پول پاشی شغل پایدار در روستا ایجاد نخواهدکرد / معضل حاشیه نشینی با تحقق توسعه پایدار روستا کاهش میابد / 91 زنجیر ارزش در روستاها شناسایی کردیم

هفتاد و هشتمین نشست علمی - تخصصی با مدیریت علمی دکتر سید ابوالفضل رضوی؛ مدیر عامل خانه توسعه روستا و عشایر ایران و همچنین با سخنرانی دکتر حبیب جباری؛ معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور، دکتر رضا جمشیدی؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی، آقای دکتر ابوالفضل یاری؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، با مشارکت فعال جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحبنظران، مدیران و کارشناسان دستگاههای اجرایی ملی و استانی به صورت مجازی برگزار شد.

در ابتدای نشست دکتر سید ابوالفضل رضوی؛ مدیر عامل خانه توسعه روستا و عشایر ایران و مدیر علمی این نشست ضمن بیان نظرات خود در زمینه اهمیت ایجاد اشتغال پایدار در روستا ها گفت: طراحی برنامه هفتم توسعه در زمینه توسعه روستا ها باید به سمتی میل پیدا کند تا بتوانیم شاهد اشتغال پایدار در روستا های کشور باشیم.

وی در تعریف روستا گفت: در تعریف جدید روستا باید سه گانه اشتغال، زیستپذیری و امنیت را در نظر داشت. تبدیل روستاها به شهر (در بسیاری از موارد) یک خطای استراتژیک است که اگر ما به اصل جامعه پایدار روستایی دست پیدا نکنیم مصیبت حاشیه نشینی دامن کشور را رها نخواهد کرد.

در ادامه این نشست دکتر حبیب جباری؛ معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان سخنران نخست نشست، در خصوص دستاوردهای برنامه ششم توسعه در مورد توسعه اشتغال زایی روستایی گفت: با وجود تلاش گسترده و تخصیص اعتبارات متنوع، مثل یک و نیم میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه به منظور توسعه اشتغال در روستاها استفاده شد، نزدیک به 152 هزار طرح روستایی تحت پوشش قرار گرفت با این وجود تا نقطه مطلوب فاصله داریم.

جباری در خصوص درس آموخته های توسعه مناطق روستایی در استان ها در طول برنامه ششم توسعه گفت: از تسهیلات محوری باید به سمت برنامه محوری میل پیدا کنیم. با پول پاشی صرفا نمی شود شغل پایدار در روستا ایجاد کرد. سهم استان ها از توسعه روستایی باید به صورت مشخص معلوم می شد.

وی ادامه داد: بالغ بر ده هزار گزارش در طول برنامه ششم توسعه تنها در خصوص توسعه روستایی استان ها تدوین شده است. نتایج این گزارشات می تواند مورد استفاده در طراحی برنامه هفتم توسعه قرار بگیرد.

جباری افزود: ایجاد اشتغال در مناطق روستایی در برنامه هفتم باید مبتنی بر برنامه محوری پیش برود و در این برنامه می بایست فشار را از منابع کم کنیم.

این مسئول سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: تقلیل ایجاد اشتغال به پول ارزان قیمت"تسهیلات بانکی " یک خطای راهبردی است چرا که در بهترین حالت به نوعی پول پاشی بدل می شود. تامین مالی خرد لزوما به معنای تسهیلات ارزان قیمت نیست. باید به سمت بنگاه محوری در توسعه اشتغال روستایی حرکت کنیم. اشتغال پایدار در شبکه ایجاد می شود نه به صورت نقطه ای.

جباری در خاتمه گفت: یکپارچه سازی سیاست ها و ایجاد پنجره واحد در ارائه خدمات به روستاها مهم است و امیدوارم شبکه بانکی در طول برنامه هفتم از ایجاد "مزاحمت در توسعه" برای روستا ها به سمت نقش "مشارکت در توسعه" اشتغال زایی روستایی حرکت کند.

دکتر رضا جمشیدی؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی به عنوان سخنران دوم در ابتدا عدم توجه به معیارهای پایداری در توسعه روستایی را یک آسیب جدی دانست و گفت: خالی شدن روستا ها نتیجه تصمیمات خطای راهبردی است.

وی ادامه داد: رشد نرخ جمعیت در سال های اخیر در بخش روستایی همواره منفی بوده است. این یعنی برنامه ریزی های ما برای توسعه روستا ها به درستی طراحی نشده است. البته بحث مدل های تقسیمات کشوری در این بین هم نقش مهمی دارد به گونه ای که بسیاری از روستاها میل به شهر شدن دارند.

