پوشش سبز شمال غرق در زباله / وعده‌هایی که در انتظار عمل هستند
استان‌های شمالی ازجمله گیلان در سال‌های اخیر علاوه بر مشکلات اقتصادی، صنعتی و تولیدی، درگیر معضل دیگری به نام پسماند بوده‌اند که سر سبزی و سلامت مردم مناطق مختلف را تهدید می‌کند.
استان‌های شمالی ازجمله گیلان در سال‌های اخیر علاوه بر مشکلات اقتصادی، صنعتی و تولیدی، درگیر معضل دیگری به نام پسماند بوده‌اند که سر سبزی و سلامت مردم مناطق مختلف را تهدید می‌کند.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - رضا اکبری: گیلان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق گردشگری ایران علاوه بر جنگل و مراتع باارزش، تنها منطقه‌ای در کشور است که محصولات مهم کشاورزی نظیر برنج، چای و زیتون را در حجم زیاد تولید می‌کند اما معضلی به نام تولید پسماند و تلنبار شدن آن در مکان‌های مختلف گردشگری ازجمله سراوان رشت، قرق تالش، تموشل لاهیجان، خمیران انزلی و همچنین رودسر، چابکسر و لوندویل آستارا و کارایی ناکافی فعالیت‌ها همچون تفکیک زباله از مبدأ، زمینه تخریب محیط‌زیست در گیلان را فراهم آورده است.
از سوی دیگر شیرابه‌های حاصل از پسماندهای انباشته‌شده به آب‌های زیرزمینی و مزارع حاصلخیز و رودخانه‌ها و تالاب‌ها راه‌یافته و محیط‌زیست جانوری و زندگی گیلانی‌ها را با خطری جدی مواجه کرده به‌گونه‌ای که بسیاری از مردم ساکن در حوالی مناطق ذکرشده از بوی بد آب شرب و بیماری‌های پوستی و همچنین وفور حشرات موذی رنج می‌برند.
ساماندهی پسماند در گیلان زیر ذره بین دادگستری
این در حالی است که معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور در سفر اخیر خود به گیلان اظهار کرده بود حل مسئله پسماند استان نیازمند یک همت جمعی است و اگر مسئله پسماند در گیلان حل شود بسیاری از مشکلات دیگر استان گیلان نیز برطرف خواهد شد.
رئیس‌کل دادگستری گیلان اواخر ماه گذشته برای بررسی آخرین وضعیت از منطقه سراوان که مهم‌ترین محل دفن زباله گیلان به شمار می‌رود بازدید انجام داده است و در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران با اشاره به مشکلات تخلیه زباله در سراوان و نارضایتی مردم منطقه خواستار اجرای طرحی موفق و مناسب برای سروسامان دادن به وضعیت زباله سراوان شد.
حجت‌الاسلام حمزه خلیلی گفت: ما درزمینه زباله سراوان و تصفیه‌خانه شیرابه نباید کار را نیمه‌کاره انجام دهیم چراکه سبب بی‌اعتمادی مردم می‌شود.
همچنین معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان نیز با اشاره به اینکه این بازدید در راستای مطالبه گری حقوق طبیعی مردم و حل مشکلات آن‌ها انجام‌گرفته است، گفت: دستگاه قضا با جدیت هرچه‌تمام‌تر به دنبال بهسازی محل دفن زباله سراوان است.
احمد آقایی افزود: در این راستا جلسات متعددی در دادگستری گیلان برای ادامه و استمرار فعالیت تصفیه‌خانه برگزارشده و اکنون مجری طرح متعهد شده ظرف مدت یک ماه آن را به شهرداری رشت تحویل دهد.
وی ادامه داد: دستگاه قضا بر روند اجرای امور نظارت دارد و در صورت اهمال و قصور مسئولان در انجام وظایف در چارچوب قانون، با متخلفان برخورد خواهد کرد.
شناسایی 7 پهنه برای مدیریت زباله در گیلان
معاون سابق عمرانی استانداری گیلان نیز درباره وضعیت پسماند و زباله در استان در گفتگویی با اشاره به تصویب طرح جامع مدیریت پسماند، اظهار کرد: بر این اساس هفت پهنه برای مدیریت زباله استان تدوین‌شده که ازجمله این پهنه‌ها در غرب و شرق استان و پهنه اصلی که بیشترین مدیریت زباله باید در آن انجام شود در مرکز استان تعیین و برای مدیریت آن برنامه‌ریزی شد.
