پرتاب 6 محموله به فضا در 1403؛ ثبت رکوردهای جدید در برنامه فضایی ایران

به گزارش مشرق، حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات ضمن اعلام اینکه در سال گذشته 6 محموله فضایی در 3 پرتاب ماهواره در مدار قرار گرفتند، گفت: در سال 1403، ماهواره‌های چمران، کوثر و هدهد، بلوک انتقال مداری، فخر و یک محموله تحقیقاتی به مدار تزریق شد.

رئیس سازمان فضایی ایران درباره مهمترین دستاوردها و موفقیت‌های شاخص صنعت فضایی در سال 1403 اظهار کرد: در حوزه زیرساختی پیشرفت‌های قابل توجهی در صنعت فضایی داشته‌ایم، به طوری که پایگاه فضایی چابهار در حال حاضر به پیشرفت فیزیکی بالای 80 درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال 1404 فاز اول این پایگاه به طور رسمی افتتاح شود. فاز اول این پایگاه به پرتابگرهای سوخت جامد مربوط می‌شود.

زیرساخت فیزیکی دو مرکز فضایی سلماس و چناران تکمیل شد

وی ضمن اشاره به اینکه در حوزه زیرساخت‌ها، دو مرکز فضایی سلماس و چناران نیز پیشرفت‌های خوبی داشته و نزدیک به 75 درصد از زیرساخت فیزیکی آن‌ها تکمیل شده است، افزود: این دو مرکز برای دریافت تصاویر ماهواره و کنترل ماهواره‌ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت. همچنین در مرکز قشم، سکوی جدیدی برای دریافت تصاویر در باند ایکس راه‌اندازی شده که بهره برداری از آن آغاز شده و تصاویر ماهواره‌ای از طریق آن دریافت می‌شود. همچنین ارتقاهایی در مرکز فضایی ماهدشت مربوط به رصدخانه و زیرساخت‌های دریافت تصاویر و کنترل ماهواره‌ها داشتیم.

آغاز بهره برداری از آزمایشگاه ماهواره کلاس یک تن از 1404

سالاریه با اشاره به زیرساخت‌های ساخت و تجمیع ماهواره گفت: در مورد «آزمایشگاه ماهواره کلاس یک تن» نیز پیشرفت‌های خوبی داشتیم و قریب به 60 درصد از فاز فیزیکی این ازمایشگاه تکمیل شده است. بخش عمده‌ای از تجهیزات آزمایشگاه نیز در حال تأمین است البته طبق برنامه هفتم پیشرفت، بهره‌برداری از این آزمایشگاه در سال 1406 پیش‌بینی شده اما پیش بینی ما این است که زودتر از این، از سال 1404 بخش‌هایی از این مرکز را مورد بهره برداری قرار دهیم.

رئیس سازمان فضایی ایران درباره پرتاب ماهواره‌ها در سال 1403 نیز گفت: در سال 1403 پیشرفت‌های خوبی در زمینه پرتاب ماهواره‌ها داشته‌ایم. ماهواره‌بر قائم 100 و ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب‌های موفقی داشتند که به نوعی تثبیت عملی این پرتابگرها محسوب می‌شود. ماهواره چمران توسط ماهواره بر قائم 100 در مدار قرار گرفت که این ماهواره بر توسط محققین صنعت فضایی در نیروی هوافضای سپاه ساخته می‌شود.

قرارگیری 300 کیلوگرم جرم در مدار یک رکورد برای صنعت فضایی ایران

وی افزود: در خصوص ماهواره‌بر سیمرغ ساخت همکاران خوب مان در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع، حدود 300 کیلوگرم جرم در مدار قرار داده شد که یک رکورد برای صنعت فضایی ایران به شمار می‌آید. همچنین، بلوک انتقال مداری سامان 1 ساخت پژوهشگاه فضایی ایران با موفقیت به مدار تزریق شد و بسیاری از زیرسیستم‌های آن برای اولین بار در مدار با موفقیت تست شدند.

