پژوهشگاه قوه قضاییه باید مبانی فکری تحول در حکمرانی قضایی را فراهم کند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محمدمهدی مهربان در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های عصرانه‌های تحول با موضوع «نظریه نوآوری و معماری تحول و پیشرفت در حکمرانی علم و پژوهش قوه قضاییه» اظهار کرد: همزمان با افزایش سرعت، شتاب و تنوع تحولات و رویدادهای سده‌های اخیر و چالش های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فناورانه، چگونگی مواجهه با این مسایل و یافتن راه حل برای آنها به یک موضوع جدی برای سیاست‌گذاران تبدیل شده است.

وی افزود: با یک نگاه بنیادین مسأله «سیاستگذاری علم و فناوری» مهمترین محور تحول در هر نظامی است زیرا اولا مفهوم تحول را باید با روش‌های علمی شناخت و ابعاد آن را مشخص کرد و ثانیا تحول در هر سازمانی باید از سرچشمه جوشان علم ساماندهی شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه اضافه کرد: مهمترین ویژگی تحول «علممحور»، پایداری در پیشرفت و توسعه و پویایی در ارزش آفرینی آن است. این گزاره از جمله باورهای دینی ما نیز به شمار می‌رود لذا تسط بر علم و دانش و محور قراردادن آن در هرگونه تصمیمگیری و اقدام، کلید هرگونه تحول و پیشرفت «قدرت آفرین» است.

مهربان تأکید کرد: در همین راستا و با توجه به برنامههای کلان رئیس قوهقضاییه، ضروری است «پژوهشگاه قوه قضاییه» نیز به عنوان رکن تصمیمساز و محور نظام پژوهشی آن، ضمن تحول درونی، زمینهها و مبانی فکری تحول در حکمرانی قضائی را فراهم کند لذا بررسی ابعاد مختلف تحول در این مجموعه وزین علمی حائز اهمیت است.

این مقام مسئول در پژوهشگاه قوه قضاییه ادامه داد: در حال حاضر بخشهای مختلفی در دستگاه قضایی متکفل امر تحول بوده و بنابر مأموریتهای ذاتی خود با نگاهی اجرایی درصدد تهیه برنامههای تحولی هستند. بر این اساس پژوهشگاه قوه قضاییه از سویی وظیفه تولید مبانی، ادبیات و ترویج مفهوم و ضرورت تحول را داشته و از سوی دیگر باید در ارائه راهحلهای نوآورانه به عنوان مشاوری امین برای دستگاه قضائی عمل کند.

وی تأکید کرد: در این مسیر بحث تحول درونی پژوهشگاه از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهد شد زیرا در یک نگاه منصفانه، سازمانی راکد که توان تحول درونی را نداشته باشد، قطعا توان ایجاد تحول در مجموعهای بزرگتر را به صورت اولی نخواهد داشت، لذا تحول نظاممند پژوهشگاه به عنوان کانون و سرچشمه تحول علمی قوهقضاییه، میتواند زمینهساز تحول بنیادی در سایر ابعاد حکمرانی قضائی شود.

مهربان با بیان اینکه در چنین فضایی، نظریه نوآوری از اهمیت بالایی برخوردار می‌شود افزود: تحول در یک معنای کلی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب بوده و در واقع در یک مسیر ارزش آفرین و نوآورانه است.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه با اشاره به اینکه تحول با تغییر متفاوت است اظهار کرد: تحول ابتدا در ذات، جوهر و بنیان فکری و سپس در روشهای اجرایی رخ می دهد. اهمیت موضوع از آن جایی بیشتر می‌شود که مواجهه محافظه کارانه با تحولات، چالش‌ها را به مرور به بحران تبدیل کرده و بحران‌ها میتواند سرآغاز آنارشیسم باشد.

مهربان افزود: نوآوری موضوعی پیچیده، چند سطحی و سیستمی است که ذاتا از درون شبکه بروز و ظهور می‌کند در نتیجه توسعه شبکه، حاکم بر همه اجزا و سطوح نوآوری است. در همین راستا میتوان نوآوری را مفهومی تعاملی دانست، بنابراین انواع نظریه‌های ناشی از مشارکت اجتماعی و توزیع قدرت را پوشش می‌دهد.

وی گفت: یکی از مشکلات فرهنگی جامعه ایرانی، ساده‌سازی مسایل پیچیده است و ردپای این مشکل را در سند تحول قضایی نیز میتوان مشاهده کرد. برای حل مسائل راهبردی از جمله «معماری نظام نوآوری برای تحول و پیشرفت»، ضروری است با ژرف اندیشی به بررسی حرکت علم پرداخته و نحوه ارتباط و اتصال مبانی، موضوعات، مسایل و عوامل از سویی و چگونگی حل آن در یک نظام چند وجهی و ذومراتب سیاسی و قضایی بررسی و تبیین شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه توضیح داد: اساسا نوآوری عالیترین مفهومی است که میتوان در هستی متصور شد. با این نگرش تحول نوآورانه در قوه قضاییه زمانی شکل میگیرد که شبکه ارزشها، مأموریتها، عوامل و...، در سطوح و لایههای مختلف با نگرشی سیستمی و آیندهنگرانه تحلیل شده و چگونگی ارتباطات آنها معماری شود به نحویکه اولا همواره دستاوردهای نوآورانه این سیستم نسبت به مجموعه تحولات آن دارای اثر بزرگتری باشد و ثانیا امکانپذیری نوآوری در روشها، فرآیندها و اقدامات همواره تضمین شود