علی اوسط اکبری مقدم با بیان اینکه روزانه 2000 تا 2200 تن زباله در استان گیلان تولید می‌شود که اغلب این زباله‌ها به‌صورت مستقیم وارد مراکز دفع می‌شوند، افزود: مراکز دفن زباله نیز به علت عدم مدیریت درست زمینه ایجاد مشکلاتی ازجمله تولید شیرابه‌ها و جاری شدن آن در داخل رودخانه‌ها و برخی مزارع را ایجاد کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه بر همین اساس از سال 92 قراردادی مبنی بر احداث کارخانه زباله‌سوز با ظرفیت 600 تن در شهر رشت بسته شد، گفت: طی آن سال متأسفانه هیچ اقدامی انجام‌نشده تا در سال گذشته برای اولین بار 119 میلیارد تومان برای بحث مدیریت زباله در استان گیلان اختصاص یافت که 91 میلیون تومان آن فقط مختص زباله‌سوز رشت بوده است.
اکبری مقدم با بیان اینکه هم‌اکنون در شهر رشت برای این زباله‌سوز اقداماتی شده است، تصریح کرد: بیش از 14 درصد تجهیزات موردنیاز زباله‌سوز وارد شهر رشت شده است.
تلاش کردیم تا گفتگویی با معاون عمرانی جدید استانداری گیلان درباره وضعیت کنونی پسماند و اقدامات صورت گرفته انجام دهیم که باوجود هماهنگی‌های صورت گرفته و اعلام رضایت برای این گفتگو «عباس صابر» به تماس‌های خبرنگار مهر طی ظهر و عصر روز گذشته پاسخ نداد.
گوش شنوایی وجود ندارد
ازآنجایی‌که موضوع پسماند علاوه بر مسائل فنی و اجرایی دارای ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی است نیازمند ایجاد بسترهای مناسب برای مشارکت مردم در امور مربوط به پسماند هستیم و سمن‌ها به‌عنوان رابط بین مردم و مسئولان و همچنین تسهیل گران رفع معضلات اجتماعی ازاین‌دست با رایزنی و ایجاد فراخوان و همچنین انجام اقدامات فرهنگی در حوزه محیط‌زیست شهری وارد می‌شوند.
اما مدیریت شهری نیز باید با فراهم‌سازی شرایط لازم برای تسهیل در انجام فعالیت‌های سمن‌ها آن‌ها را کمک‌حال خود دانسته و به چشم رقیب به آن‌ها نگاه نکند.
یک فعال محیط زیستی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه حرف‌ها و هشدارها و راهکارها بارها بیان‌شده است، اظهار کرد: امروز دیگر شرایط به‌گونه‌ای است که نباید زمان را برای برگزاری جلسات بی‌ثمر از دست داد و مسئولان باید میدانی عمل کنند.
پیمان بازدیدی با بیان اینکه مسئولان دغدغه موضوع پسماند و مدیریت درست آن را ندارند، افزود: مجمع نمایندگان گیلان باید متولی حل معضل پسماند و اخذ اعتبارات لازم برای رفع این معضل از دولت باشد اما می‌خواهم بدانم کدام مطالبه گری جمعی و جدی انجام‌شده است؟
نمایندگان گیلان در مجلس باید به دولتمردان برای اخذ اعتبارات جهت احداث زباله سوز فشار بیاورند
وی تأکید کرد: هر کس در جایگاه خود فقط به حرف بسنده می‌کند و اگر قرار به حرف زدن در مناسبات خاص یا جلسات بی‌ثمر باشد هرکسی می‌تواند اظهارنظر کند و معتقدم موضوع حل پسماند نیازمند مدیریت جهادی آن‌هم در میدان عمل است نه پشت درهای بسته.
بازدیدی با تأکید بر اینکه نمایندگان گیلان در مجلس باید به دولتمردان برای اخذ اعتبارات برای احداث زباله‌سوز فشار بیاورند، ادامه داد: استاندار گیلان در کارگروه پسماند باید یک نفر را به‌عنوان مدیر پسماند استان با اختیار تام معرفی کرده و با اعتماد به وی، صفر تا صد کار را به او بسپارد.
وی با اشاره به اینکه اقدامات انجام‌شده در خصوص پسماند گیلان حرکت لاک‌پشتی داشته است اضافه کرد: بخش مهمی از مدیریت پسماند به خود مردم بازمی‌گردد و مدیریت شهری باید با آموزش و فرهنگ‌سازی برای مردم در خصوص تفکیک زباله از مبدأ و جداسازی زباله‌های تر و خشک از یکدیگر در مدیریت پسماند کمک‌حال مسئولان باشند.
این فعال محیط زیستی با انتقاد از رها کردن زباله در طبیعت توسط مردم، ادامه داد: متأسفانه هنوز به آن درجه از بلوغ فرهنگی و فکری نرسیده‌ایم که زباله را در طبیعت رها نکنیم.
بازدیدی در خصوص اشکالاتی که درزمینه دستگاه زباله‌سوز مطرح می‌شود هم گفت: درست است که دستگاه زباله‌سوز هم می‌تواند آلودگی ایجاد کند اما با ارزیابی ساده می‌توان دریافت که میزان آلودگی دستگاه زباله‌سوز در مقایسه با دفن زباله و سرازیر شدن شیرابه به سفره‌های آب زیرزمینی بسیار کمتر است.
