در این‌باره اظهار کرد: از داستان‌های کوتاهی که من نوشته‌ام فیلمی ساخته نشده است. دو، سه تا از دانشجویانم به عنوان کار کلاسی آن‌ها را به فیلم تبدیل کرده‌اند، اما کار جدی‌ای از آن‌ها ساخته نشده است.
او در ادامه متذکر شد: ماجرا این‌جا است که ما اگر ساکن هر کشور دیگری بودیم، ظرفیت‌های داستانی‌مان را خیلی بهتر نشان داده بودیم. حتی ممالکی مثل نروژ که کل دارایی ادبی گل درشت‌شان ایبسن است، در دانشگاه‌های‌شان دوره ایبسن‌شناسی راه می‌اندازند، احترام بزرگان ادبی‌شان را نگه می‌دارند و به همه دنیا پول می‌دهند و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند تا آثار ایبسن را اقتباس کنند و انتشار دهند. اما متاسفانه ما این کارها را نمی‌کنیم و از این جهت خیلی کم گذاشته‌ایم.
محمودی‌بختیاری با بیان این‌که اقتباس در کشور ما عمدتا اقتباس از داستان بوده و نه نمایشنامه گفت: داستان‌های ما گاهی فیلم یا تئاتر شده‌اند، اما این‌که نمایشنامه‌های ما به فیلم تبدیل شوند سابقه خیلی کمی دارد و تعدادش به انگشتان دو دست هم نمی‌رسد. در مجموع متاسفانه وضعیت نابهنجاری در این زمینه وجود دارد که نمی‌دانم با آن باید چه کرد.
او در ادامه از رمان‌هایی که به سریال تبدیل شده‌اند نام برد و بیان کرد: سه رمان داریم که به سریال تبدیل شده‌اند؛ یکی «سمک عیار» است ساخته محمدرضا اصلانی، دیگری «آتش بدون دود» ساخته خود نادر ابراهیمی و دیگری «دایی جان ناپلئون» ساخته ناصر تقوایی؛ این‌ها همه تبدیل رمان‌های فارسی به سریال است. البته سریال «قصه‌های مجید» کیومرث پوراحمد موردهایی به صورت داستان کوتاه از کتاب هوشنگ مرادی‌کرمانی است. قصه‌های مثنوی هم توسط علی حاتمی به فیلم تبدیل شده است.
بهروز محمودی‌بختیاری افزود: ما از ظرفیت‌های ادبی‌مان اقتباس نکرده‌ایم و شگفتی این‌جا است که اصلا سینمای ایران با اقتباس شروع می‌شود. مرحوم سپنتا بعد از «دختر لر»، «شیرین و فرهاد»، «فردوسی» و «چشم‌های سیاه» را ساخته که این‌ها همه اقتباس‌های ادبی است، ولی نمی‌دانم چطور می‌شود همه ظرفیت‌های ادبی‌مان را رها می‌کنیم. یکی از بهانه‌ها برای این کار این است که پرهزینه‌اند، اما واقعیت این است که در ادبیات معاصر هم کار فراوانی نمی‌کنیم. تا آن‌جا که می‌دانم دو اقتباس ضعیف از «بوف کور» صدق هدایت داریم، از «شوهر آهوخانم» علی‌محمد افغانی هم اقتباس خوبی از آب درنیامده و فیلم ساخته‌شده از «ملکوت» بهرام صادقی هم هیچ وقت به نمایش درنیامد. «مهمان مامان» ساخته داریوش مهرجویی بر اساس کتاب هوشنگ مرادی‌کرمانی هم از دیگر اقتباس‌ها است.
این استاد ادبیات نمایشی با تاکید بر این‌که اقتباس‌های‌مان فرنگی است گفت: از ظرفیت‌های ادبی در سینما استفاه نکرده‌ایم و اگر اقتباسی هم کرده‌ایم، از کار خارجی‌ها است. مثلا آقای مهرجویی «پستچی» را از یک داستان خارجی و «سارا» را بر اساس «خانه عروسک» هنریک ایبسن ساخته است. ناصر تقوایی هم «ناخدا خورشید» را از «داشتن و نداشتن» همینگوی ساخته است. یعنی اقتباس‌های‌مان هم اقتباس‌های فرنگی است.
انتهای پیام