پاییز خشک اصفهان؛ از بحران افت آب در دشتها تا وضعیت کشاورزی استان

خبرآنلایناصفهان - عاطفه علیان: پاییز 1403 در اصفهان با پیش‌بینی بارش‌های کمتر و دماهای بالاتر از نرمال همراه خواهد بود. بر اساس گزارش‌های سازمان هواشناسی، تابستان امسال در ایران و به‌ویژه در منطقه خاورمیانه با دمای بی‌سابقه‌ای روبرو بود. از خرداد پارسال تا تیرماه امسال، این 13 ماه به‌طور مداوم رکوردهای گرما را شکسته‌اند. در اصفهان نیز، دمای تابستان امسال به‌طور میانگین 1.5 درجه سلسیوس بالاتر از نرمال بوده است.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، درباره وضعیت پاییز گفت: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که با توجه به کاهش فعالیت‌های پدیده لانینا و استمرار پدیده ال‌نینو، پاییز امسال نیز با کمبود بارش و گرما همراه خواهد بود. شرایط آب و هوایی نرمال برای پاییز به‌ویژه در مناطق خشک مانند اصفهان به‌طور چشمگیری تغییر خواهد کرد.

وضعیت منابع آب در اصفهان

استان اصفهان با متوسط بارش سالانه 280 میلی‌متر، یکی از مناطقی است که به شدت تحت تأثیر کمبود آب قرار دارد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند که بارش‌ها در سال آبی 1403 نسبت به میانگین بلندمدت کاهش 35 درصدی داشته است. پیش‌بینی می‌شود که بارش‌های پاییز امسال به کمتر از 60 میلی‌متر برسد در حالی که بارش نرمال برای این فصل حدود 90 میلی‌متر است.

مدیرکل مدیریت بحران استان اصفهان، منصور شیشه‌فروش، اظهار داشت: سطح آب‌های زیرزمینی در اصفهان به‌طور متوسط دو متر کاهش یافته است. میزان برداشت از منابع زیرزمینی استان از سال 2010 تا 2024 حدود 50 درصد افزایش یافته که این موضوع باعث کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده است.

وضعیت دشت‌های اصفهان

دشت‌های اصفهان، به‌ویژه دشت مرکزی و دشت‌های شرقی استان، با بحران جدی در سطح آب‌های زیرزمینی مواجه هستند. در حال حاضر، 70 درصد از دشت‌های استان در وضعیت بحرانی قرار دارند. دشت اصفهان - کاشان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب در استان، به شدت دچار افت سطح آب شده است. کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در این دشت‌ها به‌طور میانگین به 25 متر از سال 2010 تا 2024 رسیده است.

مصرف آب و تأثیرات آن

مصرف آب در اصفهان به‌ویژه در تابستان امسال افزایش یافته است. داده‌ها نشان می‌دهند که مصرف روزانه آب شرب در شهر اصفهان به 5 میلیون مترمکعب رسیده است که نسبت به سال گذشته 10 درصد افزایش یافته است. همچنین، پیک مصرف لحظه‌ای به 70 هزار لیتر بر ثانیه رسید که رکوردی جدید در مصرف آب به حساب می‌آید.

به گفته منصور شیشه‌فروش، تاثیرات گرمای شدید بر افزایش مصرف آب در استان بسیار مشهود است. افزایش دما باعث افزایش تبخیر و نیاز بیشتر به آب برای مصارف مختلف شده است.

وضعیت کشاورزی و تبعات آن

کشاورزی در اصفهان به شدت تحت تأثیر کمبود آب قرار دارد. با کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، تأمین آب برای اراضی کشاورزی دچار مشکل شده است. برآوردها نشان می‌دهد که 40 درصد از اراضی کشاورزی استان در حال حاضر با کمبود آب مواجه هستند و تولید محصولات کشاورزی به میزان 30 درصد کاهش یافته است.

با توجه به پیش‌بینی‌های کارشناسان و وضعیت کنونی منابع آبی، اصفهان با چالش‌های جدی در تأمین آب برای پاییز 1403 روبروست. کمبود بارش و گرمای بالای هوا می‌تواند مشکلات زیادی را برای تأمین آب شرب و کشاورزی ایجاد کند.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، در این زمینه گفت: برای مدیریت بحران آب در پاییز پیش‌رو، لازم است که تدابیر لازم برای بهینه‌سازی مصرف آب و استفاده بهینه از منابع موجود اتخاذ شود. همچنین، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مدیریت آب و پیاده‌سازی تکنولوژی‌های نوین در بخش کشاورزی می‌تواند به کاهش اثرات بحران کمک کند.

با توجه به این شرایط، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و اجرایی برای مدیریت بحران آب در سطح استان اصفهان بیش از پیش احساس می‌شود. برنامه‌هایی مانند استفاده بهینه از منابع آبی، افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و توسعه سیستم‌های آبیاری مدرن باید در اولویت قرار گیرند تا از تأثیرات منفی بحران آب کاسته شود.