کلافگی مردم از آلودگی و بوی بد در سراوان
جنگل‌های سراوان به‌عنوان یکی از مناطق بکر و گردشگری جنگلی گیلان بیش از 35 سال است که با معضل انباشت زباله دست‌وپنجه نرم می‌کند به‌گونه‌ای که همانند غده‌ای بر چهره سرسبز گیلان چشم هر بیننده‌ای را آزار می‌دهد.
در این منطقه روزانه حدود 1000 تن زباله از شهرستان رشت و روستاهای اطراف و زباله‌های بیمارستانی در زمینی به مساحت 14 هکتار تخلیه می‌شود به‌نوعی که ارتفاع زباله‌های انباشته‌شده در این منطقه گاهی به 80 متر هم می‌رسد و روزانه حدود 500 لیتر شیرابه وارد آب‌های زیرزمینی و درنهایت آب شرب و زمین‌های زراعی مردم می‌شود.
برای حیات هر انسان آب و خاک و اکسیژن لازم است که متأسفانه سراوانی ها از این سه نعمت محروم هستند.
حسین یکی از شهروندانی است که سال‌ها در این منطقه سکونت داشته و در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: برای حیات در هر منطقه آب‌وخاک و اکسیژن لازم است که متأسفانه سراوانی‌ها از این سه نعمت محروم هستند.
وی ادامه داد: آب شرب در سراوان به‌قدری بد بو است که قابل‌خوردن نیست و یکی از بستگان هم به‌تازگی دچار عفونت معده شده که باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
حسین اضافه کرد: حشراتی همچون مگس‌ها و پشه‌های این منطقه هم باعث ایجاد ناراحتی‌های پوستی برای خیلی از مردم شده‌اند.
شهروند دیگر با گلایه از آلودگی بیش‌ازاندازه آب، اظهار کرد: آب اینجا بوی بدی می‌دهد و همسرم پس از شستن ظرف‌های غذا برای استفاده مجدد از این ظرف‌ها در وعده غذایی دیگر باید حتما دوباره آن‌ها را بشوید چون املاح آب به‌قدری زیاد است که لکه‌های بسیاری بر روی ظروف می‌گذارد.
محمد ادامه داد: متأسفانه فرزندم دچار حساسیت تنفسی شده و پزشک توصیه کرده که محل زندگی را عوض کنیم اما کسی حاضر نمی‌شود در این منطقه خانه بخرد.
مدیریت پسماند نیازمند کمک نمایندگان مجلس در تأمین منابع مالی است
ازآنجایی‌که روند رو به رشد تولید زباله یکی از معضلات مهم شهرنشینی به‌حساب می‌آید روش‌های مدیریت پسماندهای شهری نیز وسیع و متغیر است به‌نوعی که برای چنین موضوعی راهی جز مدیریت و برنامه راهبردی وجود ندارد.
شهردار کلان‌شهر رشت در گفتگو با خبرنگار مهر، مدیریت شهری را نیازمند کمک نمایندگان مجلس، مسئولان و دولت در تأمین منابع مالی عنوان و اظهار کرد: سایت زباله سراوان مشکلات بسیاری را برای ساکنان این منطقه ایجاد کرده و باید هر چه سریع‌تر منابع مالی و اعتبارات لازم جهت پیشبرد پروژه‌های مدیریت پسماند تخصیص یابد.
سید محمد احمدی با بیان اینکه روزانه هزار و 200 تن زباله از رشت و 50 شهر و روستای اطراف آن در سراوان دفن می‌شود، افزود: متأسفانه شهرداری رشت در جذب اعتباراتی که برای پروژه‌های پسماند در نظر گرفته‌شده بود عقب‌مانده است.
وی تأکید کرد: در صورت جذب حجم قابل قبولی از اعتبارات، دستگاه زباله‌سوز سایت سراوان رشت تا سه سال دیگر به بهره‌برداری می‌رسد.
احمدی بابیان اینکه حل مشکل سراوان نیازمند همت جمعی همه مسئولان ارشد استان و نمایندگان گیلان است، اضافه کرد: پروژه دفن بهداشتی زباله به بیش از 60 میلیارد تومان اعتبار اولیه نیاز دارد که پس از بررسی کارشناسان توسط شهرداری رشت به مناقصه گذاشته خواهد شد.
بیش از سه دهه است که معضل پسماند همچون وصله‌ای ناجور و دملی چرکین بر جان سبز گیلان افتاده و ریشه دوانده و اگر سریع‌تر مدیریت نشود آلودگی ناشی از شیرابه‌ها، شالیزارها، رودخانه‌ها و تالاب‌های گیلان را فراگرفته و معضلات زیست‌محیطی غیرقابل جبرانی را به دنبال خواهد داشت که شاید با رقم ده‌ها برابری اعتباری که اکنون نیاز است تبعات حاصل از آن قابل جبران نباشد.