1403، سال نسبتاً موفقی در پرتاب ماهواره‌ها بود

سالاریه ضمن بیان این مطلب که سال 1403 به لحاظ پرتاب ماهواره سال پر رونقی را پشت سر گذاشتیم، افزود: پرتاب‌های خارجی ماهواره‌های کوثر و هدهد نیز انجام شد که موفقیت بزرگی برای کشور محسوب می‌شود، زیرا هر دو ماهواره توسط بخش خصوصی ساخته شده‌اند. تست‌های اولیه نمونه ارتقا یافته ماهواره بر سیمرغ نیز توسط همکاران خوبمان در وزارت دفاع و سازمان صنایع هوافضا انجام شد. به این ترتیب، سال 1403 از نظر ساخت و پرتاب ماهواره‌ها سال نسبتاً شلوغ و موفقی بود.

برنامه ریزی برای پرتاب ماهواره‌های پارس یک و دو در 1404

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه چندین ماهواره از جمله ماهواره ناوک، ماهواره‌های سنجشی پارس یک و ماهواره پارس 2 در سال 1403 رونمایی شد، گفت: ماهواره‌های «پارس یک» دقت 15 متر رنگی (ساخت پژوهشگاه فضایی ایران زیر محموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) و «پارس 2» دقت 4 متر سیاه و سفید و 8 متر رنگی (ساخت گروه فضایی صنعت الکترونیک ایران زیر مجموعه وزارت دفاع) دارد که در حال برنامه‌ریزی جهت پرتاب آن‌ها برای سال آینده هستیم.

«ماهواره‌بر قائم 100» به تثبیت فناوری رسید / عملکرد موفق ماهواره بر سیمرغ

وی با بیان اینکه در سال 1403 پرتاب ماهواره چمران توسط ماهواره‌بر قائم 100 انجام شد که موفقیت‌های قابل توجهی را برای مانور مداری به همراه داشت، خاطرنشان کرد: پرتاب ماهواره چمران ساخت گروه فضایی صاایران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود، زیرا ماهواره‌بر قائم 100 به نوعی به تثبیت فناوری رسید و همچنین مانورهای مختلفی توسط ماهواره چمران انجام شد که این خود یک نقطه عطف مهم در کشور بود. همچنین ماهواره‌بر سیمرغ با موفقیت بلوک انتقال مداری «سامان یک» را پرتاب کرد که جرم آن حدود 300 کیلوگرم بود و این اتفاق بسیار مهمی به شمار می‌آید.

وی در پاسخ به این سوال که پیش از این از ماهواره بر سیمرغ به عنوان گامی مهم در توسعه دانش و فناوری فضایی ایران یاد کرده بودید، کمی درباره مشخصات فنی این ماهواره بر توضیح دهید و بفرمائید چه پرتاب‌هایی با این ماهواره بر پیش بینی شده است؟ گفت: ماهواره بر سیمرغ، ماهواره بر سوخت مایع است که همکارانمان در مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح این پرتابگر را می‌سازند.

ماهواره‌بر سیمرغ قابلیت قرار دادن اجرامی به بزرگی 250 تا 300 کیلوگرم در ارتفاع حدود 500 کیلومتری را دارد. این ویژگی می‌تواند بخش‌های زیادی از نیازهای صنعت فضایی کشور را به خوبی رفع کند.

ماهواره بر سیمرغ «ارتقا یافته» یا «بهینه» در حال ساخت است

سالاریه افزود: نمونه‌های جدیدتر از سیمرغ تحت عنوان «سیمرغ ارتقا یافته» یا «بهینه» در حال ساخت است و تست‌های اولیه آن‌ها از سال 1403 آغاز شده است و پیش‌بینی می‌شود که در سال 1404، پرتاب‌هایی با این نسخه جدید انجام شود.

رئیس سازمان فضایی ایران با اعلام اینکه برخی از پرتاب‌ها با ماهواره بر سیمرغ به منظور تثبیت فناوری و برخی دیگر به عنوان پرتاب‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی برنامه‌ریزی شده‌اند، گفت: پرتاب‌هایی که بر روی نمونه اول ماهواره‌بر سیمرغ ارتقا یافته انجام می‌شوند، به دلیل تثبیت فناوری، به عنوان پرتاب‌های عملیاتی در نظر گرفته می‌شوند. این پرتاب‌ها به ما کمک می‌کنند تا فناوری‌های فضایی خود را بیش از پیش تقویت کنیم. همچنین، بر روی سیمرغ بهینه یا ارتقا یافته، پرتاب‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی نیز خواهیم داشت که می‌توانند به توسعه و بهبود فناوری‌های فضایی کشور کمک کنند.

