پیام فراسرزمینی «حسینیه معلی»

به گزارش مشرق، امسال شبکه سوم سیما، فصل چهارم برنامه «حسینیه معلی» را برای ایام محرم و صفر روانه آنتن کرده است. این سبک برنامه مذهبی برای اولین‌بار در تلویزیون ساخته و پخش شده که مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است و همین امر باعث شد پس از اولین فصل، فصل دوم و سوم آن هم ساخته و پخش شود و امسال شاهد فصل چهارم این برنامه موفق هستیم. این برنامه در فصل جدید خود کوشش کرده نگرشی فراتر از یک بعد زمانی و مکانی داشته باشد تا در پی آن بتواند اثرگذاری قوی‌تری را دنبال کند و علاوه بر مخاطب هدف خود، طیف عظیمی از مخاطبان در سراسر ایران و جهان را به خود جذب نماید.

فصل چهارم برنامه «حسینیه معلی» برنامه «حسینیه معلی» امسال با تغییراتی روانه آنتن تلویزیون شده است. اولین تغییری که به چشم مخاطب خیلی برجسته و نمایان است، تغییر دکور این برنامه است که نسبت به سال گذشته هم استانداردتر شده و هم به فضای برنامه و اسم برنامه شبیه‌تر شده است. دکور برنامه کاملا حس و هوای یک حسینیه را برای مخاطب و مستمعین داخل برنامه ایجاد می‌کند و از این حیث، برنامه «حسینیه معلی» یک قدم مهم و رو به پیشرفت برداشته است. اما تغییر دوم، تغییر مجری این برنامه است. فصل اول و دوم این برنامه را «حامد سلطانی» اجرا کرد که به دلیل اجرای برنامه اعجوبه‌ها، فصل سوم را «احمد اکبرنژاد» اجرا کرد و حالا فصل چهارم با اجرای نجم‌الدین شریعتی روانه آنتن شده است. شریعتی با اجرای برنامه «سمت خدا» شناخته می‌شود که 15 سال به‌صورت مداوم این برنامه را اجرا کرده است. شریعتی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها، فضای برنامه «حسینیه معلی» را نسبت به برنامه «سمت خدا» کاملا متفاوت بیان کرده است که برای او هم تجربه جدیدی محسوب می‌شود. البته مجری در این برنامه بیشتر میزبان مداحان و مستمعین است و حال و هوای اجرای این برنامه شبیه برنامه‌های دیگر نیست. اما این فصل در کنار مجری تغییراتی هم در مداحان برنامه ایجاد کرد. میثم مطیعی به آن اضافه شده است و در کنار او، مهدی رسولی، رضا هلالی و سید مجید بنی‌فاطمه از فصل‌های قبل حضور داشتند. مهدی رسولی پای ثابت این برنامه از اول فصل تا به امروز است که نقش تأثیرگذاری هم دارد و برخی‌ها، او را از ایده‌پردازان این برنامه نامیده‌اند. بخش زیادی از مطالب برنامه هم که در فضای مجازی وایرال شده، مربوط به سخنان و اقدامات رسولی در برنامه «حسینیه معلی» است.

حسینیه همه مردم ایران اما علاوه بر منظر فرمی و ظاهری، برنامه از لحاظ محتوایی و ایده‌پردازی هم پیشرفت کرده است. آنجایی که با نگاه تمرکززدایی از توجه صرف به تهران، مداحی و سنت‌های نواحی مختلف کشور هم مورد توجه قرار گرفته است. در فصل چهارم، در هر قسمت، آیین و سنت خطه‌ای از کشورمان به تصویر کشیده می‌شود. اتفاقا این بخش برنامه هم در بین مردم مورد استقبال گسترده قرار گرفته و در شبکه‌های مجازی هم بیشتر دیده شده است. این امر علاوه بر زنده نگاه‌داشتن آیین‌های محلی و سنتی پیرامون عزاداری در مورد ایام عاشورا، همبستگی ملی کشور را با پیوند همه نقاط کشور با باورها و سنت‌های نواحی مختلف تقویت می‌کند. در شرایط امروز کشور هم بیش از هر زمان دیگری نیاز به این همبستگی و وحدت سرزمینی و جغرافیایی مبتنی بر عقاید مشترک داریم. همبستگی ملی و آیینی نقطه مقابل همه تلاش‌ها برای گسترش شکاف در جامعه ایران است.

پیام فراسرزمینی «حسینیه معلی» اما نکته مهم دیگر در مورد برنامه «حسینیه معلی» و فصل چهارم آن، بُعد بین‌المللی آن است. این برنامه هم برای دعوت از مستمعان خود از ملیت‌های مختلف و شیعیان کشورهای مختلف استفاده کرده و هم سنت‌ها و مداحی کشورهای مختلف صاحب‌سبک را در این عرصه به نمایش می‌گذارد که از اقدامات بدیع در این زمینه است؛ یعنی در کنار توجه به آیین‌های عزاداری خطه‌های مختلف کشورمان، به عزاداری دیگر ملیت‌ها هم توجه شده است. این مسئله بر تنوع و جذاب برنامه هم اضافه کرده است. همین امر در شکل دادن و عملیاتی کردن ایده کاهش اختلافات در دنیای اسلامی و تلاش برای شکل‌گیری وحدت فراگیر در بین ملت‌های اسلامی می‌تواند نقطه شروع در عرصه فرهنگی و رسانه‌ای باشد. اگر برنامه‌هایی مثل برنامه «حسینیه معلی» تولید و پخش شوند و به مرور ارتباط فرهنگی و رسانه‌ای بین کشورهای اسلامی برقرار شد، این پیوند در یک زمان مناسب و تدریجی به عرصه سیاسی و دیپلماتیک هم کشیده خواهد شد. در سال‌های اخیر سنت‌های شیعی پیرامون عزاداری ماه محرم بیش از گذشته رونق داشته و بُعد بین‌المللی این آیین‌ها هم رواج پیدا کرده است. مراسم راهپیمایی اربعین بارزترین و برجسته‌ترین نمود این مسأله است. برنامه «حسینیه معلی» نیز در توجه به بُعد بین‌المللی پیشگام عمل کرده است. محصور شدن پیام فرهنگی و مذهبی در یک جغرافیای خاص به‌مرور باعث تضعیف آن پیام خواهد شد. از طرف دیگر هم عاشورا یک پیام فراسرزمینی، فرامکانی و فرازمانی است؛ بنابراین ساخت برنامه‌های تلویزیونی هم باید متناسب با این عرصه بین‌المللی انجام شود. «حسینیه معلی» شروع خوب در این زمینه است.