وی در تبیین مفهوم توسعه پایدار در روستاها گفت: باید با هدف ارتقای سطح کیفیت زندگی در جوامع روستایی و با توجه به اسناد بالا دستی به گونه ای عمل نماییم که فرد روستایی بتواند با کیفیت بالا در روستای خود زندگی کند. لذا توسعه کارآفرینی توجه به زنجیریه ارزش، توانمند سازی روستاییان، حمایت از اقدامات اشتغال آفرین از جمله موارد مهم در توسعه پایدار روستاها به شمار می رود.

وی درخصوص نقش استان خراسان رضوی طبق برنامه ششم توسعه در خصوص توسعه روستاها گفت: در این استان بیش از 1703 روستا را مورد مطالعه قرار دادیم. و در روند این مطالعه به 91 زنجیره ارزش در روستا های مورد مطالعه دست پیدا کردیم. نتیجه این مطالعات ما را به این نکته رسانده است که نیازمند نوعی تخریب خلاق و بازآفرینی در نگاه به اشتغال زایی روستایی هستیم.

جمشیدی در تبیین پیشنهادات خود در تدوین برنامه هفتم در (سطح ملی) اشاره کرد و گفت: در فاز جدید می بایست قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری برای سالهای برنامه هفتم توسعه تدوین شود و تدابیری اتخاذ گردد که منابع به کلیه فعالیت ها و برنامه های حاصل از خروجی مطالعات تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال زایی (موضوع جزء (1) بند (الف) ماده (27)) استان های کشور اختصاص باید.

وی در خاتمه سخنان خود افزود: تدوین برنامه ملی رشد "فراگیر و فقرزدا" از تلفیق برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال زایی روستایی استان ها و همچنین تمرکز زدایی و تفویض اختیارات سازمان های متولی و موثر در توسعه اقتصادی روستایی به استان ها از پیشنهادات برنامه هفتم است.

دکتر ابوالفضل یاری؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، به عنوان سخنران سوم این نشست در خصوص تبیین جایگاه روستا در طرح های فرادست استان اشاره کرد و گفت: در تببین سند راهبردی توسعه استان هدفی چون "استانی توسعه یافته و نمونه با فرهنگ اسلامی ایرانی، پیشرو در خدمات ملی، توسعه علمی و صنعتی، کشاورزی پیشرفته و گردش گری جذاب" قید شده است.

وی در همین ارتباط ادامه داد: همچنین می بایست به صورت دقیق تببین فرصتهای سرمایه گذاری در روستا با تاکیدات محوری بر طرح آمایش سرزمین، سند راهبردی توسعه استان ها و طرح سند توسعه روستایی استان انجام شود.

یاری در ادامه گفت: یکی از روشهای سریع و دقیق شناخت ظرفیت های سرمایه گذاری و رونق اقتصادی روستاها، روشهای ارزیابی سریع مشارکتی است.

وی افزود: بر این اساس، محقق با کمک تسهیلگران حرفه ای و با حضور در جمع گروه هدف و مشارکت و همفکری آنها می تواند ظرفیت های سرمایه گذاری تولید روستاها را مورد شناسایی و اولویت بندی قرار داده و با کمک و همیاری خود روستاییان و کارشناسان زمینه لازم برای بهره برداری از این ظرفیت ها را فراهم نماید.

یاری به محوریت اصول ششگانه اشاره کرد و گفت: هر برنامه باید منطبق بر ظرفیت های شناسایی شده بوده و در تضاد با اسناد فرادست استان نباشد، حتی الامکان مردم روستا سرمایه گذاران اصلی باشند، در حال حاضر سرمایه گذار بخش خصوصی برای اجرای پروژه پیشنهادی و منافع عمومی را در بر گیرد. به بیان ساده مردم روستا با پروژه پیشنهادی بیشترین همگامی و همراهی را داشته باشند.

لازم به ذکر است این نشست در روز چهارشنبه 25 خرداد ماه سال 1401، ساعت 10 الی 12 ظهر برگزار شد. این نشست هفتاد و هشتمین نشست علمی - تخصصی و با عنوان توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی در برنامه ششم و رویکرد برنامه توسعه هفتم بود که به همت دفتر آموزش و ترویج مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با حضور صاحب نظران ملی و استانی برگزار شد.