مأموریت ماهواره آزمایشگاهی_تحقیقاتی چمران در 1403 با موفقیت انجام شد

سالاریه در پاسخ به این سوال که آخرین وضعیت و آورده‌های ماهواره‌های پرتاب شده در سال 1403 چه بود، این پرتاب‌ها داده‌های فضایی ایران را دچار چه تحولاتی کرد و نقش این داده‌ها در پیشرفت کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: یکی از ماهواره‌هایی که در سال 1403 در مدار قرار گرفت، ماهواره چمران بود.

این ماهواره تمامی مأموریت‌های خود را به نحو احسن انجام داد و در زمینه مانورهای مختلف مداری و مانورهای فاز، کاملاً موفق عمل کرد. چمران به عنوان یک ماهواره آزمایشگاهی_تحقیقاتی با هدف تست مانورهای مداری در صفحه، مانور ارتفاع و مانور فاز طراحی شده است و دستاوردهای آن به عنوان یک موفقیت بزرگ در عرصه فضایی کشور شناخته می‌شود.

ماهواره بلوک انتقال مداری «سامان یک» به مثابه سفینه فضایی

رئیس سازمان فضایی افزود: در سال 1403 بخش‌های زیادی از زیرسیستم‌های ماهواره بلوک انتقال مداری «سامان یک» با موفقیت تست شد و برخی از بخش‌ها باقی ماند که براساس اصلاحاتی که بر روی نمونه دوم «سامان یک» داریم انجام می‌دهیم، بخش‌های باقی مانده در پرتاب بعدی تست خواهیم کرد که آورده‌های بسیاری برای کشور دارد چون برای اولین بار به زبان ساده یک سفینه فضایی تست می‌شود.

یعنی بسیاری ویژگی‌هایی که باید یک سفینه فضایی یا space vehicle داشته باشد، «سامان یک» دارد. بدین معنا توانایی انجام مانورهای ارتفاع بالا و مانورهای تغییر صفحه مداری و تزریق ماهواره به مدار را دارد و به این ترتیب می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند در عرصه فضایی عمل کند، به ویژه برای رسیدن به مدارهای ارتفاع بالا.

وی با اشاره به اینکه ماهواره «فخر یک» که به همراه بلوک انتقال مداری «سامان یک» در مدار قرار گرفت، ویژگی‌های مهمی دارد، گفت: تمامی زیرسیستم‌های این ریز ماهواره تولید داخل است و تست‌های آن با موفقیت انجام شد. با توجه به اینکه تکنولوژی‌های به کار رفته در آن در منظومه‌های ماهواره‌ای، از جمله منظومه شهید سلیمانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد، به نوعی می‌توان گفت که بخش‌های زیادی از تست‌های زیرسیستم‌های مربوط به این منظومه به خوبی انجام شده است.

نمونه‌های بعدی ماهواره‌های هدهد و کوثر در حال ساخت است

سالاریه با اشاره به پرتاب ماهواره‌های هدهد و کوثر ساخت بخش خصوصی (شرکت امید فضا) در سال 1403 گفت: در مورد ماهواره‌های کوثر و هدهد نیز باید اشاره کرد که ماهواره هدهد با هدف اینترنت اشیا (IoT) طراحی و ساخته شده و تمام تست‌های آن با موفقیت انجام شده است. ماهواره کوثر هنوز در مرحله تست قرار دارد و فرآیند تست آن ممکن است چندین ماه طول بکشد و البته اشکالاتی هم در آن مشاهده شده است. این ایرادات در نمونه‌های بعدی که در حال ساخت است و به زودی پرتاب می‌شوند، اصلاح خواهند شد.

به گفته معاون وزیر ارتباطات در مجموع، ماهواره‌هایی که در سال 1403 پرتاب شدند، عمدتاً به عنوان ماهواره‌های تحقیقاتی و نمونه‌های اولیه ساخته شده‌اند. این ماهواره‌ها، از جمله «چمران»، بلوک انتقال مداری «سامان یک» و «فخر یک»، با هدف تست زیرسیستم‌ها و الگوریتم‌ها ایجاد شده‌اند. به عنوان مثال، بلوک مداری «سامان یک» به عنوان یک کیس آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت و پس از تکمیل تست‌ها، نمونه اصلی در پرتاب‌های آینده حمل خواهد شد.