در ضرورت ساخت برنامه «حسینیه معلی» در شرایط فعلی ضرورت تولید برنامه‌هایی چون «حسینیه معلی» بیش از گذشته احساس می‌شود؛ چراکه اولا ایجاد شبهات در مورد عقاید دینی و شیعی به‌شدت در شبکه‌های اجتماعی و فضای جامعه رواج پیدا کرده است که باید به‌نوعی به آن شبهات پاسخ داده شود. از طرف دیگر جامعه جوان ایران هم به دلیل خصلت جوانی خود نیازمند نوآوری در عرصه‌های مختلف از جمله برنامه‌سازی معارفی است. دیگر برنامه‌های روتین و متوسط جوابگوی نیاز جوان امروز و اقتضائات عصر فعلی نیست. به عبارت دیگر نمی‌توانیم در برنامه‌سازی معارفی به زبان نسل‌های گذشته برای نسل جدید معارف را تبیین کنیم. تلویزیون به‌عنوان یک رسانه که دارای رقبای متعدد داخلی و خارجی است، همواره باید تلاش کند خود را به‌روز نگه‌داشته و بتواند نسل جدید را که دسترسی به رسانه‌ها و تولیدات رسانه‌ای مختلف دارند، جذب کند. همین امر نقطه تمایز «حسینیه معلی» با اکثر برنامه‌های معارفی تلویزیون است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برنامه «حسینیه معلی» توانسته مخاطب جوان را جذب کند و طرفداران پیگیری در این قشر دارد. البته قشرهای دیگر هم مخاطب این برنامه هستند و تنها یک قشر را نمی‌توان مخاطب این برنامه دانست. مسأله دیگر در مورد «حسینیه معلی»، نوآوری و خلاقیت در عین رعایت چارچوب و اصول سنتی و اصیل عزاداری است. برخی مواقع مشاهده می‌شود که به اسم نوآوری، اصل موضوع مورد غفلت قرار می‌گیرد که همین دو روز پیش میثم مطیعی در این زمینه هشدار داد و اعلام کرد که هیأت باید هیأت بماند و مداح هم مداح و مداح قرار نیست خواننده شود. او به این نکته هم اشاره کرد که به اسم نوآوری نباید هر بدعتی را وارد هیأت و مراسم عزاداری کرد. پیرو همین صحبت‌ها باید به این نکته اشاره کرد که اگر در برپایی و اقامه عزای حسینی، اصول و قواعد سنتی و توجه به حرمت مقدسات الزام باشد، شاهد برگزاری مراسم آیینی درست و سالمی خواهیم بود که اثربخشی بیشتری نیز خواهد داشت و هر چقدر از این فضا دوری و به سبک‌های مخدوش و نامقدس نزدیک گردد، موجب وهن آن، نزول شأنیت و هتک حرمت این آیین می‌شود و به‌مرور به دست فراموشی سپرده و حتی منجر به جعل روایت خواهد شد. ازاین‌رو استفاده از سازوکار مدرن و ایده‌های نو باید در خدمت ترویج و اثرگذاری سالم و قدرتمند این عرصه باشد، نه اینکه سبک‌های مخدوش و مبتذل جدید بر محوریت قدسی و سنتی این آیین سوار و تحمیل گردد. بنابراین «حسینیه معلی» از این جهت متمایز است که در عین توجه به فرم مدرن و ابزارهای مدرن؛ اما محتوا، اصالت و آیین‌های عزاداری را حفظ کرده و برای جذب مخاطب در دایره بدعت، بدعت‌گرایی و تحریف اصل موضوع نیفتاده است. این امر خط باریکی است که خیلی از برنامه‌سازان مخصوصا در عرصه معارفی، توان و تحمل رعایت آن را ندارند. برای همین یا کلا قید نوآوری را می‌زنند و در ورطه کلیشه و تکرار می‌افتند یا اینکه به اسم نوآوری و تلاش برای جذب مخاطب، اصل موضوع را تحریف می‌کنند که همین خط غلط باعث شده رهبر انقلاب بارها در این زمینه هشدار و انذار دهند. در نهایت و خلاصه اینکه برنامه «حسینیه معلی» به لطف و مدد خلاقیت و ایده نو، اجرای خوب و دقیق و همچنین رعایت اصالت و پایبندی به چارچوب‌های اصیل عزاداری برای امام حسین (ع) توانسته است برنامه متفاوتی باشد که قطعا در صورت استمرار در فصل‌های بعدی خود خواهد توانست یک برند رسانه‌ای و فرهنگی معتبر در عرصه برنامه‌های معارفی در سطح کشور و عرصه بین‌الملل شود. باید به تیم جوان، انقلابی، متعهد و پرتلاش این برنامه خداقوت گفت که برنامه آبرومندی برای نکوداشت دلدادگی ملت ایران به امام حسین (ع) تولید کردند.

منبع: روزنامه صبح نو